1.
(L, B, BN-baig; Dv, H),
dirdir (AN-5vill)
Ref.:
A;
AApend(dirdir);
IzetaBHizt(dirdire);
SatrVocP
. Brillo, resplandor; esplendor."Éclat brillant, rayon"Dv.
"3.º (Lc), reflejo del sol en la playa, tierra, etc. 4.º rayo de luz"A.
"
Nere zapatak dirdire ederra daukate. Gaur zure ileak baduela dirdire
"IzetaBHizt.
v. dirdai, dirdari, dirdarako, dirdiradura, dirdirazio, distira, dirdiz. Tr. Documentado en autores labortanos y bajo-navarros desde mediados del s. XIX. Los ejs. meridionales se encuentran sólo a partir de 1930. Se incluyen en esta entrada dos ejs. de dirdir sust., que podrían asimismo interpretarse como usos sustantivos de dir-dir .
Goibeldu dire harmak, non dute dirdira?HbEsk 61.
Arima sainduak, [...], eraginen du iguzkia bera baino argiago eta ederrago, dena dirdira ospetsu batez izarniarazten duela. DvLEd 258.
Bai, gure biziak izan du handitasun eta dirdira. HbEgia 95.
Zure lumen dirdiraz / llilluratzen nauzu. ZbyRIEV 1908, 759.
( s. XX)Iguzkiaren azken inharrek urre dirdira bat emaiten zakotelarik bazterrari. JEBur 137.
Ilhargiaren dirdira. Ox 113.
Ia itzali da beren / begien dirdira. JaukolBiozk 9.
Prantzisko, zera zu, / ta zure izen-dirdira / ez liteke itzaldu. Ib. 105.
Bazterretan diamant xehe batzuek izar dirdira batez argitzen dute erlikiaren untzia. JEBer 62.
Tximisten dirdira. LauxBBa 118.
Bixi dabil aizto-dirdira!"El brillo de los cuchillos"
.LauxAB 95.
Arrañak uretan barruban egitten zittubezan zurizgora ta dirdiren adi. Otx 133.
[Izar] bakarren batzuk ostarte-erditik / bizia dute dirdira. OrEus 267.
Dirdir laisterrak argitu ziozkan beginiak Malentxori. TAgUzt 243.
Badirudi gaur maitaro bere / barrengo itzala / dirdir oztiñez ikusteraño / argitu dala. EAOlBe 73.
Zure zorion-dirdira. Iratz 191.
Kruzado-jantziz jakin-dirdiraz / San Luis-ekin Prantzia. SMitxAranz 181.
[Semea] aren ospearen dirdira da. (He 1, 3)"Splendor gloriae"
.OrMB 75 (Ol dirdira; He y TB distiadura, Dv distiradura, Ker diztira).
Bere begien dirdirai begiratuta. EtxdeJJ 27.
Gauza bera urrutitik begiratzen baduzu, [...] diztiratsu ageri da. Ametsaren aunditasuna ta idealaren dirdira artu oi du. VillJaink 128.
Dirdirazko zuritasunez, elorri. GandElorri 34.
Gu ere lurrezko gera, baiña bada gugan fedearen dirdira. Vill( inGandElorri 15
).
Jainkotasun-dirdira begiztatu ondoren, [...], Jainkotasuna bera, Laztanaren itzala ikusten du izakietan. GaztMusIx 169.
Diruaren dirdiran ez hadila zora. XaOdol 202.
Ene barruan sartu ote da / ortz-adarraren dirdira?XaEzinB 77.
Huna nun ene iguzkiak zuen berriz dirdira bat ederra hartu.Etchebarne 135.
Logelako leiotik / izarrei begira, / pozarren nabaitu det / beroien dirdira. AZink 171.
Metal-orea hoztu ta "nigredo" mailara heltzen denean bezelatsu agertzen da, ebakia, islatua, beltz-dirdiraz nabarmendua. MEIG IX 123.
(en colab. con NEtx)
azpiadiera-1.1
(Primer término de compuestos).Brillante, con brillo. Sugur-motzaren aurrean pasatzerakoan, txapel oker-beltz arren dirdir-ixpilluan ikusi zuan nonbait bere arpegia emakumeak [se refiere al tricornio acharolado]. UgaldeIltz 32.
sense-2
2.
(H, A). "1.º temblor. 2.º vibración"A.
v. dildira.
sense-3
3.(Adv.).Temblando. Zarrak askotan gu trankil baña / aman biotza dirdira.FEtxeb 46.
azpisarrera-1
DIRDIRADUN.
"Brillante" A. Yainko-eme andien aspaldiko pitxia ta urre dirdiradun hupa. ZaitSof 125.
azpisarrera-2
DIRDIRA EGIN.
Brillar. v. DIR-DIR EGIN. Sugarrak dirdira dagijan artian / eztago edurren bildurrik. LauxBBa 6.
Ostartean eguzkik / egin du dirdira. OrEus 147.
Erderazko "cardillo", dirdira egiten duten gauzak illunpera igortzen duten argia. JMB(comunicación personal, 23-7-1954).
Odol-isuri gorriak dirdira egiten eben eguzkitan. ErkiagBatB 51.
azpisarrera-3
DIRDIRAN.
Brillando. Atzo iruzkia zen / Dirdiran zerutik. Bordel 106.
Lepoan mokanesa, yabotan urrea, / Bethi ungi dirdiran buruko ilea. HbEsk 171.
Dirdiran ikusten ere Olandresen ibarra. Ox 186.
Eliza dirdiran zen / dena argitua. Etcham 195.
Izar eder hek dirdiran daude. Ib. 229.
Gan da eta han dago izarrak bezala / Bizia eskainirik betikotz dirdiran. Iratz 118.
Haren ganbara dirdiran zen.Etchebarne 78.
Bagenuen zigorra. / Nor gure kupiran? / Besoak zabalduta, / belaunak dirdiran. Zendoia 38.
Halere onjoak sortzen dira denetan eta perla batzu... uste ez den lekuan agertzen dirdiran. LarreArtzainE 96.