(-kh- HtVocGr 422, H(+ V, G <chucoa>)),
xuku (AN, L, B, BN, S; VocBN.(-kh-)VocB),
txuku (S, R),
txukoRef.:
A(xuku, txuku);
Lh(xukhu);
Lrq(txükü);
IzetaBHizt2(xuku)
. "Sec, idorra, xukhoa
"HtVocGr 422.
"Sec. Ce mot xukhu s'applique à un corps dégagé seulement de liquide; il est moins absolu que le mot idor, sec"VocBN..
"1. qui a perdu son eau, sans humidité. Erreka xukhoa, ruisseau à sec. Mahatspats xukoa, marc de raisin épuisé. Lur xukhoa, terre ressuyée. Oihal xukhoa, toile séchée. Untzi xukhoa, vase essuyé; [...] 4. tari, qui ne coule plus. Ithurri xukhoa, fontaine tarie. [...] Bulhar xukhoak, mamelles taries"H.
"Sin umedad (sic); denbora xuku, tiempo seco; con poco caldo, salda xuku
"VocB..
"Seco, puzua xuku, pozo seco, bacío (sic)"Ib."Seco, enjunto. Aurten gaztaiñak xuku dira, este año las castañas son enjutas"A.
"Seco. [...] Bidea xuku dago. Xuku-xuku, ezta logik (ez da lohirik)
"Izeta BHizt2..
v. zuko. Tr. Documentado en autores septentrionales y en Lizarraga de Elcano y Orixe. Xuk(h)o es la forma gral. Hay xukhu en un ej. de Joannateguy, y txuku en Chaho y Orixe.
Arrái atentogáiek ez solam<en>te egonzire géldi dengoragártan gúzian idikirik ágoak, baizik ere ellegatuzenéko ain txuko. LE( inBOEanm 1675 (voc.)
). Bere ohe eta etzangiak txükü eta idor. ChahoAztiB 8.
Eguna eder da, zerua garbi, bidea xuko eta sala bezain legun. HbEgia 145.
Apez nagusia hila izanki-eta, egoiten ahal begiak xukhu?JnnBihotz 163.
Uriak atertu ziran, xukhoago ziren bideak. Prop 1908, 144.
Lekhu xukoetan aldiz bare ttipi horiek ez ditazke bizi. GAlm 1946, 21.
Begi-txuku, arnas-bakan / arri dagonaren gisan. "Los ojos secos"
.OrPoem 554.
Eseri natxin añar txuku batean, ipurpean zakurik gabe. OrQA 63.
Didoren eriotza malkoz busti [...] ta nerea begi txukuz egari. OrAitork 26.
[Gure lurrak] gainetan murritz, xuko, xuhur; zelaietan urtsu. Herr 27-1-1955 (ap. DRA, s.v. murritz
).
Egun xukho, bardin bero eta biharamunean euria. Herr 8-12-1960, 2.
Bideak xuko zirelarik, espartinetan joaiten ginen elizarat. LarzHerr 21-12-1967, 4.
Noiztik izerdiak bustitzen ditik arropak kanpotik eta barnetik xuko usten?LarzSenper 64.
azpiadiera-1.1
Inguru guziak ongi ihinztaturik, ile-estalgia utzi zuen xukho xukhoa. Zerb IxtS 46. Ura airatuko da eta xata xuko-xukoa geldituren. Lf GH 1952, 80 (ap. DRA).
azpiadiera-1.2
Begitartea xuko, bizar ondo bat gabe, iguzkiak eta nekeak kaskaildua apur bat.JE Bur 24.
azpiadiera-1.3
"Au fig., avare, sans générosité. Bihotz xukhoa, cœur sec, sans libéralité. Esku xukhoak, mains avares"H.
azpiadiera-1.4
Zeren eskasa dugu gure erresuma ederrean? Nor dira arrangura? Hain segur zango bat ixtilpean dutenak? Ibil xukoan, edo xukotik.Herr 29-7-1965, 3.
azpisarrera-1
XUKOAN LAN EGIN.
"Xukhoan lan egitea,[...] travailler à la journée séche, pour laquelle on ne reçoit que l'argent, non la nourriture" H.