Tr. Usado por autores meridionales, casi en su totalidad vizcaínos.
sense-1
1.
(Lar, Añ, H),
askortu. Fortalecer(se)."Arreciar, agiztu, pizkortu, indartu, azkortu
"Lar.
"Pelechar, ir cobrando la salud"Ib."Esforzar", "convalecer", "cobrar la salud", "revivir" Añ."Fortifier, se fortifier"H.
v. bizkortu, azkartu. Atseren apur bat artu due pasioak, baña gero azkortzen dira. MgCC 183.
Adanen pekatubak azkortu ta lotsa gaistokotu zituban geurezko gurari errubaga ta garbi oneek. fBIc II 257.
Pekatubak biztu ta azkortuten ditube gorputzaren erako gurari gaisto oneek. fBIc III 275.
Gustijak lagunduten dabee pasinoiak azkortu, ta peligruba geitutera. JJMgBasEsc 133.
Berak indartuten ta azkortuten nau bere graziagaz, deiakaz, argitasunakaz eta laguntasunakaz. AñEL2 74.
Ez nitzat biztu ez askortu su / iñoiz itzalten eztana. AzcPB 30.
Jesukristoren espirituagaz azkorturik eta indarturik dagoana. ItzAzald 8.
sense-2
2.
(H). Animar(se). Ezaguturik daukat, neure soldadubak, ez diriala berba soil ta utsakaz azkortu ta bizkortuten gizonen biotz jausitu ta makaldubak. Mg PAb 203 (VersBasc 8 azkortzen ta pizkortzen). Baña oneek ez daukee guk legezko orakarririk, ez ainbeste zek azkortu. Ib. 206. Ea bâ euskaldunak / azkortu gaitean: / gabiltzan beti zuzen / ta sendo fedean. Zav Fab RIEV 1907, 93. Gaur Elexa santuak iminten deustaz begien aurrean zeure umiltasun, nekaldi eta penitenzia arrigarriak, nire epeltasuna azkortuteko, eta neu zure antzera biziten ekarteko. Añ EL2 15s. Azkortu bada azkortu / Nagitu bagarik / Ez arren iñok galdu / Era ain ederrik. Ur MarIl 124. Kendu nagitasunak / Bijotzak azkortu / Al dogun on guztija / Oraintxe billatu. Ib. 125. Zeintzuk jasorik biotzak gora, eskatutean, / Batalletako Jaungoikoaren laguntzea, / Azkortu zaite baña naibage askodun aita. AB AmaE 445. Erriko jaiak daukien alaitasun esnagarriagaz azkortuta. Ag Kr 44. Gu pitiñ bat azkortuteagaitik. Ib. 90. Txindorrak azkortu (animarse) eban Mati, ta ipiñi eban, gogo-argiaz, itxaropenez beterik. Echta Jos 211. Guk alegin asko egin dogu Aure azkortu ta biurtuteko geure guramenera. Ib. 229. Edariak apurtxo bat azkorturik, jarri zan guztizko gogaldi onaz, danari barre eragitten, burura etorkazan destañe asmutsuakaz. Ib. 317. Soin bat egiteko Ats batez ukuziak baikera, ta guziok Ats batek azkortuak. Zait Plat 126. Ta lagun barrien artean, zoritxar bardintsuaren erkide ta tarteko dirala igarririk, zertxubait azkortu da Nikanor-en adorea. Erkiag BatB 192. Kristok, ikutu biguiñez, gero ta geiago pitzazi ta azkortzen du bere Emazte arina. Onaind in Gazt MusIx 150.
azpiadiera-2.1
Animar(se) (a hacer algo)."Animer, exciter"H.
Bildurrak ez dau nagituten, ta bai dendatu ta azkortuten pelietako irme ta sendo. MgCO 86.
Zeiñda azkortuten dau gizonik txaldaneena senduagueentzat obato letorkezan gauzeei esestera. JJMgBasEsc I.
Azkortuteko gu geijago, geure difuntu maiteen arimaaakaz gomuntau, ta alegiñez sokorrietako. Ib. 268.Azkortu ziran esetsiteko protestanteai, / Garaitu edo emon artean bizitzea. ABAmaE 185.
azpiadiera-2.2
(G ap. A
; VocCB→Dv, H). Atreverse a."S'enhardir à, oser"H.
Etziran azkortu izan, berai erasotzera ez ezik, begiratzera ere. IztC 278.
azpiadiera-2.3
(Part. en función de adj.).Animado. Nikanor-ek aspaldiko barre karkaixaz artu eban jazokun bitxi ta azkortua. ErkiagBatB 52.
sense-3
3.
(Lar→H). "Desperezarse"Lar.
"S'étirer, étendre ses membres engourdis"H.
sense-4
4."(V-ple-ger), erizarse el cabello"A.
v. laztu. Gomutatuta beste bagarik, ikara egiten dau bijotzak, azkortuten dira buruko uliak, ta zanetako odola bere oztuten da. fBIc III 231.
Eztira, ez, azkortuten / katamotz-uleak / kentzen deutsezanean / abiati umeak. AzcPB 140.
Ikusi eikezuz txoriak lumak azkortu, burua egapetik atara. ATxirrist 252.
Zergatik ari zera, illeak azkortzeko gertaera beltz oriek kontatzen!EgutAr 26-9-1958 (ap. DRA
).
Uleak azkortuta eta zurituta gelditu zan gizona, zutunik eta bertatik ikararik egin eziñik, arri baten moduan. AlzolaAtalak 42.
sense-5
5.Crecer, desarrollarse. Jaio, azkortu ta ugaritzeko gai dan bizidun atalik txikiena, kizkiña deritza. ZaitRIEV 1933, 61.
Emakume askok biotzaren sakonean izan oi daben ama-griñea, amatasun-lera sakona, emaro, baratze baratze azkortuten asia dauka andratxu onek bere erraietan. ErkiagBatB 131.
Erari hostu zaion hutsunearen inguruan eta haren eraketan osatuak, hantxe hazkortzen dira. "Se desarrollan"
.MEIG IX 126.
(en colab. con NEtx)
sense-6
6.Hacer crecer. Erruz baño erruzago azkortuko zaitut; eta zuregandik erregeak sortuko dira. "Faciamque crescere"
.OlGen 17, 6 (Ker aziko zaitut).
sense-7
7."(G-to), endurecerse el fruto antes de llegar a sazón"A.
azpisarrera-1
AZKORTUXE.
Aprox. de azkortu. Aurtzaroz geroz, soiña azkortuxe izan ondoren, nerekin dabil.'Desde que dejó de necesitar el cuidado propio de la niñez y fortaleció su cuerpo'
.ZaitSof 115.