1.
(V-gip, AN-egüés-ilzarb-olza, L-côte-sar, BN-mix-baig; Lcc, SP, Urt I 285, Ht VocGr , Lar, Lecl, Arch VocGr , VocBN , Dv, H),
plako,
flaku (BN-ciz-ad, S; Lar, Gèze),
plakuRef.:
Bon-Ond 155;
Lh, Lrq(flakü);
EAEL 213;
ElexpBerg
. Débil."Flaco"Lar.
"Flasque, débile, qui n'a pas de force"H.
v. ahul. Tr. De uso bastante frecuente en los septentrionales y navarros; hay tbn. algunos ejemplos en textos occidentales de los ss. XIX y XX. Flako es la forma más general en los primeros, a excepción de los suletinos entre los que sólo aparece flakü (cf. tbn. flaku en Leiçarraga pero flako en Tartas). En textos occidentales se documentan tanto flako como plako y plaku .
Ezen spiritua pronpto da, baina haragia flaku. LçMt 26, 41 (He, TB, Echn, SalabBN, Hual, Samper flako, Ip flakü; Ur argala, Dv, Leon flux, Ol erkin).
Egarri banaiz, zu zara edaria eta ithurria, flako banaiz zu zara sostengua eta indarra. Mat 277.
Zure abrea izertu da eta flakua da. Volt 160.
Eba flakoaren umeak. EZEliç 294.
Flako da haragia eta sendo. Flako defendatzeko, sendo tentatzeko eta kilikatzeko. Ax 340 (V 226).
Mahats-arno doiak ditu flakoak azkartzen, soberak azkarrak flakatzen. OPr 307.
Gizonaren arrazoina flakoa da eta errebela diteke. SPImit IV 18, 4 (Ch flakoa, Mst flakü).
Iuia ezazu zoin den flakoa, zoin den azkharra. TtOnsa 169 (158 flakho).
Mihia dute gathibu, flako eta lothua eskuaraz mintzatzeko. ES 167.
Herriko lekhu flákoei begirátzera etorri izan zárete. 'Immunita terrae'
.UrtGen 42, 12.
Ütsü batek ütsü bat, flakü batek flakü bat inganatzen dü goratzen dian thenporan. Mst III 50, 8.
Biziaren hari flakoak zauzka hagoan. Brtc 133.
Bürü flakiak. Egiat 213.
Flako dena berak bortizten du. Iraultza 27.
Ez nau, beraz, nere flako izateak lotsatzen. Dh 85.
Memoria plakoa da batzuetan. EZBB II 60.
Mañasiren biotzak gaztelu sendoa dirudi, baña badakit nun dagoan gazteluaren alderdi flakoa. AgKr 122s.
Oien iriyak daude / gobernu flakuan; / gaxuak indar gutxi / daukate lepuan. TxB III 128.
Ezpedi torre hau ager / gure memori flakoan. ArtiMaldanB 229.
Zuhaurentzat gogorra, lagunentzat flako. XaOdol 134.
Mundu onetan danak ditugu / geren oitura plakuak. UztSas 233.
v. tbn.
MPortal 31. Ber Trat 93r. Harb 17. Hm 133. Gç 43. CatLav 227 (V 115). He Gudu 166. Lg I 269. Mih 92. CatLan 104. AR 198. Monho 106. LE Ong 54r. BertsZB 150. JesBih 394. MarIl 86. Jaur 349. Bordel 89. Gy 5. Hb Esk 173. JanEd I 131. Elsb Fram 152. Lap 28 (V 16). Arb Igand 198. Zby RIEV 1908, 415. Mdg 138. Noe 129. EusJok II 146. Ox 152. Mattin 69. Plaku: Aran SIgn 60. Plakua (det.): AzpPr 74. Flaku: Mercy 4. Etch 72. Arch Fab 209. CatS 111. Xikito 3 (flakia).
sense-2
2.Delgado. Piarresek galdegin zuen hiru sosen edari azkarra bi baso flakoetan. ElzbPAd 33.
Zar flako ta aur txikiyak / oietik asko dira, / mundo ontik gizen juanak / aietikan gutxi da. Yanzi 99.
Poltsatik arin, aragiz plako, / ezurretara bai fuerte. AndAuspoa 52-53, 53.
Euli plakoa.Zendoia 93 (ref. a un mosquito).
Jan gabe ez dala iñor gizentzen / da janda plako egon bai.Insausti 226 (ib. 226 flako).
azpisarrera-1
FLAKOZ.
De debilidad. Batzutan erorten bazare flakoz, har ezazu lehen baino indar geiago, fidaturik grazia handiago izanen duzula eneganik. SPImit III 6, 5 (Ch flakeziaz, Leon ahuleziaz).
[Errege] aren ordenarekin / erretiran gatoz, / karrorik eztaukala / arrastaka plakoz. FrantzesB I 61.