(V-gip, G-azp, AN-gip-5vill, B; Lcc, Urt III 11, Lar, Añ, Gèze, T-L),
kristale,
kristail (Deen I 229 <-alia>, Dv),
kriste(i)l,
krixtal (S; T-L(s.v. verre))
Ref.:
Lrq(krixtal);
ElexpBerg;
GteErd 198
. Cristal; vidrio. Eta zen trono aitzinean beirazko itsaso kristala irudi zuen bat. Lç Apoc 4, 6 (TB, Ur (V y G), Ip, Echn, IBk, IBe kristal, He, Dv kristail; Ol lei, Ker leiar). Kristalez koronadurik. Lazarraga B16 1182r. Kristalaren baldea. EZ Man II 197. Ea bada arima debotak, zeruko kristal preziatuak. Harb 262. Kristalaren iduriko / horma miragarriak. Hm 158. Kristalez du belarra. O Po 32. Kristail xeheak. INav 117. Kristal garbi bat. Cb Eg II 146. Irúzkiarén erráñua pasatzen baita kristaletík autxigábe ta mantxatugábe kristálea. LE Doc 139. Asko da norbait bere arnasarekin kristalari alderatzea. AA III 392. Balkoi bateko kristaletatik. Bil 161. Kristal-puska. Ud 116. Zure kristalen islak izarrak dabez irudi. AB AmaE 192. Ithurri ttiki bat kristaila bezein garbia. Jnn SBi 114. Leiar edo kristalak zatitu. Ag Kr 196. Nire kristal-eraztun. Or Mi 40. Kristaletik kalera begira. Kk Ab II 73. Beste garbi ikuste mota bat, kristalean ikustea dugu. Mde Pr 324. Ura, krixtala bezain garbi. JEtchep 15. Txistua jaurti eutsan kristal aundiari. Erkiag BatB 105. Lergaia lertu [...]; kristalak txikitu ta ez zan oker aundiagorik izan. Anab Usauri (ed. 1986), 55 (ed. 1931, 69 leiarrak autsi). Sudurra, ezkerreko kristal baten kontra jarri du. NEtx LBB 108. Kristala jo bazuten jo, bi segundorako leioa zirrikituta. JAzpiroz 212. Betaurrekuen kristalak. Gerrika 168. Ilun zirudiena kristala bezain argi dela. MIH 256. En DFrec hay 12 ejs. de kristal. v. tbn.
GavS 12. CatLlo 22. Legaz 16. Arzac EE 1883a, 232. Urruz Urz 50. Itz Azald 30. Iraola 100. IArt Itzald II 52. KIkV 27. KIkG 18. Altuna 22. JMB ELG 99. Txill Let 62. Gand Elorri 63. Lab SuEm 204. Uzt Sas 356. Ataño TxanKan 197. Onaind STeresa 15. Insausti 58. Kristel: Izeta DirG 30. Krixtal: Alz STFer 123.
azpiadiera-1.1
Hielo."
Kristalea, charco helado (Ae)"EchaideNav 35.
Ormatu eta botill sagarduk / puskatu ditu ganbaran, / kristala egin oian azpiyan / pixa zeguan oñalan.Auspoa 39, 33.
azpisarrera-1
KRISTALEZKO(Lar; -ail- Dv). "Cristalino <crys->" Lar. "Qui est en cristal" Dv. Guztiz illhun liezeke / bere klaritatea, / nola hatsak kristalezko / miraillari berea. EZEliç 411.
Kristalezko erraztun au. OtagEE 1884a, 32.
Kristalezko [begi] bategaz disimuletea. ABAmaE 277.
Kristalezko estalkiko azitegiyan. SorBar 23.
Kristailezko untzi bat. JnnSBi 57.
Kristalezko ontzitxu bategaz. AgIoan 274.
Baso kristalezko ezpainetaraino betheak. LanderRIEV 1911, 594.
Kristalezko bere ontzitxo orretan. KkAb I 70.
Krixtalezko apaltxo baten gañean. JAIrazBizia 39.
Mediumak kristalezko borobil batean ikusten ditu. MdePr 324.
Kristalezko bere abotsak. TxillLet 34.
Kristalezko aterpea. ErkiagArran 17.
Kriztailezko untzi eder batean. JEtchep 65.
Kristeilazko baso ederrek kosk emaitearekin adi-arazten duten arrabots idor goxoa. SoEgHerr 11-5-1967, 1.
Kristalezkoa duanean / nork bere teillatua. BerronKijote 26.
Kristalezko sonda bat artu [dentistak] ta asi zan miaketan.JAzpiroz 180.
Albuan eukan, amar-ogei metroko alturako parapetuaren gañian, kristalezko gela bat.Gerrika 222.
v. tbn. Arr GB 115. Zab Gabon 35. Bv AsL 160. Iraola 51. Anab Usauri 57. LMuj BideG 96. Ibiñ Virgil 114. Alzola Atalak 95. Insausti 109. Ostolaiz 47.
azpisarrera-2
KRISTALPE(En casos locales de decl. sing.). Interior de un recipiente de cristal o acristalado. Kristalpian (kajoneretan) ill onen erdiya igaro ezkero erein litezken aziyak. ArgEgut 1922, 5.
azpisarrera-3
KRISTAL-TXINTXILIO.
"Kristáltxintxillixo, araña de adorno" Iz ArOñ.