Tr. Propio de la tradición meridional desde mediados del s. XVIII. Al Norte se encuentra en Duvoisin, Hiribarren, un ej. de Herria, Arradoy y Larre. La forma general es marmar . Hay marmara en Duvoisin, Hiribarren y Larre.
sense-1
1.
(V-arr-oroz, Gc, AN ap. A; Lar, Añ, H),
marmara (L-ain, B ap. A
; Dv),
marmarra (Sal, R ap. A) . (Sust.).Murmullo, rumor de voces, cuchicheo; murmuración."Guirigai"Lar, Añ.
v. marmario, marmariza. Orien marmarrak aditu ta "Hau zer da?" galdetu zuen itsu erneak. MbIArg I 219.
Haukiek dira beharriak, marmara tzar eta hitz gaixtoei hertsiak egotu izan direnak. DvLEd 258.
Eztakigu nola ta zergatik marmarretako gaia zan jendiarentzat. BvAsL 132.
Zeri dira marmarrok edo zer diñarduzu esaten, ene gixona?Otx 72.
Onela eztet geigo zure marmarrik entzungo. ABarGoi 64.
Emakume berriketarien jardunak eta marmarrak or-emenka ixilka ixurtzen zuena. TAgUzt 67.
Asko zabaldu ta oraindik eten ez dan marmarraren egia yakin nai dizut. ZaitSof 120.
Orduan gogoratu dodaz nire esamesak eta marmarrak. BilbaoIpuiB 67.
Marmar guztien gaiñetik Jainko Betikoaren obra alabagarri azalduko dela seguru nago. VillJaink 175.
Baserri eta kale / mar-mar bardiña da, / tamalez askok diño: / Arrospide il da!BEnbNereA 227.
Sukalde askotan ukatu dabe / mar-mar gozozko otoia. Ib. 131.
Marmarra ta jende otsa... Soiñua indarrean bukatzeraiño. NEtxLBB 166.
Marmarrak diotenez, zeragatik izan zan [...]. BerronKijote 222.
Amarrak: onak izango ttuk atsoen marmarrak!(AN-larr). InzaNaEsZarr 553.
Entzuten dut [...] bizitza da irakaslerik onena... Eta gisako marmarren oihartzuna. PPerHarrip 107.
Aditu baitizkizue bere aurkako marmarrak. BiblEEx 16, 8 (Dv marmaran, Ker mormoxetan
).
Laister sortu zan marmarra errian. TxGarmBordaB 183.
Illobi barriok dirala-eta, ainbat mar-mar sortu dabe errian. Gerrika 184.
Elasturi arraro baten marmarak iratzar-arazten baiginituen.LarreArtzainE 64.
Ez du marmar horien berririk edo hobeto esan, entzungor egin die. MEIG III 44.
Jendartera agertu zenean hasi ziren marmarrak. MEIG I 165.
v. tbn. Ag EEs 1917, 213. Or Eus 274. EuskOl 1933, 16. EG 1955, 7. Anab Poli 80. Basarri 5. Etxabu Kontu 47. Marmarra: Lasa Poem 105. IBk e IBe Act 6, 1.
azpiadiera-1.1
(H),
maramar. (Ref. a voces de animales). "
Pisti orren mar-marrak nekatzen nau, le mar-mar de cette bête me déplait, m'ennuie"H.
Hamarrak, katuaren maramarrak! Hamaikak, zakurraren lukainkak! Hamabiak, platerean begi biak!EZBB I 32.
(Como segundo miembro de comp.). Izketa-marmar, / zaunka ta asto-arrantza. LdiUO 36.
Beti agoartean zeramakin bertso-marmarra ta lelo alaia. TAgUzt 203.
Eliza-betean errezo-marmarra...SMitxAranz 153.
Errosario marmarra elizan. NEtxLBB 137.
Urrundik nekez entzun ziteken / gure izketa marmarra.AZink 175.
sense-2
2.
(G-azp ap. ZestErret
; Añ, H, A) . (Adv.).Murmurando, rumoreando, cuchicheando; refunfuñando."Refunfuñar, (V, G, AN), marmar egon
"Añ.
"
Bere buruarekin mintzo zen marmar, il parlait à part soi"H.
"
Marmar egon (V, G, AN, msLond), refunfuñar"A(cuya fuente última es problemente Añibarro).
Marmar dabiltza tripak / ardoaren billa. Meagher(
inOnaindMEOE 246 (tbn. en Izt C 469 y JanEd II 10)
).
Fariséoa marmár bere baitan, nola usten duén bere oñetán déna bekatári. LEUrt(ms.) 11v.
[Txakúrra] marmár ózka itzúltzea. Ib. 6r.
Beldurrez ez ziola / utziko pakean, / marmar asi zan Sultan / Pinto ikustean. ItFab 20.
Beti mar mar zegoan / etxean, elizan, / beti paternosterrak / esaten ari zan. Ib. 113.
