1.
(V-gip, G, AN, L; O-SP 220→SP, VP 75r, Lar, Añ, Dv, H(+ ph-)),
patz (V-gip, G-azp; Dv(V)),
bats,
batz (V),
fats (L-côte; SP, H)
Ref.:
A(pats, batz, fats);
IzArOñ(patz)UrrAnz(batza);
ElexpBerg(patz, batz);
ZestErret
. Orujo; hez."1.º orujo de manzana; 2.º (G, AN, L), phats (L), orujo de uva"A.
"
Batz (Vc), hez"Ib."
Tolarian patsa estutu, sagarra tolarean jo ondoren, gelditzen zen sagar hondarrari ahalik eta zukurik gehien atera"ZestErret(s.v. tolare
).
v. mahaspats, OLIBA-PATS, SAGAR-PATS. Daminda sabela betez betez, naiz batsez naiz satsez. "Si quiera de orujo, o de basura"
.RS 99.
(cf. A EY III 197 ez sats ta ez bats (V-arr), donde se afirma que tbn. se encuentra en el msOch)Gelditzen dan patsa uriztatzen da eta berriz prensan ezartzen da. ItDial 104 (Dv phats, Ur patz; Ip graspa).
Gelditzen zaiote etxean pats guztia doarik, abereak negu beltzean naierara bazkatzeko. IztC 142.
Sagardoa egitean gelditzen dan patsa. EEs 1916, 269.
Irakiten utziz, [gogaiak] jaurtiko du laister ondarreko patsa. OrPoem 522.
Sagarra jotzen zanean tolarean, patsari botatzen zitzaion orrenbesteko bat ura.Albeniz 18.
v. tbn. Dv Lab 100. Zendoia 194.
sense-2
2.batz. Desperdicio, residuo. Uiol andi batek erreketako batzak eta ondarrak azalera legez, atara dira argitara Erregiña au gaztea zaneko gertaera edo iazoera asko. AEzale 1897, 218b.
Mai-gañean azpillak guriñez kutsutuak; matsa, patsa; udare ta laranja-azalak. AnabUsauri 53.
4.(Junto a izerdi).Sudor.v. IZERDI-PATS (s.v. izerdi). Izerdia ta patsa darie gizonezkoai. TAgUzt 81.
Bero kixkalgarri batean izerdi ta pats egin-da bazoaz. Munita 19.
Nekazaria or, izarditan pats eginda. TxGarmBordaB 65.
azpisarrera-1
PATS-ARDO(patsarno O-SP 220 SP Dv; patxardo G-to-bet ap. A). "Sidra obtenida de la mezcla de agua con el orujo de manzanas" A.
azpisarrera-2
PATSETAN.
Sudando. v. IZERDI-PATSETAN. Lerreginda, jo ta jo, patsetan.TAgUzt 34.
Maldar-erdiraño eldu ziranean, patsetan blai-eginda zijoazen atsanka ta lurrun-jario. Ib. 148.
azpisarrera-3
PATS-GURIN.
"Jusée" T-L.
azpisarrera-4
PATS-OHOL.
"Patsol (G-to-bet), tablas que se ponen sobre el lagar para prensar la uva o manzana" A.
azpisarrera-5
PATS-PUTZU.
Depósito del orujo. "Fatsa [sic] putzua" SP.
azpisarrera-6
PATS-TOKI(fats toki SP). Depósito del orujo.
azpisarrera-7
PATS-UR (Lar, H).
"Aguapié" Lar.
azpisarrera-8
PATS-ZULO.
"Fatsa [sic] zilhoa" SP. "Patzulo (AN-gip), depósito del orujo de la manzana" Garbiz Lezo 139. Pats-zulo aundi bat sukal ondoan.AtañoTxanKan 144.