1.
(G-azp-to-bet-nav),
mototx (V-gip, G-to)
Ref.:
A (motots, mototx); Iz ArOñ (mototz), To y UrrAnz (mototx); Elexp Berg (mototx). Trenza, coleta; moño; mechón."Moño, penacho"A.
"El pelo de la frente"IzArOñ.
"Penacho de pelos. Pelukerixan mototx rubixo bat ipiñi dotse
"ElexpBerg.
"
Zelako ille-mototx politta ipiñi dotsan gure amandriak neskatilliai
"Ib.Cf. motxot. v. 1 moto (2). Ezkontzeagatik mototsa salduko luteken neskatxak. AgG 178.
[Txinan] mototsa zintzilika dutela dabiltzen gizonak. EEs 1912, 273.
Asmo berriko motots txikia kaskarrean darabilten anddere buru-loka irudi izango luke. AArdi 44.
Buruko illea oria ta mototsaren galartzua gorria. AnabUsauri 130.
Mototxa mantillaren azpitik agiri duan neska tuntuxa. Ib. 3.
Mototsa txintxilika dagonean, senargaia ta senarra beste batzukin dabiltza. (G-azp)"El moño"
.AEY I 453. Ille-motots ebaki-berria dakust. 'Bucle'
.ZaitSof 35.
Bi motots luzeko neskame origorri zar bat. JAIrazBizia 40.
Haren ile-motots leporaino eroria. MdeHaurB 24.
Oratu zetsan kopetetatik (mototsetatik) eta zaztakoi zorrotza sartu zetsan lepotik. EtxbaIbilt 490.
Nun da gure neska motxa, / zintzilik bere mototxa?NEtxLBB 395.
Illea, bi mototxetan txikortatua. AtañoMLanak 9.
Illea moztu, aurrean mototsa ta atzean zero. Zendoia 19.
azpiadiera-1.1
mototz (V-gip),
mototx (V-gip)
Ref.:
IzArOñ(mototz);
ElexpBerg(mototx)
. (En animales)."El pelo de la frente (en las ovejas)"IzArOñ.
Eun beor zuri, gesal-belarra antzeko motots ederdun. OrMi 45.
Arrotzen die mototsa [beorrei]. OrEus 329.
Adar-puntara begira, nork dun / besteren [beiren] ille-mototsik. Ib. 174.
Bigarren ardia ere muttur beltxa zan, kopetan mototx aundiarekin. AZink 18.
azpiadiera-1.2
Zain ezan ongi gonapeko mototx gorrixka hori.PPer FLV 1987, 194.
azpiadiera-1.3
Ez zitzaion nonbait burua txoriz bete; ez zitzaion Egurmendiren aberastasuna mototsaraño igo.Loidi 76.
azpiadiera-1.4
Penacho (de casco). Ta gudariak, sandali, ezpata, / sable ta kaskoko motots. Insausti 108.
azpiadiera-1.5
(G-goi ap. A). Cabellera. Bestiengandik arrotzak, / jarririk beren mototsak, / sei neskazar kaskamotzak. MendaroTx 59.
Mototsaren ille kixkurrak burutik moztu. ZaitSof 23.
sense-2
2.(Usos fig.). Eta bala zutak galdor-mototxetan elkarren galburuak bat egiñez. 'En meules les hautes gerbes'
.OrMi 109.
Artega su-motots bixijak. "Penachos rojos del fuego"
.LauxBBa 6.
Urre gorrizko motots ezea, / landaren [artoaren] goizeko parra. "Moño"
.OrEus 279.
Berriro odeia berdin nâstu da, / berdin lasa du mototsa. Ib. 266.
Bigunkiro kulunkatzen ziran ango belardien mototsak aizearen arnaspean. TAgUzt 86.
Ke zurizko motots eder askoa erakutsi [ontziak]. AnabPoli 52.
Segaz ebaki txukun, mototsik laga gabe.Zendoia 93.
sense-3
3.Rodete para llevar cargas en la cabeza.
v. burute. Esku bateaz sulla mototsaren gainean tente zedukan. "
Sur un coussinet"
.LhYol 13.
sense-4
4.Cabo de un hilo, etc. (en el sentido fig. de 'solución'). Buruan gogai bera iraulirik [...], korapiloari mototsa arkitu ezinik. ZaitPlat 84.
Zai dago, Sokratek erantzunenaren ari-mototsik ematen ote dion. Ib. 62.