Tr. Documentado en la tradición vizcaína desde finales del s. XVI; se encuentra tbn. en algunos autores guipuzcoanos desde mediados del s. XVIII. La forma más usual es es osteran(t)zean . Hay osterontzean en Mendiburu, Cardaberaz (tbn. osterunzean), Aguirre de Asteasu, Arana (-nz-), Arrue, Anabitarte y Zaitegi; ostantzean en Ortuzar, Altuna, Kirikiño, San Martin, Erkiaga (junto a osterantzean), Oskillaso y Alzola; osterun(t)zean en CrIc , CatElg , J.J. Moguel, Arrese Beitia (tbn. osterantzean), Iturzaeta y BasoM ; ostarantzean en Echeita; osteantzean en EgutAr y osteuntzean en Etxaniz. En DFrec hay 7 ejs. de osterantzean , 5, dialectales vizcaínos, de ostantxean y 4 de ostantzean .
sense-1
1.osteruntzean. Además, igualmente, asimismo. Iandone Periagaz San Pablori eta osteranzean zeruan direan santu guztiai. Cap 20.
Bigarrena, eskatuterren geure pekatuen parkaziñoea eta osteranzean bear dogun guztia. Oe 117.
Dirianok jaiotia diabruaren menpian, Jangoikuaren aserrian, zerurako eskubide baga ta osterunzian dakuskuzan miseria guztiak. CrIc 19.
Gorde artez Eleisako barubak ta egin osterunzian nozbait borondatez egun batzubetan. Ib. 106.
Itxas-aldian bada, portu-eskiñetan, / Osterantzean barriz estaziñoetan. Enb 162.
azpiadiera-1.1
(Precedido de instr.). (Añ (V)), osterantxean (Añ (V), Izt 5v). Además de, aparte de. "Assí mismo, a más de eso, [...], (V) orrez ostean, osterantzean" Añ. "Demás de eso" Ib. Onezaz osteranzean, zer sinistu bear da? Arz 37 (v. tbn. Urqz 73 onezaz osteranzian).
Asma zazu asm-al adiña, adituez osterontzean, Jaunaren edertasunaren gain. MbOtGai I 68.
Damuari edo garbaia, eta proposituaz osterunzean. CbCatV 110.
Orazioko orduaz osterontzean arazotzen zan Josefa bere eskuetako lanean. CbJosefa 117.
Ama Birjiniaz osteranzian, zer santuri euki biar deutsagu debozinoerik geien? CrIc 51.
(69 geure gurasuaz osterunzian)Pekatu orijinala edo jatorrizkuaz osterunzian edozein pekatu. CatElg 169.
Orrez osterantzean santutu bear dozu egun guztia arimako lanetan emonda. AñEL2 88.
Nizaz landara, edo osteronzean ez dezu izan bear Jainkorik. AA II 9.
Jaungoikoaz osterontzean etzan ezer-ere. AA III 336.
Sofistak agertu ziran artean etzan gurasoaz osterontzean erriko bizibidea erakusten zuenik. ZaitPlat 112.
Mautsa'k ba dauka euki [...] nogaz banandu bere bakartadea, katuaz osterantzean, mutillari esker. ErkiagBatB 131s.
sense-2
2.(Vc ap. A; Añ (V), Dv; -txean Añ (V); -nz- Añ (V)), ostiantzian (V-gip ap. Etxba Eib), osteruntzean, ostarantzean, osteuntzean (A Apend), ostantzean, ostaintxean (DRA), osterontzean. De lo contrario, si no, de otro modo. "(De otra) suerte" Añ. "Pero, sino" Ib. "De lo contrario; litm., en el de hacia atrás" A. "Dirua doten guztian, ase ta bete, ostiantzian, barau eitten dot Jaungoikuan grazian irauntzeko" Etxba Eib. Bialdu daitxela [...] testimonio orijinala erriko kontu munizipaletakua [...] berrogeta amar milla marabidiren penan, da osterunzian izango dala geure erregeren kastiguba.
OrdEib
733.
Gatxen bat zeure buruari edo besteri egiteko yuramenturik egin dozunez; edo osterantzean bekatu mortala dan gauzea egitekoa. AñEL2 136.
Balijo andiko gauza bat erremedijau ezin bada [...], atarako meziari istia, ez da pekatu. Osterantzian entzun biar da meza santuba. fBIc I 171.
Jaritxiko al eban bai, parkaziñoa, / osterantzean Etzan arentzat zerua. ABAmaE 236 (279 osteruntzean).
Iges bada okasinuetatik, osteruntzian ez deutzube batpere balioko sakramentubak. ItzBerb I 206.
Enotsan esan gura izen Batxi Satika nintzenik, osterantzean eztakit zer iazoko zan-da. ABGuzur 141.
Guztia andi ta guztia a tuti ple gura dabenak, zakel ondo betea bear dau. Osterantzean? Tululu! Osterantzean eztago ama etxean, ene alabatxu ederra. Ibaiz 4-5-1902, 3.
Barriketa gitxi egizu, ostarantzean esku-makilla au auzikot zeure buruan. EchtaJos 69.
Gaur erdu, bada osterantzean eztozu ikusiko. ZamMan 66.
Etzi, txe ixillik on, ostantzien eperdidxen omongotzut. OrtOroig 20.
