(B, BN-arb),
biloisik,
biloixik,
biloizik (-ll-A),
bilosik (V; -ll-V-gip; Añ(V)),
bilotsik,
bilotxik (-ill-V-gip),
bilotzik (-ill-V-gip),
biloxik,
bilozik,
bilusik,
bilusikan,
bilutsik (V-gip),
biluxik (AN-ulz, B),
bulusik,
buluzik,
piloxik,
pilosik (V-gip),
pilotsik (V-gip),
pilotxik (-ill-V-gip)
Ref.:
A (billosik); Etxba Eib (billutsik), Iz ArOñ (pillósik), UrrAnz (píllo(t)sik), Ulz (billuxi); Izeta BHizt2 (biluxik); Gte Erd 136, 209; Elexp Berg (billotxik). (Estar, etc.) desnudo (sentidos prop. y fig.)."(En) cueros", "(en carnes) vivas, desnudo" Añ."
Billoizik, (estar) desnudo"A.
"
Billutsik jaixo nintzan eta billutsik lotaratuko naiz lurrera
"EtxbaEib.
v. biluz. Tr. Documentado desde Lazarraga, es frecuente sobre todo en autores vizcaínos; entre los guipuzcoanos hay algunos testimonios del s. XIX, y su empleo aumenta algo durante el XX; al Norte sólo se encuentra en Duvoisin y J. B. Elissamburu. La var. bilutsik (que parece forma etimológica, pese al testimonio poco seguro de T. Etxebarria) no aparece hasta el s. XX. En DFrec hay 4 ejs. de biluzik y 5 de bil(l)utsik, todos ellos meridionales.
Oi ta kapa bat emunagaiti / ez nax geratu piloxik. Lazarraga A23, 1195r.
Piloxik jaio ninzan. Ib. B17, 1187r.
Billosik <villoszik> dagoana ianzitea. Cap(ed. 1893) 14.
Nola zatoz mundura orren billoxik?Acto 385.
Billosik josi eben kurutzean. Urqz 15.
Billosik dagoana janzitea. Oe 39.
Pillosik eta lapur bien erdian. msOñ 8v.
Oñak billosik nago / arrañak garbitzen. DurPl 61.
Antxina antxina baten jaio zan mozolua luma baga, motz motzik edo billosik. MgPAb 177.
Krutze baten josirik, / Billosik ta eskegirik. AñEL1 203.
Edo paparra agirijan, edo besuak bilosik. fBOlg 51s.
Biloxik daguanak, zer jantzi euki gura izatia, berezko gurarija da. fBIc II 254.
Agiñdu eban Gobernadoriak, billosik sutan sartuteko. JJMgBasEsc 232s.
Egarri bada edarija, billoxik badago jastekua [emon biar deutsagu]. Astar II 24.
Kurutzearen aurrean soñekoak erontzirik, ta billoxik bere ganean luze luze eginik. AñEL2 221.
Adan eta Eba bereala asi ziran beren eroriko kaltarkitsua ezagutzen, billosik ikusi ziranean. Lard 4.
Zenbat larre eder dagode buluzik alde orotan, haritz bakhar bat gabe!DvLab 315.
Sartu zan erdi izostua zegoan putzu batean billotsik leporaño. AranSIgn 71.
Pobreak billusikan non nahi bidetan. ElzbPo 215.
Itxi ninduen narru gorrian lotsaz billoxik. ABAmaE 170.
Esku batean dauko / biloizik puñala. AzcPB 302 (Ur PoBasc 199 billosik).
Buru-utsik, ortozik edo orpo-utsik eta erdi-billoizik. ABeinB 81.
( s. XX)Billoxik dagona janztea. KIkV 81.
(KIkG 65 jantzirik ez duana)Begira zazu, kristaua, Jesus [...] ortxe billotsik, bere etsaien aurrean. ArgiDL 95.
Guztien parragarri egiñik, bulusik, egarriz. InzaAzalp 68.
Billoxik egozanai [...] janzkijak emoten eutsezan. Altuna 113.
