Etim. Cf. acaso rom. aballar, v. DCECH , y REW ballare.
sense-1
1.
(V, G ap. A),
abaindu (AN-gip ap. A). Abatir(se), fatigar(se)."Abatirse uno de cansancio"A.
"Rendirse de fatiga"Ib.v. hebaindu,akitu, albaindu. Zu, Iauna, arika ta abaildurik / iarri zinean neure bila. '
Quaerens me sedisti lassus'
.(Dies Irae)AzcPB 29.
Gorputza lotua ta abaildua gelditu. AgG 204.
Leon Olazarreta, oso abaildua dago, latzak eta beltzak ikusten bizi da errukarri au. AArdi 99s.
Errukarriago, atsekabetuago, abailduago ta gogoz ilago. Ib. 100.
Biurkortasun ori eztanean, geiegizko irutzipenaz gogoa abaildu ta argaltzen da. ZinkCrit 9n.
Aurgintzaren nekeak ezpaitu abaildu [euskera], ez-eta igatu erabilli luzeak.LdiIL 86.
Ogia irabazten zuri laguntzea, abailtzen zaitun pixu-nekezo ori arintzea. Egan 1955 (5-6), 22.
Era orretan abailduta, dangilizka, intziriz ikusi ta entzunez, barru guztiak ere bira-egin daust. ErkiagArran 74.
Gogoa abailduta, adorea galduta. ErkiagBatB 191.
Lanaren lanez abailduta dauntzala-ta. ZaitPlat 117.
Tormesen ur-ertzetan abailduta jausi dan Amaren ames. OnaindSTeresa 110.
sense-2
2.
(V-ger-m-gip)
Ref.:
A; Iz ArOñ
. Abatirse los árboles con el peso de la fruta."
Asi xate abailketan erramaak, inclinarse las ramas con el peso de la fruta."Iz ArOñ.
Arto musker, / mendi, baserri zârrak; / ale gorriz / abailduta sagarrak. LdiBB 64.
Arloak, udazken-aienez abailduta. IbiñVirgil 82.
Edoi tzarren antzera pillotzen dira ta taldeka zugaitz gaiñean kokatzen adarrak abailduz. Ib. 118.
Basoak ere edotariko igaliz abailtzen dira. Ib. 91.