(V-gip, L, BN, S; SP, Urt II 210, HtVocGr, Lar, Añ, VocBN, Dv, H),
presu (S)
Ref.:
Lh;
EtxbaEib;
ElexpBerg;
GteErd 130
. (Tema nudo, uso pred.). (Estar, llevar, coger, etc.) preso; (fig.) atrapado. "Preso dago, il est prisonnier" SP. "Emprisonner, preso hartzea" Ht VocGr 352. "Prender, llevándolo a la cárcel, preso artu, eraman" Lar (v. tbn. Añ). "Preso hartu, emprisonner, arrêter" VocBN. "Ene! oin galdu gaittuk, preso sartuko gaittuek" Elexp Berg. "Bizpairu urtetako presu ezarri zien (S)" Gte Erd 130. v. atxilo. Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos. En DFrec hay 321 ejs. de preso, 14 de ellos septentrionales.
Preso zara. (1572). ReinEusk 72.
Duk de Mercura preso berekin eraman duela.
CartEsp
466.
Sar bagite erri ortan, giren preso eta aziendak konfiskaturik.MRos 16.1v.
Preso eta kautibo daudendako. BerTrat 53v.
Batalla batean zauritu eta artu zutela preso. Ib. 114r.
Prozedituko dela aren persona preso arzera. BLeiz 47.
Baratzean preso hartzea. EZMan II 187.
Preso zareneko erremedioak bilhatzeintuzu eta ez preso sartzetik begiratzekoak. Ax 235 (V 157).
Eta kexatu izan zen [iguzkia] / ura preso ikhusirik. Gç 107.
Preso zeudezilarikan. ES 151.
Utzi izan zuen Paulo preso. HeAct 24, 27 (Lç presonér).
Sartu zuten preso. MbIArg I 214.
Preso ta galdurik kulpa gabe ikusten bazan. CbEg II 165.
Yaun-doni Yauni preso zatzan. Lg II 152.
Preso egon gaixoez orai niz mintzatzen.Iraultza 112.
Preso emaiteko manuez. Revol 93.
Daukala diabrubak preso edo lotuta legez. MgCO 56.
Errukirik izan etzuen artzekodun gogorra preso ipiñi. Gco I 436.
Utzizéna eramátera préso. LEOng 123r.
Bera preso artutera duazan Judas ta soldaubak. fBIc I 73.
Ogen gabe etxeki beinaie presu. Etch 578.
Non gelditu oi dira [eztian euliak] preso oñetatik. ItFab 259.
Gizon bat lotuta edo preso bialtzea. Lard 527.
Hola preso juaiteko zer zuen sujeta?Oxald(
inAstLas 73
).
Itxi ninduen atx arte baten txito preso. ABAmaE 170.
Han ekhusi ditut gure ardiak preso daudela. ElzbPAd 75.
Han atxiki hiru hilabetez, preso. HUAurp 61.
Premiyua jaso, / polsan sartu preso. AzpPr 95.
Egun batean artu zituan preso emezortzi gizon. AgSerm 305.
Katua komodan preso utziya. Iraola 109.
Eskualdun gazte andana bat preso altxatu zituzten. BarbSup 147.
Ernialden preso atxitu zun kapitanarekin. OrSCruz 42.
Axe mutilla, preso ekarri ebena, libre itxi eiela. KkAb II 25.
Preso, etzuen Jainkoa ukatu. ZerbIxtS 60.
Orai preso zirezte. JEtchep 20.
Preso sarturiko suangillea. ErkiagBatB 39.
Preso artutakoak iru saldotan banatu. VillJaink 181.
Etsaiek bildu dutela Biarnorat eta han preso altxarazi. LfELit 104.
Ermandade Santuari parte-eman-ta, gu preso jasotzea. BerronKijote 116.
Suia harek emana zuela eta preso igorriko zuela. Etchebarne 55.
Toki orren nagusiak ardiak artu eta preso sartzen ditu.JAzpiroz 22s.
Geu legez preso eguena.Gerrika 96.
Preso hartzeko puntuan zeudelako. MEIG V 93.
v. tbn.
CartUrruñ 135. CatLav 28 (V 21). He Gudu 143. Oe 155. Ub 86. AA III 331. FLV 1989, 123 (Munárriz, 1826). Gy 104. Hb Egia 147. Dv LEd 3. Bil 58. Laph 111. Aran SIgn 61. Prop 1876-77, 130. Xe 257. PE 56. JanEd I 76. Noe 30. Arrantz 35. Elsb Fram 86. Zby RIEV 1908, 760. Jnn SBi 129. Azc PB 203. Goñi 41. Urruz Zer 67. StPierre 36. Ox 105. Muj PAm 78. Etcham 186. Tx B II 163. Iratz 185. Mde Pr 80. Etxde JJ 186. Arti Tobera 271. And AUzta 66. Larz Senper 14. Salav 73. Lab SuEm 206. NEtx LBB 337. Ardoy SFran 56. Xa Odol 33. Ataño TxanKan 227.
azpiadiera-1.1
(V-gip ap. Elexp Berg; SP, Lar, Añ, VocBN, H) . (Sust.)."
Presoen artean, parmi les prisonniers"SP.
"Presos de la cárcel, presoak
"Lar, Añ(s.v. prender).
"Prisonnier"VocBN. v. presoner..
Ediren zuten bertze presoen artean Pantea ederra. Ax 394 (V 257).
Presoen egon lekhua. ES 88.
Presoak jakin zuenean. CbEg II 166.
Gexoak eta presoak bisitetea. Oe 38.
Ori dá ertxitzea présoak bérak atária. LEOng 100v.
Ezkontzakena [bizitzia] gerran irabazitako bakezkua; ta ezkondubena presuen bakezkua. fBIc III 326.
Zeramazkien beste preso guziak itxira. Lard 530.
Badirenaz geroztik, preso ala fraide, / pairatzen dakitenak Herriaren alde. Iratz 185.
Beste presoak goragoraka asi dira. ErkiagBatB 197.
Preso abetako bat ateratzen bazan itxitura ontatik kanpora. Salav 74.
Presoak andik iges egin zutelako.AtañoTxanKan 240.
Presuak ziran legez, biak alkarregaz esku banatatik lotuta.Gerrika 180.
Zenbait preso barrenean giltzatuak gelditu zirela. MEIG IX 89.
v. tbn. Aran SIgn 62. JanEd I 85.
azpisarrera-1
PRESO EGIN.
Apresar. Lizinio enperadoreain denbóran berrogéi soldado kristio inzúzte préso. LEDoc 215.
Elki zradie ezpatekin eta makilekin ene preso egitra. SamperMt 26, 55 (Hual preso egin; Ip, Echn,Leon hartu, Ol atzeman, IBk harrapatu).
An, Flamendarraren ontzian preso-egiña. LhYol 38.
azpisarrera-2
PRESO-EMAILE.
Apresador, el que hace preso. Preso egon direnek preso emaileak garaitzea, mirakulua. HbEgia 147.
azpisarrera-3
PRESO-LAGUN.
Compañero de prisión. Goraintziak ene ahaide eta preso lagun Andronikos eta Juniasi. BiblRom 16, 7 (Lç presonerkide
).