Ea [gurasoak] zerbait agindu dizutenean arpegi beltza jarri diezun, mar-mar edo muxinka egondu zeran. AntZerBid 41.
Bermeora banoa, Mundakarrak mar-mar. AEzale 1899, 3a.
Erriko gizadi guztiak zeuen kontra, marmar diarduanean, naibageak eukikozuez. EchtaJos 155.
Artu eban len eroian abiadea, mar-mar bere artean jardunaz. AgKr 13.
Erri guztia marmar gaizki esaten ari zala. AArdi 76.
Gariek marmar zesaioten: Nagusi, garaia da, ikus nola aizeak makurtzen eta egozten eta txigortzen gaitun. 'Murmuraient-ils'
.OrMi 88.
Egun guztian mar-mar ari dan enparantzako iturriaren ondotik. AnabUsauri 3.
Iesuk yardetsi ta esan zien: ez ari mar mar elkarrekin. OlIo 6, 43 (Leon murmurika, Ker mormoxetan, BiblE marmarka).
Zer ari aiz or marmar?GoenY 1934, 101.
Kalian mar-mar eta didarka. BEnbNereA 149.
Bata besteakiñ mar-mar. Olea 151.
Mar-mar eta oihuka "agureen" kontra. MEIG IX 63.
v. tbn.
SGrat 19. Kk Ab I 76. Zait Plat 18. Osk Kurl 199.
azpisarrera-1
MARMAR BATEAN.
Refunfuñando. Marmar batean zaio / aitona jarduten, / eskerrak ez dizkion / erdiak entzuten.Zendoia 81.
azpisarrera-2
MARMAR EGIN(Añ (V)). Murmurar, rumorear, cuchichear; refunfuñar, regañar. "Marmear" y "regañar" Añ. Bear núke in mar mar, zeatzen naueláik?LEOng 96v.
Jendiak egingo du / gugatikan marmar. Afrika 94.
Ez marmar egin elkarren artean. IrYKBiz 219.
Gizajoak antxe egon bear izan eban aste batean [...], naiz ta "Potxologaitik" marmar besterik egin ez. BilbaoIpuiB 67 (v. tbn. 255).
--Arrantzaleok astolapiko galantak dituk --mar-mar egin zun. EtxdeItxas 202.
v. tbn. Insausti 100. Marmarra egin: JAzpiroz 63.
MARMAR JARIO.
Estar murmurando, cuchicheando. An joan da meatxatuaz eta marmar dariola. IllTestim 12.
azpisarrerakoSense-3.1
(Con determinantes). Agopetik mar-marra dariola doa / Gorri. OrEus 40.
azpisarrera-4
MARMARREAN(G-azp-goi-bet). Ref.: Gte Erd 225; ZestErret. Murmurando, cuchicheando, rumoreando; refunfuñando. "Beti bere buruarekin marmarrian!" ZestErret. v. marmarka. Aditu baititu zuen erasiak, zeinetaz haren kontra marmaran haritu baitzarete. DvEx 16, 8 (Ker mormoxetan).
Bazijoan etxeruntz bere mintasun aundian bere buruarekin marmarean. Baserritarra 5-8-1905 (ap. DRA
).
Orkoagatik edo emengoagatik marmarrean. AgG 162.
Or nabarituko zenitun maizter eta gañerakoak, bi ukabillak jasota, mar-marrean. Munita 76.
Gero, marmaran gan ziren elizarat buruz. Herr 17-5-1962, 4.
Mendi altu samarrean / otso zarrak marmarrean. UztSas 89.
Batxillerren batzuk ondotik mar-marrean kozk-egiñ nairik etortzen bazaizkitzu ez bi sosen ajolarik izan. "Murmuren"
.BerronKijote 19.
Sala aundi bat dana umez betea eta marmarrean. Irakurtzen ari ziran.JAzpiroz 49.
Elizkoia or asi zan marmarrean ordu beteko meza izan zala, eta ez dakit zer.Insausti 30.
Marmarrean, bekaina zimur, ilea latz, aurpegia beltz, badirudi norbaitek iraindua dela edo zerbait higuin duela. MEIG IX 107.
v. tbn. Ill Testim 8. Sabiag Y 1934, 28.
azpisarrerakoSense-4.1
Aizearen arnaspean, alkar-marmarrean, zebiltzan zuaitz-ostoak.TAg Uzt 269. Berekiko marmarrean joaten uan goiko bide ortan barrena. AtañoTxanKan 198.
azpisarrera-5
MARMARRETAN.
Murmurando, cuchicheando. v. MARMARREAN. Egongo dira erausi edo marmarretan, aldamenean daudenai eragozten diezala jaieraz egotea. AA I 530.
azpisarrera-6
MARMARREZ.
Murmurando, cuchicheando. v. MARMARREAN, marmarka. Oro ahalkatuak eta marmaraz yarri ziren. HbEgia 28.