1.
(V; Añ(V), H(<ch-> V, s.v. <chilintcha>), ZamVoc),
xilinRef.:
A;
IzArOñ;
EtxbaEib;
ElexpBerg
. Campanilla."Campanilla pequeña"Añ.
"Cencerro", "esquila, campana" Ib."Campanilla"A.
"
Jarri zetsen beixari txilin zar aundi bat
"EtxbaEib.
"Monagilluai txiliña galdu jako" Elexp Berg. v. xilintxa. Io eben txiliña eta txistua, eta trena lenengo birtatsi edo putzkadak botetan asi zanean [...] entzun zan diadar [...] luze bat.AgIoan 109.
Jesus aurtxoa besoan eta / txiliña alboan dilindan. SMitxAranz 60.
Arnasa geldiazirik bidean nengon erpai, / txiliñik entzuten ez eta bioz-pilpil utsa bai. OrPoem 543.
Xilinaz dei egin zion sukaldera [neskameari]. MdeHaurB 48.
Oñetarañoko soñekoa, gurbizez ta urrezko txiliñez mendel-osoan apaindua. OrEccli 45, 10 (Dv xilintxa
).
Baso barrenean, / etenka, ardien txiliña. GandElorri 123.
Trenaren txiliñak oles-egin dau. Ez da, ostera, mutilla bere jesarlekutik lokatu. ErkiagBatB 167.
[Abadeak] esku baten argi ontzia ta besteakaz txiliña joten. EtxabuKontu 74.
azpiadiera-1.1
Campana."Algunos (V-m) llaman también así a la campana"A.
Maripa, amabietako txiliña dantzut. ABeinB 40.
Bere durundiak alboerritxoetako txilin loak artuak iratzarririk. ALatsibi 12.
Txilin pitzatu bat bezela agertu zaigu: len ozen, orain motel. AArdi 25.
Zigor gabeko legea? Mingain gabeko txiliña.EZBB II 143.
Txin-txan... txin-txan basatxonoko txiliña entzuten da. KkAb II 42.
Utsune aietan lenago txilin bat, kanpai bat, zan. AY 1934, 8.
Tregoarrian arkitu genduan txilin-antzeko lurrontzia. JMBELG 73.
Meza txikietarako jotzen dabeen txiliña kenduta, kanpai bi dira aspalditik Antiguan dagozanak.EtxabuKontu 91.
Bostetan jagiten dira goizero San Jose komentuko mojatxoak, etxe barrua soiñu atseginkorrez bizkortzen
dauan txiliñak deituta. OnaindSTeresa 78.
Haien mintzoa, "tupiki ozen eta txilin burrunbaria bezala" iraupen laburrekoa izango da. MIH 41.
azpiadiera-1.2
(Como segundo miembro de comp.). Arritzekoa araxe deitzen / ginduan zeru-txiliña. SMitxAranz 85.
Aingeru txiliñok gaur larunbata dala adirazoten daustelako. ErkiagArran 156.
azpiadiera-1.3
Toki guztiz santuaren aurrean; lorak, txiliñak eta urrezko argi-artaziak. Ker3 Reg 7, 49 (Dv, BiblE kriseilu, Ol kiriseillu
).
sense-2
2."(V-m), charlatán, hablador"A.
sense-3
3."(V, B), tañido de campanilla"A.
Aparitarako txiliña jo zutenerako, ederki berdinduak geunden gu. Zendoia 174.
azpiadiera-3.1
"Kanpai-hotsa"ZestErret.
azpiadiera-3.2
Txilin txilin San Agustin / basorik baso kuartillu bi. (V). AEY IV 370.
sense-4
4."(El) miembro viril del niño"Iz ArOñ. .
azpisarrera-1
TXILINAK JO. Sonar la campana.
"
Txiliñak jo du ta eliza junberko
"ZestErret.
azpisarrera-2
TXILIN-AHO.
"Txilin-ao (G), boca de la campana" A (s.v. ao (7)).
azpisarrera-3
TXILIN-BELAR(txilin-bedar V). Ref.: A; Elexp Berg. "Planta parásita del trigo y maíz, tiene flor y raíz blancas; vulg., cuculillo" A.
azpisarrera-4
TXILIN-BUELTA.
"(V-ple-arr-oroz), voltereta" A.
azpisarrera-5
TXILIN-JOKA.
Haciendo sonar la campanilla. Egiñagaz batera, ogetabost eta berrogetabosteko aurreko platerera, da makiñia txilin joka! Da goian marketan eban larogetabost dolar zirala guztira atera genduzanak.Gerrika 241.
azpisarrera-6
TXILIN-JOTZAILE(El) que toca la campana. Basatxonora urreratu zanian txiliña nok joten eban ikustiarren; eta arexek, alde txarreko gorriak zirala txilinjotzalliak.KkAb II 43.
azpisarrera-7
TXILIN-JOTZE. Repique de campana.
Atsuek esate eben purgatorioko arimen bat izango zala, ta txilin-jote aregaz zeozer eskatu gurako ebala. KkAb II 42.
azpisarrera-8
TXILIN-HOTS.
Sonido de campanilla. v. TXILIN-SOINU. Bolu-bolutxu zurija, / zamarijen txilin-otsa. LauxAB 77.
Xilin-ots bat. Laster neskamea hor izan zuen. MdeHaurB 76.
azpisarrerakoSense-8.1
Campanada. Entzun zan mezatarako azkenengo txillin-otsa. KkAb I 11.
Noizpeinka txilin-otsa aintziradietan. OrMi 12.
Gau baten, txilin-otsaren ordez, entzuten ziran ulu ta karraixi ta didarrak. KkAb II 42s.
azpisarrera-9
TXILIN-HOTSEAN. Haciendo ruido de campanillas.
Girgil, arran ta txilin-otsian, / egal guztiai begira. Enb 174.
azpisarrera-10
TXILIN-HOTSERA.
Al sonido de la campanilla. Txilin otsera kaleko guztiak belauniko jarten ziran, gure Jauna aurretik igarotean.EtxabuKontu 74.
Da makinaren txilin otsera etorri zan enkargadu bat, sartu eutsan dolar erdi bat eta ixildu zan tresna ori. Gerrika 241.
azpisarrera-11
TXILIN-SOINU.
Toque de campana. Txilin-soinua izan zan / ta gori goria, / aberatsena legez / luze ta zolia. AzcPB 149.
azpisarrerakoSense-11.1
Sonido de cmpanilla. Meza erdian txilin-soiñura / biotza bete da amesez. NEtxLBB 277.
azpisarrera-12
TXILIN-SOINUAN. Haciendo ruido de campanillas.
Zekor, bei ta txal, bior ta moxal, / ardi ta bildots baita be, / euren arran ta txilin-soñuan / orrua, irrintz, bee ta bee...Enb 38.
azpisarrera-13
TXILIN-UHAL.
"Txiliñ-ugel (V-ger), collar que se sujeta con el candado rústico llamado txurril" A.