Tr. Documentado en Moguel, Zavala, Azkue y autores vizcaínos del s. XX, principalmente en la expr. kili(-kili) egin . Es más frecuente la forma con reduplicación. Moguel, Azkue y D. Agirre emplean la forma gili , que tbn. se encuentra en sendos ejs. de Euskal Esnalea y Jaungoikozale Egutegia . Hay kiri en Otxolua y Erkiaga (en éste junto a kili-kili ).
sense-1
(V-ple-arr-m, B; Mic 6r, Lar, Añ; kilia det. H),
gili (V-m-gip, L, S),
kiriRef.:
A(kili, gili);
IzArOñ(gilixa)
. Cosquilleo, cosquillas."Por lo menos en V se usa más repetido: kili-kili
"A.
"
Gílixa xakok, tiene cosquillas"IzArOñ.
v. kilia; cf. hazkilia. Sorbalda inguruko gilia baeukan. AEzale 1897, 340a.
Ba-dakar biozpean bildur-kiliaren zimikoa.TAgGaGo II.
Kili arin aura. 'Aquel ligero cosquilleo'
.GandElorri 24.
Kili gozo ori. 'El dulce cosquilleo'
.Ib. 130.
Kantu-kili legun. 'Sabrosa invitación al canto'
.Ib. 217.
Elastiku garratzagaz marruskatu [...] eban, arpegiko azalean kiri ta ikutuera minberea sentiduaz. ErkiagBatB 45.
azpisarrera-1
KILI EGIN (Mic 6r, Lar),
GILI EGIN (V).
Ref.: A (gili e.); Iz ArOñ (gilli e.). Hacer cosquillas; (fig.) tentar. "Cosquillar, hacer cosquillas" Lar. "Gilli eiñ (?), hacer cosquillas" Iz ArOñ. [Gabijaren otsak] ez deutsa gillirik egiten olagizon lotan dagozanen belarrijai. Mg PAb 130. [Mats-orriak] kili egiten deutso, / kili bizia [basauntzari]. [...] / Ta [...] / dator bina yatera / edo geiago. Zav Fab RIEV 1909, 28. Gorputzari baruak gili egiten dautsalako, barua itxi bear bagendu, agur Garizumea. A Ezale 1897, 79. [Zakur zarrari] kili dagitso / katutxo jaioberriak. Eleiz EuzkD 19 (1916), 8 (ap. DRA).
azpisarrerakoSense-1.1
(Con adj.). Arriaren zanburruneak belarrietan gilli sakona egiten eban. EEs 1923, 63.
azpisarrera-2
KILI ETA KILI.
Haciendo cosquillas, tentando. [Mats-orriak] kili egiten deutso, / kili bizia [basauntzari] / [...] Kili ta kili gero / deutso ekiten / mats or[r]iai. ZavFab,
RIEV 1909, 28.
azpisarrera-3
KILI-KILI(V; Añ; gili-gili V-gip). Ref.: A; A Apend; Etxba Eib; Elexp Berg. Cosquilleo, cosquillas (sdos. prop. y fig.). "Cosquilleo, rasquera. Iztarriko kilikilixa darabitt aspaldi onetan" Etxba Eib. "Egundoko kili-kilixa dauka Milak" Elexp Berg. Cf. VocNav s.v. quiliquili. Katai batek emoniko gili gilia langoxea eukalakoan, eskuaz kokota igortzi [eban]. ABeinB 91.
Estarriko gili-giliz sorturiko estula erraz erraz kentzen da. Jaungoikozale Egutegia(ap. DRA
).
Beiak isterra jaso ta kilikili antza edo ostiko gurea agertzen ba dau, edurra laster da. EgutKarm 1952, 111 (ap. DRA
).
A zelako killikillia eroian kolkoan gure morroskoak bere abira bidean. EG 1956 (1-2), 22.
Kili-kili bat baerabillan kolko barruan... gozoagoa!BilbaoIpuiB 142 (v. tbn. 230).
Jendea urduri yegoan, kolkoaren kili-kilia gorde eziñik. Ib. 268.
Kili-kili onek ia barre [eragiten eutson]. Ib. 127.
Peruk barre eragiteraiñoko kili-kiliak eukazan barruan. Ib. 44.
Gurari barrien kili-kilia kolkoan ebala, zerbait esan bearren edo, egoan. ErkiagBatB 78.
Diruaren almenak eta kilikiliak gizonagan eratzen dauan naikeria ta arrokeria. Ib. 138.
Baña neu be bere antzeko, eta kili-kili. Eta erdi baiezkua legez emon neutsan.Gerrika 238.
azpisarrerakoSense-3.1
Baiña ez uste Pintok poz-kili-kiliz eukanik kolkoa.Bilbao IpuiB 64.
azpisarrera-4
KILI-KILI EGIN(V-ple-arr-m-gip, G-azp; gili gili e. V). Ref.: A (kili, gili egin); A EY III 267; Iz UrrAnz y ArOñ (giligili); Etxba Eib; Elexp Berg; ZestErret. Hacer cosquillas (sdos. prop. y fig.). "Giligili itten xako, se le hacen cosquillas" Iz ArOñ. "Kili-kili eiñ zetsan, eta ezin egon izan zan algaraz barre eiñ barik" Etxba Eib. Cf. VocNav: "Hacer quili quili: hacer cosquillas (Zona N. O.)". [Alkondaria] latza dago, gilli gilli egiten deust. MgPAb 117.
[Janzkijak] kilikili egiten eusten gorputzian. Enb 176.
[Kumak] pikuaz kiri-kiri egitten yabilttaz ipermamiñian. Otx 139.
Ta betekadearen itxaropenak kili-kili egiten eutson urdaillean. BilbaoIpuiB 127.
Itxaropen-izpi batek egin eutsan kili-kili kolko barruan, barre eragiñaz. Ib. 222.
Kilikili bizia egiten dit beatzean mantagorri batek. TxillLet 65.
Kili-kili egiten eutsan aragian bere [...] izena mutikoen ao-miñetan ezarri naiak. ErkiagBatB 36 (v. tbn. 115).
Lasto mehe luze bat sartu [...] kirkirrari kili kili egiteko. OskKurl 106.
Baña bidian kili-kili egin eustan eta pago andixan azpixan jarri, eta zabal-zabal ipiñi nituen amazortzi bost duroko. A zan edertasune! Gerrika 38.
azpisarrerakoSense-4.1
[Soñuak] belarrietan gili gili gozo bat egiten ebala.Ag AL 104.
azpisarrera-5
KILI-KILI ERAGIN.
Hacer cosquillas, producir cosquillas. Irabazi egingo ebalakoak [...] kolko-barruan kili-kili eragiten eutson. BilbaoIpuiB 32 (v. tbn. 10).
Kili-kili eragion kolkoak gure Erramon gaixuari. Ib. 75.
azpisarrera-6
KILI-KILIZKO(Adnom.). Ta umetxo areik aurrean eukiteak kili-kilizko zer bat egiten eutson urdaillean. BilbaoIpuiB 213.