1.krist,
kisto. Ungido, mesías.(No incluimos aquí Kristo usado como nombre propio). Ezen altxaturen dirade krist falsuak eta profeta falsuak. LçMt 24, 24 (Ip krist, He, TB, Ur, Ur (V), Echn, Hual, Samper, Leon kristo; Dv kristo-aizun, Ol, Arriand sasi-kisto, Ker sasi-kristo; IBk mesias, IBe mesia).
Erregeai kristoak, ganzutuak, olioztuak edo unjituak deitzea. Ub 39.
Altxatuko du bere Kristoren botherea. Dv1 Sam 2, 10 (Ol igurtzi, Ker, BiblE gantzutu
).
Hilen dute Kristo. DvDan 9, 26 (Ol gantzutu, Ker mesias (edo gantzutu), BiblE gizon sagaratu bat).
Gezurrezko kristo ta gezurrezko profetak. IrYKBiz 411.
sense-2
2.
(H, Lh, EtxbaEib). Cristo, imagen de Cristo, crucifijo."
Kristoak khendu zituzten, on avait enlevé les crucifix"Lh.
"
Aittuta daukat Eibar-en armerixian aurretik kristuak eitten zirala
"EtxbaEib.
azpiadiera-2.1
(
Santo Kristo
). Santo Kristo bat eskuan artu. MbIArg I 197.
Aldarean zegoen Santo Kristoak eskuak iltzeetatik libraturik belarriak itxi zituan. AA III 596 (tbn. Santo Kristo en Cb Eg III 218, Añ LoraS 94, fB Ic I 58, JJMg BasEsc 72, Zab Gabon 62, Arr May 12, BAyerbe 122, Zendoia 38, Gerrika 85).
sense-3
3.Cierto líquido usado en la limpieza.v. infra KRISTO-UR. (Linjaren bokhetatzeko) bazina batean ur beroan hurtaraz 125 gr. salboina phikaturik, eman ere kristo poxi bat. GAlm 1937, 71.
(ap. DRA)Erabil bethi ere Maitena. Ez da linja higatuko. Etxe on guzietan salgei. Javel. Boketa. Krixto. GAlm 1950, 44.
Bortz kilo gatz eta krixto 100 pinta urtean hurturik.GatxitegiLaborantza 130.
sense-4
4.krixto. (Usado en exclamaciones, tras pronombre interrogativo). Baiña, zer krixto! Ez ote dira fiatzen edo?Zendoia 143.
azpisarrera-1
KRISTO-LORE.
"Kristo-lora (msLond), enula, ojo de Cristo (Bot.)" A.
(V-gip, G-azp, AN-gip). Muy bueno."
Kriston pelikulia dok
"ElexpBerg.
"
Kristoren andreak, jendea arritzeko modukoak (G-azp, AN-gip)"GteErd 206.
azpisarrerakoSense-2.2
(Con adj.)."Gazteen aretan, adjektiboarekin ere erabiltzen da [...]. Mutil hori kriston earra dao
"ZestErret.
azpisarrera-3
KRISTORENA(Decir, montar, etc.) la de Dios. Poliklinikara joan, / kristona armatu, / doktore gazteren bat / zuan konkistatu. Zendoia 83.
azpisarrera-4
KRISTORENAK(-toon- AN-araq, -ton- V-gip, G-azp). Ref.: A EY III 259; Elexp Berg; ZestErret. (Decir, etc.) las de Dios. "Kristonak eta bi, las de Dios. Kristonak eta bi esan zotsan etxoin eraiñ zotsalako" Elexp Berg. "Esan zizkiyon kristonak, ta martxa atzea" ZestErret. Kristorenak esan daidazala; leporatu beidaz, guzur da bar, miiñak emonala ta geiago. ABeinB 72.
"Arre" nor bere astoari ta... / "kristonak" esan alkarri. Basarri 166.
Albotik Kristonak esan arren / aserratutzen eztana. Gorrotxategi(
inMattin 24
).
Kristoonak aittuko dizkik. (AN-araq). InzaNaEsZarr 53.
Ez al dizkiozue oraindik sekulan kristorenak eta bost esan zeuen buruari?PPerHarrip 121.
Kristonak esatera / gero kulpitora. Zendoia 40.
azpisarrerakoSense-4.1
"
Kristo(re)nak emon eutsezan, le golpearon atrozmente (Vc)"A EY III 295. Galdo-txiki gizajuak kristonak artu ei zitxuan. SMZirik 91.
Kristoonak artuko ttuk. (G-nav)'Gogorrak artuko dituk'
.InzaNaEsZarr 54.
azpisarrerakoSense-4.2
"
Kristonak in, izugarriak egin. Barruan eontzanian kristonak in zizkioten
"ZestErret.
azpisarrerakoSense-4.3
"
Kristonak jo, zerbaitetan alegin izugarria egin [...]. Jo dittugu kristonak ta bi egunetan ebaki horratik!
"ZestErret.
azpisarrera-5
KRISTORIK EZ.
Nadie. Tenpesta izigarri bat, euri eta harri, atsaldeko hiru orenetan hasirik, kristorik ezin egon duzu kanpuan. Eskual 27-6-1913, 2.
Kristorik ez ageri. StPierre 16.
azpisarrera-6
KRISTO-UR.
Cierto líquido empleado en la limpieza. v. supra(3). Hanitzek, beheretako zoladuretarik airatzen den usain ustel likitsaren ezeztatzeko xedetan, kristo-ur beroz jatsarekin thorratzen dituzte. Eskual 13-6-1913, 2.