(L-sar, BN-baig, S; ph- VocBN , Dv, H (L, BN), Foix),
pintar (B; VocB),
pinter (B),
pingar (Sal)
Ref.:
Bon;
A(pinda, pingar, pintar);
SatrVocP;
IzetaBHizt2(pinter)
. Chispa (sentidos prop. y fig.); rayo. "Étincelle de feu" VocBN. "Étincelle, flammèche" Dv. "Au fig. Begietatik phindarrak egozten ditu, il jette des étincelles des yeux" H. "Étincelle" Foix. "Chispa. Pinter oiekin izitu ginen" Izeta BHiz2. v. inar, pinda, txingar. Tr. Propio de la tradición septentrional (no suletina). Su uso se hace frecuente a partir de mediados del s. XIX. En DFrec hay 2 ejs.
Ez hatsbeherapen bat hire bekhatuen gainean, ez urrikizko sendimendu bat, ez amodiozko phindar bat ere! JesBih 84.
[Soinekoak] errearaziko ditu azken phindarreraino. DvLev 6, 11 (Ur txingar biurtu ditezen bitartean).
Bolbora meta baten gainerat erortzen da phindar bat. Laph 91.
Nabal baten gibelaz harri bat yoz, pindarrak athera eta karjoa piztu. ElzbPAd 9.
Phindar batez egin daiteke laster gar bat ikharagarria. ElsbFram 64.
Zure bihotz barnetik / salta bekit phindar bat nitara. ZbyRIEV 1908, 287.
[Iguzkia] deus phindar borthitzik gabe. ArbIgand 146.
Nundik sortzen othe den khe hura, norat doazin pindar hek. JEBur 78.
[Kantatzen hasiz geroz] phindarrak badariozko begietarik. LanderRIEV 1912, 556.
Fede bizi bat pindar emaile eta urhe puska bat ahogozagarri.JEGH 1922, 352.
[Arnoa] ona zen, [...] eta Batixta, pindarrak begitik jalitzen zitzaizkola, irriz zagon bere buruarekin. BarbSup 131.
[Erbiak] begiak phindarrez erreak, kask eta kask, oldar eta oldar ari ziren elgarri. Ib. 30.
Jinkoak piztu zauntan eskualdun pindarra. Ox 144.
[Ingudia jotzean] kantuz ari zaut suaren garra, / dantzan pindarra! Ib. 167s.
Izarrek, / sutan urhezko phindarrek, [...]. Ib. 71.
Maiz hats-bahitua nago / patarra ezin iganez. / Oraino pindar goxo bat / gogoan banu, bainan ez. Etcham 164.
Odol handikoa zen, pindarra zarion. JEBer 34.
Bihotzean piztu, geroxago bere neurthitzetan aurdiki behar zituen urrezko pindarrak. Ib. 9.
Elektrikazko pindar horiek. JEMed 140.
Radiozko mekanika handi batzuen pindarrez. Ib. 142.
Hautan deus ere ez baita / baizik-eta / pindar, auhen, amodio / eta goiko bozkario... Iratz 9.
Zure irriak fedearen pindarra jautsaraz dezake. JEtchep 118.
Pindarrez ukiturik, / ardo onduaz birbiz. "Al toque de centella"
.GaztMusIx 191.
[Zerbitzariren] ateraldiek ez dute zimenduz pertsulari direnen mamia, bortitza, pindarra edo grazia. LarzGH 1963, 330.
Girixtinoen arteko gerla deitoragarriaren lehen pindarrak. ArdoySFran 126.
[Jainkoak] batzu dohatu zituela pertsulari izaiteko. [...] Zerbait pindar bazitaiken beraz ene baitan, bainan biziki ahula. XaOdol 34.
Zorionaren pindarrak / gutan argi dezala. Ib. 182.
Bazoan bere bidean, [...] harrietarik pindarrak jauzarazten zituela. GH 1972, 129.
Bat-batean, horra nik, ustegabeko argi pindar batean, erraiten diodala ene funts. LarreArtzainE 119.
v. tbn. Mde Po 73. ECocin 49 (ph-).
azpiadiera-1.1
Su eta phindar dena, gorrak oro bezala, karrasiaka ari zen guzieri. Barb Sup 138. Aithor: dena pindar jarria zitzaikezun zuhauri bihotza? --Pindar eta gar ere, baditake. JE Ber 94. Maite zaitut, Beloke, / zure gaintto kartsuari, oro pindar ta bake. Iratz 123.
azpiadiera-1.2
(Como segundo miembro de comp.)."
Iguzki-pindar (L-ain), reverberación del sol"A.
Cf. infra SU-PINDAR. Aro txarraren ondotik iguzki pindar bat. Ox 194.
Irriz, nitan gelditu zorion-pindarrez. Iratz 163.
Azken ezko pindarrerat. Ib. 147.
Bere amets pindarrik utzi ote dautzun. Ib. 118.
Beretu nahiz urre dioten ifernu pindar horiek. Ib. 178.
Altxa, zerurat begiak, / nigar pindarrez bustiak. Ib. 167.
Izar-pindar urdin beroz oro sugar ditezen. Ib. 123.
Badaukala argi pindar ederrik egungo Euskal Herriak eta gauzak belzten dituela Xalbadorrek. Larre( inXaOdol 15
). Zer bizia [begithartia] haen begietan argi phindarez argitüik!MirS 23-3-2002, 1.
azpisarrera-1
PINDAR BAT.
Un poco.
Gizon horier Jainkoak ez baliote bezala bere izaitetik pindar bat eman! Ardoy SFran 304.
SU-PINDAR(-ph- L, BN, S; -pinttar B; -pinter B). Ref.: Lh; Inza Eusk 1928 (II), 106; Izeta BHizt2 (pinter). Chispa (sentidos prop. y fig.). "Su-pinttarra dariola dago ikatz ori (B), ese carbón está chisporroteando" Inza Eusk 1928 (II), 106. "Su-pinterrak sartu ziren nere etxean" Izeta BHizt2 (s.v. pinter). Su pindar bat lastora erorten denian, [...] su handi bat pitzten baitu. AR 359.
Ostatutik yohan ziren, [...] khaldan kasik su phindarrak atheratzen zeztela sudur puntatik. ElsbFram 148.
Dena boztua beraz, eta begietarik su pindarra zariola. JnnSBi 137.
Eder da Eskualdun lerdena, / su pindarrak begian, zalurik dohana. ArbIgand 44.
Su pindar, iguzki su-azau ikaragarrien bortuan. SoEgHerr 19-12-1957, 1.
Iguzki horren su pindarra. JEtchep 64.
Harri gresak bere sabeletik su pindarrak jauzarazten dituen bezala. ArdoySFran 63.