Tr. Documentado sobre todo en textos septentrionales. Al Sur se emplea en el s. XX con el sentido de 'despreciar', 'menospreciar'.
sense-1
1.
(L, B, BN; Volt 52, O-SP 224, Urt IV 227, Dv, H)
Ref.:
A;
IzetaBHizt2
. (Aux. intrans.).Sentir repugnancia, tener asco; hartarse, hastiarse."
Asea zabiltza, ez da miresteko nardatua izanik ere, vous êtes repu, il n'est pas étonnant que même vous soyez dégoûté"H.
"(L, BN), disgustarse"A.
"
Orrekin nardatu nitzen
"IzetaBHizt2.
Gizonaren libratzeko etziñaden nardatu, / Birjinaren sabelean egitera ostatu. EZMan II 16.
Nik irakhasten dut lurreko gauzen mesprezatzen, presentekoez nardatzen, bethierekoen bilhatzen eta saporatzen. SPImit III 43, 3 (Ip hastiatzen, Ol iguiten).
Ase zara munduko kontentamenduez, ezta mirakuillu nardatzen bazare plazer espiritualez. SPPhil 486 (He 492 nardatua izan zaitezen).
Haiñ aise irabazteaz baita yauna nardatzen. Gy 58.
Hanitzak ziren ezin yasan zezaketenak haren sinhets errexa; gehiago hartaz nardatzen zirenak. HbEgia 23.
Eskualdunak iduri du onthasun soberaz dagoela; beren baitharik heldu diren onez nardaturik. DvLab 132.
Laphurdiko seme bat [...] entzun dugu nardatua mintzatzen hemen gaindika ikusi dituen Eliza-besta batzuez. ZbyRIEV 1908, 84.
Laster aseko dela eta nardatuko Frantzia odolezko eta hertze zilatuzko ikusgarri okaztagarri horietaz. HUZez 77.
Arraintzan nardatzen zen, ihizin unhatzen. ZerbIpuinak 157.
Heien gaixtakeria guziez nardatuak direla. BarbSup 114.
Gartxu-kanta entzun orduko nardatzen baitira, mozkorrak urez bezala. OrAitork 127.
Nardatuarena egiten zuen atsoak haien aurretik iragaten zen bakoitzean. MdeHaurB 52.
Denak nardatuak dira, ikusiz gobernuko gizonek ez diotela behin ere kontseilurik galde egiten. Herr 15-8-1963, 1.
Hango maneraz nardatua. "Dégoûté"
.ArdoySFran 100.
Orai kanpora atera dire / lagun onez nardaturik. Mattin 91.
Barbier nardatzen hasia hoinbertze ele eta parabolaz. LfELit 289.
v. tbn. Jnn SBi 72. Zait Plat 53. Lab SuEm 203.
azpiadiera-1.1
(Aux. intrans. bipersonal). Nihor nihori nardatzea edo gaitzetstea kalteak desiraturik da mortal. Harb 177.
sense-2
2.
(B ap. A
; SP, Lar, VocB) . (Aux. trans.).Hartar, producir hartazgo; producir repugnancia."Soulever le cœur. Écœurer. Horrek nardatzen nau
"SP.
"
Nardatzen nau urdakeria horrek, cette saleté me dégoûte, me donne des nausées"H.
Nardatzen nauen batek erranen deraut hitz arin bat irri egiteko; hura gaitzera hartuko dut. SPPhil 159 (He 161 gaitzesten dudan).
Gauza handiak bezala, xumeak ere Yainkoak egin ditu. Batzuek ez dute unhatzen, ez bertzek nardatzen. HbEgia 40s.
Ez da harritzeko egon den brigada guzietan, ttipienetarik handienerat aintzindariak oro nardaturik baitzauzkan. Ox 197.
Zaude deskantsu, ez zaitu [xilintxak] luzaz nardaturen!BarbSup 157.
Hemen bederen, español olio higuingarriaren usainak ez gitu nardatu. JEBer 28.
Nardatzen nau iluntzeak: hets, othoi! hets leihoak. Iratz 63.
--Hirur ofizio badituk bertze guziak baino nardagarriago... --Ni batek nardatzen naik bakarrik... nereak. ZerbEgutegi(ap. DRA
).
Ardangelaren iabe zeratenean, urak nardatuko zaitue, baiñan edateko oiturak menderatuko. OrAitork 226.
Nardatzen nuzue azkenean!LarzIru 116.
Horra irakurle: engoitik nardatua zaitut, bainan xehetasun hauk nahi nauzkitzun eman. XaOdol 68.
sense-3
3.(Aux. trans.).Despreciar, menospreciar, desdeñar. [Euskera] gizon ezigabe ta basatien izkera itxusi ta txiroa bailitzan nardatzen dute. PMujY 1934, 163.
Bere oñordetza orrela nardatu zun [Esauk]. 'Vendidisset'
.OlGen 25, 34 (Urt mesprezatu, Dv saldu, Ker galdu, Bibl erdeinatu, BiblE gutxietsi).
Dagokizun senarrari elkartuta, oro nardatzen dituzuna, nere txirula gorroto duzuna. "Despicis omnis"
.IbiñVirgil 55.
Eramango ere ditu, zuk nere emariak nardatzen bait-dituzu. Ib. 35.
Elizgizonek ez dute maiteegi izan euskara: besteok izan dugu [...] nardatuegi. MEIG IV 116.
azpiadiera-3.1
(Aux. intrans.).Despreciarse. Ni, ordea, nerau nardatu arren eta lur eta auts etsi arren, alare nitaz ez dakidan zerbait Zutaz badakit. "Me despiciam"
.OrAitork 248.
azpiadiera-3.2
(Part. en función de adj.). Gure mintzo nardatu onek gora dezala ta laztan dezala. OrMi 3.
Ongi-etorria egin nahi nioke buru-langile edo direlakoen sail nardatu honetara. MIH 229.
Ederrez igortzia dago bere kanta, gure mintzo nardatu honetan. MEIG VI 98.
azpisarrera-1
NARDATUXE(Forma con suf. -xe, de valor aprox.). Erdaraz mintzo da, lele-aire batekin, bere zereginaz iduri bailuke nardatuxea. JEBer 58.
azpisarrera-2
NARDATZEKO.
Repugnante. "Nardatzeko da horren aditzea, il est dégoûtant de l'entendre" Dv. Ikhusten dut zikhinetik eta ustelkeriatik heldu direla nardatzeko diren gauzak eta gaitz asko. DvDial 38 (It nazkagarri, Ur iguingarri, Ip greügarri).