(V, G, AN; Añ; -ill- Añ, Izt 118v, Dv, H(V), ZamVoc)
Ref.:
A;
EtxbaEib(pillia);
GteErd 257
. (Precedido de tema nominal nudo).Montón; conjunto; gran cantidad."Montón", "cáfila" Añ."Multitud, (V, G) asko asko, pilo bat
"Ib."Montón, porción"A(que cita a Mg).
v. 1 pila. Tr. Documentado en autores vizcaínos y (con menor frecuencia) guipuzcoanos desde principios del s. XIX; tbn. lo encontramos en Mirande (Pr 285). En DFrec hay 8 ejs. de pilo y 1 de pillo. Demonio aldra edo pillo bat. MgCC 251.
Nolako bekatu pilloak biltzen ditu bere animara! Ib. 116 (CO 165 pekatu pillua).
Iru soldau pilloren eraliak. MgPAb 209.
Egiten ditubela sakrilejio pillo asko. CrIc 159.
Iñurri pilo andi bat ebillela. AñLoraS 108.
Erosten dau kirru-pilo bat, zein emoten dau andra gorulari beartsuai. Ib. 162.
Zer ikusiko dogu plazako jente pilluaren artian?fBOlg 64.
Adiskide bati eskatu eutsan diru pillo bat. JJMgBasEsc 252.
Ez ondasun pilo andijak batuteko gurarijagaz. Astar II 175.
Neskatxa-pillo bat asi zan kantatzen. ZabGabon 44.
Franziskoren birtutien lora pillo eder. BvAsL 15.
Areriozko soldadu aldra ta pilluak. ABAmaE 449.
Odei pillo arreak dabiltzaz batuten. Ib. 362.
Satz sortuko al-iakoz berorren urre-pillook! ABeinB 64.
Ori da diru pilloa! EchtaJos 345.
Miru bat egaiz, ollo edo txita-pillo baten ganian. Kk I 87.
Guzur pillo bat esan. KkAb II 43.
Euzkel idazlien ixen / pillo andi bat. Enb 193.
Au dana sarritan muño edo lur eta arri pillo batez inguratua egoten da. JMBELG 88.
Bost edo sei kartutxo-pillo artuta. OrSCruz 59.
Atun-pillo polita ekarren untziak. ErkiagArran 130.
Diru pillo galanta bilduko zuan. OskKurl 59.
Iobek zotukatu zun mendi-pillo ori bere tximistarekin. IbiñVirgil 75.
Egur-pillo au etxera eramateko. NEtxLBB 164.
Ango opari-pilloak ezin zenbatu zeitekezala. Ker2 Mach 3, 6.
Areaz betetako zaku pilloak egozan.Gerrika 82.
Jatetxe batean arroz-pilloa, piper morroak gorri-gorri gaiñean zituala, nola eman ziguten.JAzpiroz 121.
Urdail ona beharko du izan irakurleak horrelako aditz-pilo egoskorrak egosteko. MIH 349.
Argi eske, galdera pilo bat nekarren. MEIG IV 91.
Badute lagun senide piloa. MEIG VIII 85.
v. tbn.
Pillo: VMg 50. Ag Kr 100. Belaus Andoni 18. GMant Goi 103. Altuna 92. Anab Usauri 122. Ldi BB 122. TAg Uzt 112. Munita 151. Gand Elorri 61. BEnb NereA 47. Alzola Atalak 109. Etxabu Kontu 210. Onaind STeresa 39.
azpiadiera-1.1
(No precedido de tema nominal nudo)."
Pillo bitan ifiñi (V-arr-gip)"GteErd 223 (junto a bi puskatan, bi pillatan, moltzo bitan, etc., de otras zonas).
"Pila, multzoa, mordoa"ZestErret.
[Amarrenari] emon biar jako bada pillotik. CrIc 107.
Pillo andi bat dauka eginda nere Osaba Jaunak; ta pillotik artuak dira emen ekusiko diran [berso ipuizko] gutxi batzuek. VMg 90.
Egunean [urrezko arrautza] bategaz jaubea ez asetzen, / pillo bat topau nairik aberastu zeiten. ABAmaE 202.
Euren Foruak, euren Batzarre illak biztzeko, / pillo batean anaiok utsik einda bildu. Ib. 469.
Artzen zituen bakoizka pillotik berriak. TAgUzt 158.
Esan-nai luzeko pilloa osatzen dute kalbario-kantak. SMitxAranz 125n.
Janzkiak pillo batean utzirik, uretan sartu. OskKurl 162.
Zelan sortzen zan esku arteko multzo mehetik mahi gaineko pillo handia. Ib. 176.
[Bertso] geienak prantziskotarren Aranzazu aldizkarian argitaratu dauz. [...] Beste pillo bat, argitaratu barik gelditu da. AlzolaAtalak 115.
Gezur txiki bat ere ez da or; / egia, berriz, pilloa. Zendoia 42.
Beia ekarteko norberak emon biar dau pillue; eta biarbada, ganera, txarrak urten. Gerrika 145.
Hurrengoa [euskal literaturaren kondaira] nerea da, gero Villasanterena dator eta azkenik piloa aurki dezakezue. MEIG IV 61.
v. tbn.
Pillo: Or Eus 222. Ker 2 Cor 31, 8. Etxabu Kontu 93.
azpiadiera-1.1.1
(Precedido de gen.)."Parva de trigo, (c.) gari joaren pilla, piloa
"Añ.
Galduten dirianen pillo andia. AñEL2 62.
Begitaurrean ipiñi eutson aren pekatuen pillo aundi ta astuna. BelausAndoni 16.
Euskaldun arrunten pilo ugariarentzat. MEIG I 120.
azpiadiera-1.1.2
"
Pillo, pillo, sangarra pillo. Palabras mágicas con que de chicos proclamábamos la exclusividad de algún feliz hallazgo, como un montón de flores, de fresas, moras, etc. Pillo, pillo sangarra pillo, masusta onek!
"Etxba Eib. .
(Pilo bat, con valor de cuantificador indefinido, precediendo a un sust.). Pillo bat makilla ebagi ta eroan genduan ikastolara. Etxabu Kontu 13.
azpisarrera-1
PILOAN.
En grupo, en montón, en conjunto.
Gogora pilluan ta aldabatera etorten jakozalako [...] egin dituban pekatubak. CrIc 31. Esan lenengotik pilloan nolakoa izan zeran. Mg CC 179. Esaminetan dirianak pilluan ta ziaztasun baga mandamentubak iraguaz. Mg CO 26. Banaka ta pilloan, jaten ta jostatzen, musuka ta muturka, [...]. Ag G 248. Jakintsuen jarduna entzuteko zai, pilloan daude. Ib. 351. Geurea, geure buruok eta geure dan oro piloan dogu. Larrak EG 1957 (9-12), 73. Bakarrik eldutakoak, alantxe bakarrik; eta pilloan eldu ziranak, pilloan alkarregaz. Etxabu Kontu 168. [Olatu] guziak piloan hartuta, zabalera eta bidearen aurrerakada guzia hartzen duen olatu haundia bezela dira, geldiunerik ez duen olatu-katea. MEIG IX 136 (en colab. con NEtx).
azpisarrera-2
PILO HANDIA EZ EGON (IZAN). "
Pillo haundiya ez ez izan/eon, norbait argala edo txikia dela esateko erabiltzen den esapidea. Antonire oaintxe eztao pillo haundiya
"ZestErret.