Txarto diñoztazu? Emoidazu, Jaungoikuarren, txinddirik! Ostantzian, ilgo naz. Altuna 108.
Osterantzean oso gitxik idatziko leukie bakarrarentzat. "Porque si así no fuese"
.OrTormes 3.
Nok aginddu daua iri aobeteko berbok nire neskame oneri esateko? --Bakaldunak berak, ittaundu osterantzian, nire amari. 'Y si no'
.Otx 146.
Beste zeozeren bat be egin bear izan eban Txantonek, nik uste. Osterantzean zer zala-ta eroan al egien guardasobillek kartzelara? BilbaoIpuiB 249.
Agudo ibili behar dugu, osterantzean, haurra ere, galdu eginen da. ArtiIpuin 82.
Gure esanai jaramon egin eta ona izan, ostantzien zigortu egin bearko zaittugu. AlzolaAtalak 49.
Eskerrak eskuetan umea zeramakizun, osteantzean denpora gutxi biziko ziñan. EgutAr 15-6-1970 (ap. DRA
).
v. tbn.
ForuAB 131. Eguzk GizAuz 293. Erkiag BatB 159 (Arran 158 ostantzean). Ostantzian: ForuAB 113. Osterontzean: Arr CDoc 35. Osterantzian: DurPl 113.
sense-3
3.
(Añ(V), H),
osteantzian (G-azp), ostientzian (V-gip),
osterontzean (H),
osteruntzean (H),
osteuntzeanRef.:
ElexpBerg;
ZestErret(
osteantzian
)
. Por lo demás; en cuanto a lo demás, en el resto, en lo demás."Quanto a lo demás"Añ.
"Au reste, d'ailleurs"H.
"
Jan gaizki ein ddou, baiña ostientzian ondo ibili gara
"Elexp Berg. .
Gauza jakiña da, iñoren esana gaitik ezin galdu leijala Eleisiak aginduten daben baruba, osteruntzian obligazinoia euki ezkero. (Interpr?). JJMgBasEsc 205.
Oneek daukeen ornidurijan, esan eraan, ta erakutsijan, oba balitz, errazt luzatuko nituke bestiak. Osterantzian, palta asko daukeena, neuk dakust. fBIc I VIIs.
Ez deutsa inori kalterik egiten ez esanagaz, ez eginagaz, ez osterantzian, dino katezismuak berak. fBIc II 242s.
Yaungoikoak osterantzean dei egiten deutsen estadua edo bizi-modua artuten zure aleginean lagundu gura ez edo bear bada galerazo badeutsezu. (Interpr?). AñEL2 141.
Ezer gutxi itz egin zuelako argitaratu gabea gaurdaño gelditurik, osteronzean txukun eta euskara garbi pollitean badago ere. AranSIgn II.
Munduak egin eion burla eta barre, / Baño gurago eban beti izan pobre; / Osterantzean Anton ona zan benetan. ABAmaE 300s.
Bizibide onek daukona da, ondo yantzita ezin ibilli. Eskekuek obeto emoten dau yantzi zirzillez. Ostantzien, libre bizi da. KkAb II 60.
Marrokozen eta abar, salerostian edo ostantzian bizibidia billatzeko guztizko biarra zala jakitia ango arabe-izkuntza. Ib. 107.
Osteuntzean (gañerakoan) agindu nai dezuna. NEtxNola 13.
Xa-rik geienak [...] kenduta [...]. Ostantzean or dituzu erderakada ta guzti. Orrelakua da gure euskera. SMzirik 7s.
Txalupea alde batera okertuta gelditzen zan uretan. Ostantzean etzegoan gaizki. OskKurl 93.
Sugearen antzeko zanbuluak egiten zituan noizean beiñean, baiña osterantzean egoki yoian pedalai azkar samar eragiñaz. ErkiagBatB 86.
azpiadiera-3.1
Larunbatetan niretzat irabazten neban, eta osterantzean aste-egunekoa ogetamar marabiri. "Todo lo demás". Or Tormes 119.
azpiadiera-3.2
Por el contrario, en cambio. Ez deutsagula opa biar, munduban bere gatxik etorri dakijon, geuri gatx egin deutskulako. Osterantzian, gorroto bagarik, [...] neuri kalte egin deutstanari, eskatu negijo juezaren aurreti, egin deustan kaltiaren erremedijua. fBIc I 104.
Etxe atan ez zala izango libertaderik alako ibillereetarako. Osteruntzian ziran txito errukior, ta prestubak mendekuakaz. JJMgBasEsc 170.
Ondo esan ondo egokionagaitik, eta osterantzean maltzurra izan. "Por el contrario"
.OrTormes 95.
Utsunerik nabaritu ezkero, ori beteazo; baña osterantzean gizabatz txikiagoak ondo egin legikiezan gauzak, onein ardurara itxi. EguzkGizAuz 167.
v. tbn. Erkiag BatB 80s. Etzaio gustatutzen / taberna juatia, / osteruntzian berriz / langille fuertia. BasoM 89.
OSTERANTZEAN ERE.
Por lo demás. Negartija bada seiña / bauka zeregiñik / ua ua esan eta / ezin isildurik / ozterantzian bere / gabian gabian / begirik itxi barik / oiaren ganian. DurPl 50.