Tr. La forma mejor documentada es zertako. Hay zetako en textos vizcaínos.
sense-1
1.
(V-gip, G, AN, L, BN, R, S; SP, VP 13v, Lar, Añ(G, AN)),
zetako (V-gip; Añ(V), H)
Ref.:
A;
EtxbaEib;
ElexpBerg(
zetako
);
GteErd 39
. (En interrogativas directas e indirectas).Para qué.
"
Zertako da hori? à quoi faire cela?"SP.
"¿(De qué) sirve eso? [...] zertako [...] da hori?
"Lar.
"¿Para qué?"Lar, Añ.
"
Zertako etorri giñan gu mundura? ¿Para qué vinimos nosotros al mundo?"EtxbaEib.
"
Zetako dozu pote au?
"ElexpBerg.
v. zertarako. Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur desde los primeros textos. Son escasos los ejs. septentrionales del s. XX.
Zertako da goastu haur? Ezen ungentu haur prezio handitan saldu ahal zatekeen eta eman paubrei. LçMt 26, 8 (He, TB, Dv, Ip, SalabBN, Echn, Ol, Leon zertako; Ur, Or, IBk zertarako, Ur (V) zetarako
).
Zertako dira Espiritu sainduaren zazpi dohaiñak? Mat 152.
Ni zertako jaio ninzan? Salba nendin. "¿Yo para qué nací?"
.Suescun 1.
Zuhaitz bethakorra, eztu nehork ebakitzen. Baiña alferra, fauna, hutsa [...] zertako da? Ax 38 (V 24).
Soiñeko arropetan, irrian eta ibiltzean da ezagun nolakoa eta zertako den bat bedera. Ib. 415 (V 270).
O zer hiltze latz' enetako! / Hura galduz gero zertako hemen, ala gaitz-beha nago? OPo 48.
Nahi ezpadiote nihori amoriorik eman, zertako darabiltzate amoriogarrizko sukaiak eta errementak? SPPhil 332 (He 234 zertako
).
Debotak, beraz zertako trabailluak Munduan, gure salbamendutako eztitugun orduan. ArgDevB 111.
Gizonak bere egitez eta naturalezaz du iakiteko gutizia. Baiñan zertako da iakitea, Jainkoaren beldurtasuna gabe? Ch I 2, 1.
Zertako Jesu-Kristok instituitu zigun Baptismoa?OA 64.
Zertako ote? Egun batez agituko den egia ta gauza guri agerzeko. MbIArg I 201.
Horik oro berthütiaren hun dira, horiek Jesü Kristen aperendiza zertako den borogatzen die. Mst III 35, 2.
Zetako da Sakramentu Santu Oleaziñoekoa?Oe 144.
Funtsean, zertako dire hitzak obrak berak mintzo direnean? Lg II 267.
Eta zertakó paratutú Jangoikoak errióro sazerdóteak, ezpáda izáteko kidári?LEProg 108.
Beraz maiz komuniatu behar duzu. Zertako? Zure egitekoetan ongi joateko. Brtc 236.
Zazpi ehun, bai eta gehiago, / zertako tuk, bat frango delarik?Iraultza 25.
Bainan orduan zertako da gai ondikozko eri hura? Dh 122.
Zertako geitu ditu berba onek?CrIc 177 (48 zetako
).
Orra zertako diran askoren komunioak. AA I 421 (v. tbn. II 120).
Osatu gura ezpada pekatubetatik, zetako da konfesoria? JJMgBasEsc 80.
Zertako da hori, galdetzen dio emazteak? Deusetako orai. HbEgia 19.
Zertako desiatu ditu gauza on oiek, nere biyotz koitadu gixaraxua onek? kulparen kastigutzat datozkit pena obek. Bil 135.
Baña, zertako dirade aspamentu oiek ez badakigu oraindikan, Inaziok artu dituan edo ez diruak? Apaol 55.
Lurra gizonen da lekua, Aingeruena da zerua; Zertako zare zu zerutik Lurrera jautsi, nere maitea! ElzbPo 185 (podría corresponder quizá a la 3.ª acepción).
