1.
(V-gip, G-goi, AN-5vill, B, Ae; Lar, H, ZamVoc),
muzorro (G; Lar→Dv, Añ(G), H)
Ref.:
A(mozorro, muzorro);
AAezk 296;
GteErd 219;
IzetaBHizt2
. Máscara, careta; disfraz."Disfraz de Carnestolendas"Lar.
"Máscara, cubierta del rostro, muzorroa
"Lar, Añ.
"
Mozorroz beztitu dira (AN-5vill)"GteErd 219.
v. zomorro. Ikusiko dezu nola ezarian bezela bere muzorroa bota eta... Arr Bearg 149 (ap. DRA). Munduan biziteko / bata besteagaz / gizon guztiak dabilz / mozorro banagaz. Azc PB 344. Eskuan mozorroa [Talia]. Ib. 305 (in Ur PoBasc 200 maskaria). Iñauteri-egunetan mutil buru-ariñ kaskil-utsak mozorroz bezela, kalendarioz estalirik bizi ote zera, udaberri maitagarria? A Ibaiz 11-5-1902, 1. Gurdi karroza ederrak, mozorro garbiyak beren petral zikiñakin. Iraola 115. Berak egindako mozorroa arpegiari txistuz itsatsita. Ldi IL 18. Andre urragarria mozorroz bete-ta. "Bien embozada". Or Eus 63. Bera atzetik mozorroz bil. Ib. 410. Mozorroz jantzi ta etxerik etxe ibiltzea. ABar Goi 18. Prosopon antzoki mozorroa zen. Mde Pr 344. [Bidaurretan] mutil batek "mozorroz" yantzi-ta, buruan arantzezko koroia ta guzi, Jesukristoren irudi egiten zuen. Herr 19-3-1959, 3. Arpegia bere, mozorroz edo sudur-zapiaz estaldurik. Erkiag BatB 21. Zugaitz-azalakin egindako mozorro bildurgarriak iartzen ditute. Ibiñ Virgil 90. Mozorroz, estalkiz, alegoriaz, konparazioz jositako hizkuntza. Zarate ELit 31. Erri saltzaille dan aitagoiak / arpegieran mozorro. Ayesta 92. Baiña edozein modutan / dira txalogarri, / nola mozorro ala / soiñu ta txintxarri. Insausti 352. En DFrec hay 5 ejs. de mozorro.
sense-2
2.
(B ap. A
; Lar, H),
muzorro (Lar, H). Persona disfrazada."Pata galana, mozorroa
"Lar.
"Moharrache o moharracho, momarracho, el ridículamente disfrazado"Ib."En carnestolendas se visten de zamorros o mozorros
"LarCor 232.
"[Koko itzak] geienean mamua, inguma, bidutzia edo mozorroa esan nai du batzuentzat"Mok 14n.
Cf. VocNav: "Mozorro: [...] En Pamplona y otras localidades llaman así a los entunicados de la procesión de Viernes Santo". Iñauterietako mozorroen edo irriz jauntzirik dabiltzan gizatxarren aintzurak. MbOtGai III 176.
Bere buruak parregarrizko apaingai batzuz jantzi-ta, momu ta mozorroen antzera, arpegiak oial edo bildots narruz estalduak zekarzkiten. LhYol 33.
Flamendar mozorruak plazan agertu diranean. Ib. 39.
Baserritarrez jantzirik zebilen mozorroa. OskKurl 185.
sense-3
3.(B, BN, Ae; Aq 1217), muzurru. Ref.: A; A Aezk 296.Espantajo.v. TXORI-MOZORRO. Baldin batek arturik kasulla edo kapa edo alba sakratua, para balez alorrean palo batean muzurrutako, aizkatzeko txoriak. (24). LE-Ir.
Ezagu dute [bele, zozo ta iskiñasoek] mugan dagoen / mozorroaren gezurra. Or Eus 278.Eztago luma gorrizko mozorroz [oreinak] izutu bearrik ere. IbiñVirgil 101.
sense-4
4.(V-gip, AN-gip-larr-araq, B), mosorro (V-gip), muzurru. Ref.: A; Iz ArOñ (mosórro); Elexp Berg."El bú, coco con que se asusta a los niños"A.
Kristio txikiak dabiltza artaik (Oliaduratik) igeska igeska nola aurrak muzurrutik (296). LE-Ir.
azpiadiera-4.1
"
Mozorro (Sal, R-uzt), fantasma"A.
azpiadiera-4.1.1
(G-to)
Ref.:
A Apend; JMB At. "Genios familiares"AApend.
5.
(AN-ulz),
mosorro (V-gip)
Ref.:
Iz ArOñ (mosorro), Ulz;EAEL 96. Bicho."El bicho"IzUlz.
"Cualquier bicho nocturno que causa daño sin que se le vea bien, a diferencia de momórro, que es el que se ve"IzArOñ.
Ez dira kanpoko mozorroak barrena sartuko. ErleG 12.
Ale ta mosorroak biltzen azalez azal ibiltzen da [usoa]. IñarraEzale 1897, 339b.
Biozpean mozorro bildurgarria sortu zaio [...]; artxoak ez luke, orratio, kaltegarrigo joko sagar-alea biotz erdian. TAgUzt 27.
Urretxindorrak, mozorroak eta txindurrien arrautzatxoak ondatu oi ditu. EgutAr 4-12-1956 (ap. DRA
).
MOXORRO.
(V-gip, G-goi; Aq 814 (G)). Ref.: A; A Apend. (Forma con palat. expresiva). a) "Gorgojo [...] de la haba" Aq 814. "Gorgojo, insecto del trigo" A. "Gusano de frutas" A Apend. Moxorro ta belar kaltegarriak bildu. EEs 1916, 253. Txapartegietan moxorro gorriak [...] atzematen ditinagu. 'Kermès rouge'. Or Mi 11. Ausiña baño miñagoko moxorro aiek. 'Fourmis'. Ib. 112. Moxorro-billa. "En busca de insectos". Or Eus 315. Ez moxorro txikienik. Or Aitork 416. Moxorro edo arra batzuek izaten ditu barrenean [kuku-sagarrak]. Ostolaiz 23. b) (Andar, ir, etc.) encubierto, en secreto. "Moxorro etorriko zan orain ere ori, auskalo zer jakin-naian" Gketx Loiola.
azpisarrera-2
MOXORRO-MOXORRO.
Solapadamente, secretamente. "Ori zer dabillen eztago jakiterik, or ibiliko bait'da orain ere moxorro-moxorro" Gketx Loiola.