Tr. Documentado desde mediados del s. XVII. La forma más usual (ya desde Micoleta) es erloju, seguida de erleju (usada sobre todo por autores guipuzcoanos); al Norte (donde actualmente sólo se usa para 'reloj de torre') predomina erloi (cf. erreloia en Argaignarats). Encontramos erreloju en Mendaro Txirristaka (que tbn. usa reloju ) y Labayen, orloja en ArmUs y arloja en un texto suletino moderno. Hay <-i-> en vez de <-j-> en algunos textos vizcaínos a partir del s. XX. En DFrec hay 16 ejs. de erloju, meridionales.
sense-1
1.
(V-arr-gip, G-goi-azp-nav, AN-gip; Mic 8r (h-), Lar, Añ, H),
erloi (BN-ciz-arb; Ht VocGr 371, Arch VocGr , Hb, H),
erlojo (AN-gip),
erleju (G-nav),
erlueje (B),
orloia (H),
orloja,
orloju (V-gip; -oiuLar, H),
orolojia (Volt 85),
erreloju (G-azp-bet),
erreleju,
erreloia,
reloju (AN-5vill; VP 85r),
arloja (S; H; -oiaH, -oya L, BN),
relejuRef.:
Lh (arloya); Lrq /arloža/; Echaide Nav 47; Etxba Eib (erlojua, orlojua); Iz UrrAnz , Als (erleju); Gte Erd 29, 182. Reloj.v. ordulari. Goxa ta herloxua eztabilzaz batera. Mic 12r.
Erreloia baten markan. ArgDevB 137.
Erlojuak joten dabenean Zer esan bearda?Oe 18.
Erlojuba deungaro ebillelako. CrIc 98.
Ez nire gorputzeko erlojuban. MgPAb 115.
Erloju bátek, ona izatekós, ónak beártu ez solam(en)te barnéko errúedak, baitaré señalazállea. LEUrt(ms.) 46v.
Erlejuari olio geiegirekin egiten zaion bezala. AA III 378.
Txapela ta relojua. Xe 214.
Erleju kateak gerrian. AJauregiEE 1885b, 272.
Salako erloju bat, sei poltsillokoak. ABAmaE 280.
Urietako erloio edo orduariak. ABGuzur 149.
Erloiyoak ordua joten dabenean. ItzAzald 204.
Urrezko orduari edo erlojoak. AgKr 190.
Laboraria soz ari zen orderran (edo orloja) handi bati. ArmUs 1906, 95.
Relojuen minutuba / eduki goguan. EusJok 86.
Orduari edo erleju bat. InzaAzalp 31.
Erlojuak eguerdi-osteko ordu bata yo eban. OrTormes 65.
Releju ta kate. TxB II 108.
Errelejua begiratuki. LabEEguna 110.
Paretako herlojuaren orratzak. MdeHaurB 50.
Saint-Bernard-eko erloiak. JEtchep 114.
San Nikolaseko herlojuan. ArtiIpuin 55.
Aphez xuta, [...] arloieko orratza bezen xuxen zabilan bere urhats. Herr 26-5-1960, 2.
Izarrak erloju izaten ziran. AndAUzta 80.
Esna-erloju bat. OskKurl 153.
Eskuturreko erloiua. ErkiagBatB 156.
Errelojuak bederatziak jotzen ditualarik. LabSuEm 167.
Erloiko orratzak. XaOdol 131.
Arloja bezala, beti ber tenorean. Oxibar(
inZIZ 48
).
Gure koartoaren ondoan erleju altu bat zegoan. BBarand 140 (180 erloju).
Ordu ta erdiz aurretik jarri zituzten erlojuak martxan Ergobin.Albeniz 76.
Herrien bizia astiro aldatzen duen erlojuari bagagozkio. MIH 375.
v. tbn.
DurPl 87. Ur MarIl 4. Xe 226. Arr May 134. Urruz Urz 13. Alz STFer 136. Azc PB 91. Tx B II 43. MendaroTx 159. Lab EEguna 65. TAg Uzt 229. Munita 115. Etxde JJ 28. NEtx Antz 148. Bilbao IpuiB 21. SM Zirik 65. Ugalde Iltz 26. Anab Aprika 68. Izeta DirG 39. Vill Jaink 40. Salav 102. Uzt Noiz 20. Etxabu Kontu 40. Erlojo: NEtx LBB 194. Erleju: Iraola EE 1882c, 560. Mok 16. JAIraz Bizia 69. Egan 1956 (5-6), 23. Ugalde Iltz 39. Erloi: Ardoy SFran 237. Erreloju: Ataño TxanKan 108. Reloju: MendaroTx 267.
sense-2
2."Hora, parte del día, herlojua
"Mic 8.
Erloxu laurenez. "Por un cuarto de hora"
.Cap 128.
Erloju osua entzuten dozun guztian esango deutsazu. msOñ 68v.
Erlojuak emoten dabenean: goxean [...]. AñMisE 121.
azpisarrera-1
ERLOJU-DENDA.
Relojería. Hiri hortan bizi da erloju-denda baten jabe. AIr(
inIzetaDirG 9
).
azpisarrera-2
ERLOJU-KONPONTZAILE.
Relojero. Au nere lagun au dozu erloju-konpontzallia. SMZirik 65.
azpisarrera-3
ERLOJU-TIRRINTA.
Despertador. v. tirrinta. Goizetan irazararazteko usatzen diren erloi-tirrinta baten itxura du. EskLAlm 1908, 22.
azpisarrera-4
ERLOJU-ZINTZIL.
Péndulo de reloj. Ni etorri-berrian geldik zegon erloju-zintzila, etxekoandreak ibilliazi dio. AnabUsauri(ed. 1986) 35.