Eztot nai [...] bizitzarik. Zetako dot bizia neure Ioane barik? AzcPB 57.
Zertako bada juiamendu publiko hori, gizon bakotxa jadan, heriotzeko mementoan juiatua izan denaz geroztik? Lap 393 (V 179).
Har ezazu kuraie. Zertako? Hiltzera joaiteko. HUAurp 212.
--Ama, nik zertako det / Agure zar ori ? [...] Neska ixillik ago / Aberatsa den ori. MocDamu 26.
--Oliedureko sakramentue, zertako da? --Iru gauzetako, jaune. CatUlz 46.
Landare horrek Eskual-Herrian ere ederki har lezakeela daukagu [...]. Bainan zertako ginuke? Eskualdunek hobe diote segurki Irulegikoari begitarte egitea. ZerbMetsiko 326.
Ameriketan bai oian zabal, itsu! Zertako da Larraun? "¿Qué vale Larráun?"
.OrPoem 525.
Guk alperrik zertako ainbeste itzegin? UztSas 259.
Nobia zetako? / Zer gordetzen dozu ba / Josefarentzako?FEtxeb 188.
Zertako ainbat aurrerapen da / orrenbeste jakinduri? Insausti 97.
Zer egiten du? Zertako bizi da?MIH 314.
v. tbn. Gç 156. Bp II 116. ES 395. CatLav 32 (V 24). Lar Fueros 225. CatBurg 38. Cb Eg III 368 (CatV 50 zetako). CatLan 105. Ub 167. Monho 138. Mg CC 146 (PAb 83 zetako). VMg 106. Gco I 383. Añ CatAN 17 (LoraS 19 zetako). Astar II 17 (204 zetako). CatB 73. CatLuz 10. Arch Fab 155. It Fab 59. Gy 186. Balad 248 y 236. CatSal 55. CatR 55. Legaz 11. AB AmaE 410. Xe 347. Sor AuOst 86. Bv AsL 129. Arb Igand 108. AzpPr 63. Goñi 31. Iraola 119. Ag G 106 (Kr 210 zetako). Urruz Zer 137. EusJok I 141. Lh Yol 26. GMant Goi 17. Inza Azalp 20. In Ataño TxanKan 66. Jaukol Biozk 53. Yanzi 151. Laux BBa 14. JE Ber 52. Etxde JJ 235. Zait Sof 48. Etxde JJ 235. JEtchep 72. Vill Jaink 119. Matx Gazt 64. Basarri 74. Ibiñ Virgil 105. Azurm HitzB 28. Zetako: Cap 81. Zav Fab RIEV 1907, 532. CatBus 30. Kk Ab I 99. Enb 91. Eguzk GizAuz 67. Bilbao IpuiB 161. Osk Kurl 119.
azpiadiera-1.1
(En la construcción zertako da (du) + sintagma con suf. -t(z)ea?
).¿Para qué (sirve), de qué (sirve)? Baldin ez badeb dudatzeko ere fundamenturik, zertako da esatea: por si acaso?OA 136.
Zertako dut ezen nik kanpoan direnez jujeatzea?"
Quid enim mihi de iis qui foris sunt iudicare"
.He1 Cor 5, 12.
Zetako alde egitia alango konfesore asko gura deutsanaren oñetati? MgCO 178.
Zetako da sarri konfesetea deboziño bizi egiazkoaz egiten ezpada. AñLoraS 30.
Zetako da deitutea medikuari bere errezetan enzun ta beinbere artuko ezpadira? Ib. 75.
Baina, zetako da kansetia, guztiok dakizun guztia sinistu eragiten? fBIc II 279.
Baina zetako da luzatutia? Guztiok dakizu [...]. fBIc III 335.
Zetako da, eleisarako ainbeste kastu egitia?Ib. 307.
Zetako da etortea / eskura dublerik / inok bere ezpadauko / orduan parerik? AzcPB 88 (en el juego del mus).
