Etim. Para su origen, en último término, en lat. luminaria, v. BAP 1953, 558s. y 1961, 332s.
sense-1
1.
(G, AN-egüés-ilzarb, B; VP 53v, Lar, Añ (G), Sb-Urq, H),
numera (Sb-Urq)
Ref.:
Bon-Ond 145; A; Arin AEF 1960, 79. "Grasa de ballena"Lar, Añ.
"Grasa o aceite de peces"A.
Barrika t'erdi lumera. EE 1884b, 115.
Baleak ematen zuen koipe edo "lumera" gabaz argi egiteko ondo zetorren. EtxegItzald II 163.
Zurezko ardatzak lumerarekiñ / al zan maizena iyurtzi. TxB II 112.
Naiz arrantzale izan ez, / itxas-ondoan geienez, / murgiltsu pike-lumerez. InzagY 1933, 419.
Lumera edo grasa, gabaz argi emateko, baleagandik atera oi zuten. EgutAr 31-3-1957 (ap. DRA
).
Saina edo lumera ateratzeko egiten ziren suak. MEIG III 57.
sense-2
2.(AN-egüés-ilzarb ap. Bon-Ond 145; A).Ballena. Lumerak eta uretan mogitzen deren gauza guziak. (AN-egüés). CantTP 23.
(AN-ilzarb lumera; AN-olza bale)