Tr. Documentado en algunos textos septentrionales desde Leiçarraga. Su uso disminuye notablemente en el s. XIX y desaparece prácticamente en el s. XX. Al Sur sólo se encuentra en Iztueta (korsu, 'corso') y en Kirkiño (kurtso 'curso, estudios'). Hay korsu en Haraneder, Pouvreau, Argaignarats, Tartas, Larreguy (-ts- ), Mihura y Lopez (khorsu ), y kursu en Leiçarraga, Etcheberri de Ziburu, Gasteluçar y en un ej. de Herria .
sense-1
1.kurtsu (Urt IV 116),
kursu,
korsu (SP), kortsu (Urt IV 116).
Curso, recorrido, trayectoria."Course"SP(que podría corresponder a cualquiera de las otras acepciones).
Ontasunaz eta bothereaz naturaren kursu guzia gidatzen eta gobernatzen duena. LçIns C, 1v.
Ebili izan baitzarete mundu hunen kursuaren araura. LçEph 2, 2 (He, TB ohitza, Ur ohitura, Dv izpiritu, Ker gogo, IBe jokabide, IBk izaera, BiblE joera).
Akabatzen zuenean Ioanesek bere kursua, erran zezan, nor naizela uste duzue?"Sa course"
.LçAct 13, 25 (He korsua; TB zuzenbidea, Dv aldia, Ol arloa, Ker eginbearra, IBe, IBk bizia, BiblE bizitza).
[Iguzkiak] akhabatu duenean / gero bere kursua, / gerizatzen darokuzu / har dezagun pausua. EZNoel 138.
Iainkoak [...] zure bizitze gaiztoaren korsua hautsi [du]. SPPhil 507 (He 514 abiadura).
Bizitze hunetako korsu laburra. Ib. 544.
Neure bizitzearen korsua. ArgDevB 113.
Ordu gabe naturak bere korsu eta denbora bete eta konplitu. TtOnsa 138.
Mundu bisible eta unibersal hunek bere azken fiña eta azken korsua ukenen baitu. Ib. 35.
Bañan, ah, ene bihotzari / trabatu nahiz kursua. Gç 107.
Nahi dut hasi kursua / Jauna, zure ardiasteko / eta halaber zerua. Ib. 207.
Itsasoaren kausitzera / bere kursu lasterrean. Ib. 207.
Ezin geldi-araz dezakete iguzkiaren kortsua zeruan, bai ordea gaizkia lurrean. Lg I 198.
Zure miserikordien korsua baratzen duena. Mih 60.
Kunplitua izanik / munduko kurtsoa, / zerua izan dozu / sari errenboltsoa.Ayesta 120.
sense-2
2.Carrera. Konbat ona konbatitu diát, neure kursua akabatu diát, fedea begiratu diát. Lç2 Tim 4, 7 (He karrera, Ur ibilliak, Dv bide, TB lastergo, Ol antxintxiketa, Ker ariñeketa, IBe, BiblE lasterketa, IBk ibilaldi
).
sense-3
3.korsu (Chaho),
kortsu (Dv, H). "Course de corsaire en temps de guerre"Dv.
"Expédition sur mer à la poursuite d'un ennemi ou des pirates"H.
v. infra KORSUAN IBILI, KORSURA JOAN.
sense-4
4.kurso (V-gip), kurtsu (V-arr-m-gip, G-azp, AN-gip). Ref.: Gte Erd 305; Elexp Berg (modutu). Curso (ref. a los estudios). "Kurtsu barruan ondo ibili da (V-arr), kurtsu barrene(a)n ongi ibilli da (AN-gip), kurtsu denboran ongi ibilli da (AN-gip), [...], kurtsuan ondo ibilli da (V-m-gip, G-azp)" Gte Erd 305. "Urtian ziar trikili-trakala ibilli da, baiña azkenerako modutu dau kursua" Elexp Berg (s.v. modutu). v. ikasturte. Ikastaro edo kursoaren amaieran kontuak egingo doguz. Kk Ab I 108. Kurtsoak emaiteko laborari gaieri. Larre ArtzainE 231. En DFrec hay 15 ejs. de kurtso, 13 de kurso y 1 de kurtsu, todos ellos meridionales.
azpisarrera-1
KURTSOAN.
a) Goizan ipharra eta arratsen hegua / hola balinbada kursian da denbora. 'Le temps suit sa course'. Etch 686. b) (Tras gen.). En el transcurso de. Eta gaiaren kursian, uste-gabetarik juan da, etheitez bezala. Herr 10-5-1956, 3.
azpisarrera-2
KORSUAN IBILI(SP, Lar, -ts- H). "Korsuan edo korsuketan ibiltea, aller en course sur mer" SP. "Corso, [...] andar a corso, [...] korsuan ibilli" Lar. "Spécialement course, expédition de corsaire. [...] Kortsuan dabillana, qui va en course; corsaire" H. Itsasuan khortsuan edo huntarzun atzimanka zabilzenek. AR 253.
Bertako jendea [da] [...] azkarra gudarako eta batez ere itsasoz; non geienean oi zebiltzan korsuan gauza errazen billa. IztC 322.
Andaluziako itsasaldeak zalagardatuak zeuzkan korsuan zebillen Ingeles urgullusu batek. Ib. 431.
azpisarrera-3
KORSUKO.
"Pirate, corsaire" SP.
azpisarrera-4
KORSURA JOAN(Lar, -ts- H). "Corso, ir [...] a corso, korsura joan" Lar. "Kortsura ioatea, aller en course" H.