Mintza bearrik ez du; bera da salatu; / berriz galde egiterik aitak zertako du? "¿Para qué hacerla nuevas preguntas?"
.OrEus 134.
sense-2
2.(En oraciones de relativo correlativas, con demostrativo anafórico). Zertako fiñean baita ifiñia mahaña, / Arren haren ardiasteko egidazu dohaña. EZMan II 78.
Eta diru bilduko den hau enplegatuko da [...] zertako buruzagiak ordenatuko baitu hartako. Harb 436.
Bertze guztiek enplegatzen baitute bere denbora, zertako eginak baitira hartan. Ax 34 (V 21; v. tbn. ES 184).
Gauza bakhotxa bere azken xedera heldu behar da, zertako egina baita, eta hartako zerbitzatu behar da. Dh 114.
sense-3
3.
(G, AN, L, R, S; Urt V 175, HtVocGr 407, Dv, H),
zetako (V-gip, AN-ilzarb-olza; H)
Ref.:
Bon-Ond 171;
Lrq;
Elexp Berg
. (En interrogativas directas e indirectas).Por qué.
"Pourquoi?, zergatik?, zertako?
"HtVocGr 407.
"
Horra zertako erraten duten hori, voilà pourquoi on dit cela"Dv.
"
Zertako erraten dute hori? pourquoi disent ils cela?"Lrq.
"
Zetako ez aiz lenago etorri? [...] Eztakit zetako ez doten mendiko botaik ekarri
"ElexpBerg.
Tr. Documentado en textos navarros desde el s. XVI, septentrionales desde la segunda mitad del XVII y occidentales, en los que es menos frecuente, desde Larramendi
Zertako zagozkit niri koartel galdez, paga paga ezazu zuk zor duzuna Pedro Salari. (Urraúl, 1578). ReinEusk2 121.
Zertako beraz nahasten eta korapillatzen zara hekin egitekoetan? SPImit III 24, 1 (Ch zergatik
).
O kometa, gizonen / lotzazale bortitza! / Ioan aitziñan Turkoaren / buru kruela genzera! // Feliperi zertako, / biotz amoltsu zuenak / berzek baño geiago / bizi merezi zuenak?Aleson 25ss.
Zuk dakizu zer behar zaion bapederari, eta zertako behar zaion eman batari gutiago, eta bertzeari gehiago. Ch III 22, 3.
Ene Jainkoa, ene Jainkoa, zertako utzi nauzu?TBMt 27, 46 (Ip, Echn, SalabBN, Leon zertako; Lç, Hual zeren, He, Dv zergatik, Samper zerengatik
).
Zertako bada [...] egin zituen [...]? Zerren [...]. LarSAgust 11.
Zertako dirala uste dezu orrenbat itxe gilzatze ta trankatze? Barreneko diru piska lapurren batek eraman dezan beldurrez. MbIArg I 312 (podría corresponder quizá a la 1.ª acepción).
Zertako ez diok sarthu hire ezpata gorphutzetik? Izanen huen dirutze handi bat saritzat. Lg I 316.
Zertako? --Zeren [...] ezpaitzen oraino ethorri haren orena. Dh 257.
Baña ze berba plaga da alabiz? Zetako esaten eztabee Amen? MgPAb 160.
Zetako dantzak guztiz kenduten ez dira, ain deungaak badira? fBOlg 154.
--Zertako jotzen nazu? [...]. --Zergatik merezi dekan. Lard 102.
Gure iguzkiak baditu munduak inguru: bertze iguzki hoiek zertako ezdituzte izanen bere munduzko gortheak? HbEgia 40.
Zertako ez? IpDial 41 (It, Dv, Ur zerga(i)tik
).
--Zertako deitzen tüzü Berthüte horik Berthüte Theologalak? --Zeren eta Jinkuari xüxenka beitaude. CatS 57.
Gizona koleran ikusi ezkero, zertako aldegin eztezu? ZabGabon 63.
