1.
(G, AN, L-ain, BN, S; HtVocGr, Lar, Lecl, ArchVocGr, Hb, Dv, H, Foix ap. Lh.),
birlo (V-och-m-gip; Lar, Añ, Hb),
brilla (G-to-bet; VP 8v),
firla (B, BN-baig; VocBN, H, VocB),
girla (L-sar; SP, H),
pirla (G, AN-5vill, Sal)
Ref.:
A(birla, birlo , brilla , firla, pirla);
SatrVocP(firla);
EchaideOrio(brilla)
. Bolo."Quille"SP (s.v. gilla), Ht VocGr, Lecl, Arch VocGr y Dv."Birlo"y "bolo" Lar."
Firla [...], birla, girla, quille"H.
"Piezas del juego de bolos"Satr VocP. Cf. Echaide Orio: "Brilla, en el juego de los bolos, cada una de las piezas longitudinales que hay que derribar. Del vasc.(Orio) brilla, bolo.(V) txirlo". v. 2 gila..
Juzgatzen badozu ule onegaz / otzitu jatala niri odola, / indarsuak ditut birlo ta bola. Lazarraga B3, 1154v (se trata sin duda de una metáfora del miembro viril).
Gazteak kanpoan, tillape pirla egozten <-tea> edo pilota jotzen. LhYol 24.
Igarotegiyan edo trantzituen bukaeran, jarri dituzte brillak eta bola tiratuaz [...], brillak jo ta klin klan bullaka botiaz, jarri dute [...] bolaleku bat. EgutTo 22-8-1926.
Bederatzi birletako joko hori biziki maite dugu herrian. Herr 24-3-1960, 2.
Birlen aurdikitzeko, asko tokitan, bola bazuten. Herr 18-11-1965, 3.
Esku-zulo dun bola bat eta / brillak berriz bederatzi. Olea 59.
sense-2
2.+ pirlo.Bola. Buruba andija eban eta pirlua baxen biribilla. Otx 11.
Billar birla baten itxurazko burudun fraile huni "Kaskamotz" erraiten zioten. OskKurl 173.
azpisarrera-1
BIRLA-JOKO (Lar).
"(Juego de) bolos" Lar. Hordi ginenean, botoiletara aurdikitzen genuen [Eric-en] burua bederatziko birla-jokuan edo kito-jokuan bezala. MdeEG 1957 (1-2), 52.
Zoin dira oraino baliatzen diren birla-jokoak? Zoin dira heien legeak? Herr 18-11-1965, 3.
azpisarrera-2
BIRLA-LEKU.
Bolera. "Quillier" T-L. v. birlategi.
azpisarrera-3
BIRLATAN(pirlatan AN-5vill ap. A; girlatan A). "Pirlatan (AN-5vill), (jugar) a bolos" A.
azpisarrera-4
BIRLETAN(H; firletan BN-baig; H; girletan H). Ref.: A (firletan); Satr VocP (firletan). "Birletan, firletan, girletan haritzea, jouer aux quilles" H. "Firletan, jugando a bolos" Satr VocP. Han asko dosteta egin litazke, edo birletan edo baxuinean. EskLAlm 1868, 2.
(ap. DRA)Muthikoska batzu karta frantsesekin jokotan eta frantsesez mintzo; handiagoko batzu kaskoin herrietan bezala girletan. ZbyRIEV 1908, 84.
Pasa arratsaldea plek eta girletan. Eskual 21-4-1893, 4.
Zorigaitzez, aztaparretan du orai [gizonak] bonba atomika gaitza. Birletan ar ditake, erhien puntan ortzia, ahur barnean ximixta. SoEgHerr 7-5-1959, 1.
Herri batzuetan neskatxek ere bazakiten birletan. Herr 18-11-1965, 3.
Han biltzen ziren gaindolarrak firletan jokatzeko. Satr(
inBordel 21
).