1.abemaritako . (Pl.).Oración del ángelus. Esan arretaz Abemaritakuak kanpaiak orretarako ots egin daruanian. CrIc 42.
Aita guria ta Abe Mariya [...]. Abe Mariyetakoak. [...].CatLlo 99.
(CatBus 59 Abe Mariyetakuak)Abe marijetakuak errezetan. UrMarIl 58.
Errezau baga egunean iru bidar Abe Marietakoak, kanpaiak joten dabenean. ItzAzald 203.
sense-2
2.+ abemaritako (G-azp), abemariteko, aramaitako (V-gip), aremaitako (V, G), aimaritako (G-azp), aimarietako. Ref.: A Ezale 1897; Etxba Eib (aramaittako); Gketx Loiola (ave-maritakoak); Elexp Berg (aremaittako).Hora o toque del ángelus.(Se emplea tanto en pl. como en sg.)."
Aremaitakoa (V, G), ta Abe-Marietakoa bat dira: illuntzean Andra Mariari arren egiteko ioten dan txiliñari esaten iako"AEzale 1897, 150n.
"
Aramaittakua, la hora del Ángelus"Etxba Eib..
"
Aramaittakua izan da eta oiñ umiak lotara
"Ib."
Ai-maritakoa jo dute
"Gketx Loiola..
"La hora del rezo del Avemaría --Ángelus-- al anochecer y las campanadas consiguientes. Antiguamente se tocaban tres veces: al alba, al mediodía y al anochecer"Elexp Berg.
v. abemaria (2). Gox eguerdi arratseetan Abemarietakoak yot-orduan parkamenak irabazten dira. AñEL2 242.
Tan, tan, tan, ari zan joten Abe Maritakoa San Blasko kanpaia. Apaol 85.
Illarra atzo ixan tzan aremaittakuetan. ABGuzur 137.
Goizeko, eguberdiko eta iluntzeko abe-mariyetakoetan, gogoratuten dogula geure Erostearen ezkutapena. ItzAzald 70.
Aremaittako txiliñak ots egin daijanian. Ezale 1897, 330b.
Torreko txilinak aremaitakoa iota gerotxuago, eldu zirean goizeko iru neskatillak. AEzale 1897, 149b.
Jo eban abemaritakoak. AgKr 58.
Eleiz kanpaia aimaritakoa jotzen ari zan.ElizdoEEs 1913, 121.
Musean ari direnak aimarietakoa entzuten duenean, iru Abe Maria errezatzeko, kartak mai-gainean uzten ditue. (G-goi, S). AEY I 460.
Aremaitakoak (Avemarietakoa esan izango zan lenago), eguerdian ta iluntzean yoten dau. "
La campana del ángelus"
.Ib. 200.
Gure aurrekoak etziran joaten oraingo gazteak legez Abemaritekuetan (erromerijara): orain Abemaritekuetan joan eta gaberdian etxeratu, edo goizaldean. (V). EgutAr 22-11-1960 (ap. DRA
).
Kanpai jotzen goizean -amizkilla esaten zitzaion-; gero eguardian amabietakoa; eta gero illunabarrean aimarietakoa.BAyerbe 121s.