Pikuka jarri dabe lumage, billosik. Enb 179.
Ta guk... urdalla billoxik!Ib. 178.
Baña ezedilla etorri ez billoxik ez jantzirik. Otx 40.
Biluzik zan basoa / negu-ondarrean. LdiBB 58.
Billutsik nengoen, ta yantzi ninduzuten. IrYKBiz 422.
Maindirea askatu ta igesi yoan zan billutsik. Ib. 473.
Billoxik noruntz ua mutil?LauxAB 37.
Marx-en irakaspen guztiak, apainduri ta edergalluak kendu ta billosik itxi ezkero. EguzkGizAuz 66.
Erdi-billoizik ibiltzen dira. TAgUzt 38.
Aberastasunarentzat ain eragille bizkorrak diran altxorrok billutsik eta babesik gabe ezin utzi ditzake Agintaritzak.EAEg 2-3-1937, 145 (
ib. 2-3-1937, 1186 billutzik
).
Illotza billutsik ikusi zunean. ZaitSof 172.
Ain billutsik degun izkuntza maitea egoki xamar jantziko al-degu!EtxdeAlosT 8.
Bazetzan erdi bilutsik, begi margulak zabal-zabalik. MdePr 152.
Haren aitzinean biluzik egoteko. MdeHaurB 65.
Oiñak billoizik. ErkiagArran 187.
Erdi billozik edonoren aurrean. Ib. 25.
Enozue ikusten billosik eta dar-darka?BilbaoIpuiB 40.
Oi, neguko gau baltza, / otz ago, ta zelan ez? / Billotxik!EgiederUsk 79 (ap. DRA).
Laster artuko ditu / nigandik goraintzik, / eta eztet galdu nai / nere esperantzik, / sentimentuarekin / ezpada billoizik. Auspoa 39, 134.
Bi ninfak illargian gura leukeen letxe, / billoixik eta iñungo zelatari gabe. GandElorri 127.
Nik artean bilhusik --iphurdia ta dana agerian [...]. OskKurl 82.
Golda ezak larrugorri, erein ezak billutsik!IbiñVirgil 75s.
Eskuak zabalik eta biloisik bihotza. AzurmHitzB 56.
Nola Kristo profanatu hori bilhutsik. LasaPoem 70.
Bere-berean bilutsik eskeiñi nai dizut; ez du itzaurre apaiñik izango. BerronKijote 18.
Billutsik zegon [Rozinante] , edeak autsiak eta gaiñeko aulkirik gabe. Ib. 164.
Biak billoizik egozan. KerGen 2, 25.
Momentu artan konturatuaz / biak zirala billusik. Ayesta 134.
Eta azken-azkenean bilotxik uzten du de Sicak gure Lollo auzitegikoen aurrean. MEIG I 159.
v. tbn. Arti MaldanB 201. Osk Kurl 126. Billotsik: GMant Goi 39. Billoizik: BEnb NereA 71. Billutsik: Anab Usauri 122. Insausti 245.
azpisarrera-1
BILUZ-BILUZIK(Forma con reduplicación intens.). "Pillos-pillosik, pillósik daó, está desnudo" Iz ArOñ. Aurkituten zaituz billox billoxik, sendagarri baga. Astar I 11.
Naijago dot pobre eta bilox biloxik egon neure bizi gustijan. Astar II 35.
Billox billoxik, narru gorrian. AñEL1 203.
Biloiz biloizik, egozan legez, ioan zirean mendiraino igesi. ABGuzur 137.
Billoz billozik kurutzean josita. Garita-OnandiaVeni mecum 116 (ap. DRA
).
Soñeko gustijak erantzi, billois-billoxik jarri ta soñekuak eguzkittan imiñi zittuzan legortuten. Otx 159.
Igeri ebiltzan gure lau kurumiñoak, biloiz biloizik, narrugorritan ibili ere. ErkiagArran 57.
Mundu oneri ondo begitu / etorreratik asita / billos billosik egiten jako / asierako bisita. Auspoa 39, 105.