1.
(L ap. A
; Dv, H). Confusión, turbación. Tr. Documentado en autores septentrionales no suletinos desde la primera mitad del s. XVII. No se encuentran ejs. del s. XX.
Herodesen nahasmenduaren gañean [tít]. [...] Hala Herodes penatzen / zen bere bihotzean, / iaun ikhusi nahi gabez / nior bere gañean. EZNoel 71.
Nahasmendurik behin ere ez sentitzea. SPImit III 25, 2 (Ch bihotza bethi soseguan izatea).
Plazerak dire asalduz, nahasmenduz eta eskasez betheak. SPPhil 527.
Horra zerk eman darozkidan hersturak eta nahasmendu posible diren handienak ene ariman. Gç 50 (v. tbn. 45).
Noiz gozatuko naiz bake fermu eta nahasmendu gabeko hartaz. Ch III 48, 3.
Baiñan tentazionea heldu da bai, erortzen naiz nahasmendurat. Ib. 20,1.
Zure hersturetan, zure barneko nahasmenduetan [Mariari egiozu othoitz]. Dh 268.
Nere baithan ez dut deus ere kausitzen [...] neure pasione nahasien nahasmendu gaixtorik baizen. Brtc(ed. 1877) 51 (ap. DRA
).
v. tbn.
EgunO 153. Lap 386 (V 176).
sense-2
2.
(L ap. A; Urt IV 427, Ht VocGr 414 y 418, Lecl, vEys),
nasmendu (AN ap. AspANaf). Revuelta, revolución, disturbio, rebelión, desorden, revuelo; lío, enredo, embrollo, confusión."
Nasmendu, enredo, mescolanza"AspANaf.
v. infra NAHASMENDU HANDI. v. nahaskeria, nahaspila, nahaste, nahastekamendu, nahasteria, nahastura. Tr. Documentado en autores septentrionales no suletinos desde la primera mitad del s. XVIII. Lo emplean tbn. algunos autores meridionales modernos. En DFrec hay 2 ejs.
Ihes egiozu ahal guziaz munduko habarrotsari eta nahasmenduari. Ch I 10, 1.
Ezen non ere baida bekhaizgunea [...] han da nahasmendua eta egitate gaixto guzia. HeIac 3, 16 (TB, BiblE nahasmendua; Dv nahaskeria, Ker naaste, IBk nahaspila, IBe nahasketa).
Etzen nahasmendurik baizen Israelgo erresuman. Lg I 346 (v. tbn. 268).
[Abimelechek] nahasmendu hainitz eman zuen aita hil zitzaionean. [...] Hil arazi zituen bere hirur hogoi eta hamar anaiak. Ib. 216.
Zer nahasmendu ez liteke munduan manatzeko zuzena dutenen ordenak obeditu behar dutenez examinatuak izan behar balute?Mih 73.
Nahasmenduaren ondoan. Iraultza 111.
Zer nahasmenduak, / kalteak, gastuak, / derakharzken hoien gobernamenduak!ZbyRIEV 1909, 228.
[Hainitz aingeruk] nahasmendutan / zerua zuten ezarri. / Jaunaren hasarrea sutan, / zitzaioten han jazarri. ZbyRIEV 1908, 205.
Familietako nahasmendu hainitz ez othe dire [...] ithurri beretik heldu?Lap 196 (V 87).
Zer nahasmenduen ariaz Jaunaren eguna izanen da bada zuretzat debruaren eguna, krimaren eguna. EgunO(
inArbIgand 188
).
Memento hartan Italian ez baitzen gerla eta nahasmendurik baizik. ZerbIxtS 106.
Burdinetan daukazuen gizona eremazue hamar orenetan auzitegirat. Kasu ez dadin bidenabar nahasmendurik gertha. LfMurtuts 47.
Gora abiatze ori gizarteko matxinada ta nahasmenduek ezin dute galerazi. VillJaink 47.
Aurkitu berriak gertatu zirenean, etzen makala izan nahasmendua (Galileo, Kepler, Koperniko [...]). Ib. 43.
Bat bestearenzat hartze hortarik heldu direla ainitz nahasmendu deitoragarri. "Désordres"
.ArdoySFran 324s.
Erran ditake orduko nahasmendu berrien artean, fedea xuxen eta azkar zaukala. "Troubles"
.Ib. 105.
Gurutze zitala [...] / sentitzen didazuna borondate biren / nahasmendu zikina. AzurmHitzB 52.
Babelgo nahasmenduaren ondoren. MIH 196.
Ikas bezate, bederen, noiz kendu behar diren -tu eta -i horiek [...]. Nahasmendura goaz bestela, ez batasunera. Ib. 113.
Nahasmendu hori (saltsa hemen, huelga han) aitzakitzat hartu. MEIG VIII 37.
v. tbn.
Prot 69. Prop 1876-77, 2. Prop 1900, 7. Mde Pr 298. Othoizlari 1960, 269.
azpisarrera-1
NAHASMENDU HANDI.
Revolución (ref. en todos los ejs. a la Revolución Francesa). Frantziaren nahasmendu edo erreboluzione handiak [...]. ArbIgand 109.
[Bordeleko liburu zaharren biltegian] zer edo zer kausi ginezake Nahasmendu Handiaren denborakoa. ZerbAzk 34.
Bere eremuetan atxiki baitzuen Xuberoa Oloroneko diosesak Frantses Nahasmendu Handiraino. "Grande Révolution française"
.ArdoySFran 15.
azpisarrera-2
NAHASMENDUZKO.
De confusión. Babelen dorrea, erran nahi da, nahasmenduzkoa. Lg I 37.