--Ta emaztia ta alaba ta, zertako ez ditu ekartzen? --Emakumiak etxetik ateratzeko jazten lau ordu biar dituzte. SorBar 25.
Arroltze lau dotzena, oilasko bia, Salduz guzia, Zertako den aberats horra Maria! ElzbPo 191.
Ez dut hemen gainerako xehetasunik aiphatu nahi, eta zertako hori? nihor gutik ongi endelgatzen dituelakotz horrelako xehetasunak. ArbIgand 83.
Tokatzen ez bazitzaion plaza artan sartzia, zertako ametitu kantuz aritzia? AzpPr 118.
Zertako ez utz, ezagutuz geroz, bazterrerat? Zertako ez ken? [...] zertako ez ezar bertze norbeit haren ordain auzapez? HUAurp 128.
Galdatu diotenean: zertako eta zergatik bada ez duen nahi eskoletan haurrek ikas dezaten erlisionea [...]. Ib. 82.
Muniziorik ezpazuten [...], zertako etzioten gaztiatu andik aldegin zezala? OrSCruz 63.
Pello, zertako zaude triste eta umil? TxB 111.
Horra zertako xuxen ez dakigun, oraiko egunean oraino, Laminak nolakoak diren. BarbLeg 23.
Zertako ezta saldu gantzukari au irureun denariotan ta diru ori beartsuai eman? IrYKBiz 372.
Andoni jauna zertako ezta bera onuntza azaldu? AndAUzta 54.
Zertako etzen joan? gogoa urrunago zuelakotz? Baditake. ArdoySFran 147.
Andoni jauna zertako ezta bera onuntza azaldu? UztNoiz 91.
Nik ez dakit zertako deitzen ziren bordak. Insausti 97.
Zertako erdalduna / gure alkatea? FEtxeb 120.
Ala dana esaten / zertako lotsatu?Insausti 48.
v. tbn. Mih 42. Brtc 114. CatLuz 8. MarIl 3. Jaur 172. Arch Fab 89. Gy 217. Afrika 94. Dv Lab 94. Samper Mt 21, 26. Elzb PAd 26. Zby RIEV 1908, 761. Lap 59 (V 30). Elsb Fram 151. EusJok 22. Xikito 3. CatJauf 45. StPierre 21. Ox 177. Etcham 109. Zub 98. FIr 166. JE Ber 36. Iratz 13. Lf Murtuts 50. Zerb Azk 46. Mde Pr 149. JEtchep 48. Larz Iru 66. Xa EzinB 44. Etchebarne 71. Zetako: Añ LoraS 183. Azc PB 35.
azpisarrera-1
ZERTAKO EDO HARTAKO. Para esto o aquello, para algo.
"
Zertako edo hartako balioko du (G-azp, AN-gip, B)"GteErd 39.
Lagunen batek zetako edo atako bear izango ebala atxakitzat ipiñiaz. ABGuzur 120.
Dirua zetako edo atako dala-ta, aberats okituok laster asten dira [...] andizuren billa. EguzkGizAuz 187.
azpisarrera-2
ZERTAKO ERE.
azpisarrerakoSense-2.1
a)Por qué.
Zertako ere ez da errana izan, gisa berian, errienteri, heiek ere egon zitela eskoletan?ElsbFram 151.
Pelori, etxean, azken oiloak hil zitzaizkon, purta, purta. Ez zuen deus beharragorik, giza-gaixoak! Bainan zertako ere zen hain xoroa!BarbSup 80.
azpisarrerakoSense-2.2
b)Por la razón que sea.
Jesusek, zertako ere ez baitzuen oraino jeiki nahi, [...] erraiten dio bere lagunari: [...]. "Quelque raison qu'il eût de ne pas vouloir se lever encore"
.BarbLeg 60.
azpisarrera-3
ZERTAKO IZAN. Ez dire zertako tratuan dabiltzanentzat. He(ap. Dv, s.v. zertarako, que traduce, "ils ne sont d'aucune utilité pour les gens qui commercent").