Tr. Documentado desde mediados del s. XVIII; no hemos encontrado ejs. suletinos ni vizcaínos, excepto uno de F. Bilbao.
sense-1
1.
(V-gip, G, AN-olza-ulz, B, L, BN; IC 441r, SP, Urt II 336, Deen I 104, Lar, Añ, VocB ; -th- L, BN; H)
Ref.:
A; Bon-Ond 140; Iz ArOñ , To , Ulz ; Elexp Berg. Muñeca.v. eskubitur, eskutur. Eskumuturretako eta beharritako yoia urrezkoak. HePhil 352.
Orien esku muturreko zain saltaria. MbIArg I 189.
Mantxetak esku muthurretan. HbEgia 137.
Neska gaixoari esku muturretikan elduaz. Apaol 85.
Besoa oso atera zitzaion eta gañera eskumuturra. Goñi 70.
Bere erorikoa ongi gosta zaio (Elisandori), ezen hautsi du esku-muturra. Eskual 14-2-1913 (ap. DRA
).
Eskumuturrean saku txiki bat lotua. IllTestim 26.
Indar asko ta gerriyak biguñ, / esku-muturrak fuertiak. TxB I 169.
Ezkerrreko eskumuturrean. JMBELG 85.
Eskuan larru-zorroa sartu, / lotu esku-muturrean. OrEus 419.
Erpuruaz (beatz andiaz) esku-muturra yotzen duena sorgina omen da. (G-azp). AEY I 380. Lohadarrak zatikatzen dire esku mutur eta aztal-beharrietan. MdePr 78.
Eskumuturrak gerri atzean lotuta. UgaldeIltz 24.
[Erlojua] Longines; esku-muturretakoa; altzairuzkoa eta ubelakin. IzetaDirG 35.
Esku muturra ubelez lotua. LabSuEm 168.
Beti izan zun nere aitak gerri miarra, bizkarra zabala, esku-mutur lodia. Auspoa 77-78, 20. Eldu zion onek esku-muturretik estu-estu beregana eramanaz. BerronKijote 179.
Bakoitzak bere esku-muturrean brujula eramanik. Alkain 133.
v. tbn.
EusJok II 162. In BBarand 70. Osk Kurl 197. Ataño TxanKan 228.
azpiadiera-1.1
Iru probintzin muga arria / Besaideko bizkarrean, / Bizkai, Araba ta Gipuzkoak / dauke eskumuturrean.AZink 179 (Interpr?).
sense-2
2.
(AN-gip ap. A; G-azp-bet; IC 441v, SP, Lar, H (-th-)). Puño de camisa; bocamanga."Al cuello, gorgera; a los puños, eskumuturrak
"IC 441v.
"Manchettes"SP.
Juane alkandoran esku muturraz begiak igortziaz. Apaol 54.
Beren txamarrak kendu dituzte, eskumuturrak zerbait jaso, paparreko aleak askatu. AgEEs 1917, 202.
Galtza-sahets eta maipuliseko esku-muthurrak gorriz galonatuak. JEBer 58.
Esku-muturrak gorantz jaso. BilbaoIpuiB 252.
Esku muturrez garbitu du eskui-aldeko kristal bat. NEtxLBB 107.
sense-3
3.
(Ht VocGr, Lecl). Puño. Gizona han dago xutik, lepoa goiti bihurtua, bi esku-muturrak bi sahetsen gainean landatuak. HUZez 57.
Esku-muthurrak makileri kurumilkatuak. BarbSup 147.
Obe duk bai. Erramunen eskumuturrak ez dituk nolanaikoak...TPKattalin 191.
Onako burnizko eskumutur onek ezurrak eioko ditik eta. 'Poing'
.OrMi 57.
Ta zuma bezala biurritzen ditu eskumuturrek, etsita. Ib. 149.
Hamorraturik, eskumuturrak borobiltzen zituela. MdeHaurB 80.
Zurbildu zen gizona; eskumuturrak tinkatu zituen. Ib. 69.
sense-4
4."(Sc, Sal), punta de los cinco dedos reunidos"A.