1.
(V-oroz-och-gip, G, B; Lar, Añ, H (V, G)),
mendu (V-ple-arr-arrig-oroz-m, G-azp; Lar in Aq 1403, H (V, G), Zam Voc),
metu (G)
Ref.:
A(mentu, mendu, metu);
IzArOñ;
ElexpBerg;
IzetaBHizt2;
ZestErret(
mendu
)
. Injerto (sdos. prop. y fig.). "Aguja, púa tierna para inxerir" Lar. "Púa de inxerir" Añ. "Sagar mentuak ekarrittut Narbaizatik" Elexp Berg. "Xerto ona iteko mentu ona bear" Izeta BHizt2. Cf. menduba en Echaide Orio 125. v. txerto. Tr. Documentado en la tradición meridional. La forma general es mentu; los únicos autores que emplean mendu son Moguel y P. Perurena.
Eztitzen danean madari [...] eder bat irasagar baten ondo edo oñean, ekusiko dezu nola irasagarrak ez duen aldatzen madari mendua irasagar izatera ta bai madari [...] menduak irasagarra madari arbola izatera. MgCC 218.
Mentu oek [...] asiko dira beren alsuma ederrak botatzen: loratuko [...] dira. AA III 37.
Mentu onak billatzen / saia egiñala / gero ondo txertatu / esan dan bezela. PE 130.
Txertotarako artu bear ditugun mentuak urteko pujak izan bear dute. EEs 1917, 52.
Abe edo zugatzai mentua ezarten yaken antzera. KkAb I 21 (v. tbn. otro ej. en la misma pág.).
Muskill mardulak bota zituzten / zugaitz zar oien mentuak.MMant 101.
Gizonaren gogoan [...] derrigorrean txertatu nahi izan [...] [diren kontzeptuak dira] baina, sekulan ez dute mendurik hartu, ez kimurik sortu. PPerHarrip 55.
Amaika prueba egin zuala guretik eraman da mentuak txertatuaz. Insausti 51.
Bai, Joxe Ramon, burutazio / ederra izan zenduan. / Beste bat ere txerta dezagun / leengo urteko menduan. Zendoia 221.
Mendu berria itsatsi ere / bai bertso-jartzailleetan. Ib. 239.
azpiadiera-1.1
"Codadura de vid, aien mentua
"Lar.
azpiadiera-1.2
"
Metu (G-goi), púa o brote de la vid"A.
"
Metu (L), bouture"Lh.
sense-2
2.
(Lar, Izt 91r). "(Mal) engendro, muchacho avieso, mentu gaistoa
"Lar.
"Perillán, mentu ederra
"Ib."¡(Ha que buena) pécora! ha zer mentua!"Ib."(Buena) partida, buena alaja, ha zer mentua!
"Ib."(Gentil) pieza, [...] ha zer mentua!
"Ib. Jauna: ez diot nik, niri berak egin didan adiña gaitz baizik opa izan. Baliaki nolako mentua dan. AA II 112.
azpisarrera-1
MENTU-BERRITU.
Injertar. Gure arbola dago / indarrak aituta, / lorerik eztuala / [...] ia ostatutzen dan / mentu berrituta. PE 130.
azpisarrera-2
MENTU GAIZTOKO.
"Mentu gaiztoko mutilla, garçon qui est une méchante engeance" H. Cf. supra (2).