1.ibilte (V, G, AN, L, BN ap. A
; Añ),
ebilte. Andanza, viaje; acción de andar."Buen viaje, ibilte on
"Añ(que Azkue tbn. recoge).
Goiz-arrats, edate-iatean, / ebilte-gelditze, iaikite-etzatean / zuzaz dizut panaimendu. O Po 19. Kanpoko ibilte guziak. SP Imit III 53, 1. Lurrari lotzen zaizko eta hekiñ ibiltze edo pausu guziak lurrekotzat dire. He Phil 4 (SP 4 laster guziak). Egin zituen urte orietan nork daki zenbat prediku ta nekezko ibilze ta lan. Mb IArg I 151. Denpora gustijetan izan da enzute andikua Kantauritarren izena alan itsas-ibilte eta jakiturijan, zein da gerran. Astar II III. Bere ibilteak egiten zituan beti oñez ta askotan ortozik oñ utsean. Añ NekeA 236. Zer da bizia? [...] Ibiltzea othe da? Hb Egia VII. Gosez eta ibiltez degaiturik eta nekaturik joazan aldi baten. Itz Azald 9. Ua bada orduan ibilte aundi bat egitera. ABar Goi 46. Oraindik ordu beteko ibiltzea. Anab Aprika 22. Beti ibiliz. [...] Bainan ibiltze horiek ez dira nola nahikoak. Lf in Casve SGrazi 13. Agur Tomas! --esan neutsan neure buruari--, juan dituk ire ibiltiok! Gerrika 237. En DFrec hay 4 ejs. de ibiltze. v. tbn. Lh Yol 15. Yanzi 155.
azpiadiera-1.1
Andanza, correría, conducta. Lagun deungak, pekatuko lekubak, ibilte nasaijak. fBIc II 275.
Soñu ero, ibilte zoro eta eskubide edo libertade inos arzen eztirianak. Astar II 54.
Alde egin biotza argituko leuskezun lagun, toki eta ibilteetarik. AñEL2 47.
Jesusen agintzeak bete bear ditu gure ibiltzeak. EgutAr (G) 3-5-1958 (ap. DRA). Olan zirean geure oitura / ta ibilte zoragarriak. FEtxeb 74. v. tbn. Enb 148 (ibilte).
azpiadiera-1.2
(Como segundo miembro de comp.). Zeinbat adiskidetasun, amoretasun, alkar-ibilte eragotziak. AñMisE 86.
(Con compl. vbal.). Erran behar da handia dela luzamendutan dabillan bekhatoreak hala ibiltze hartan eta bitarte hartan Iainkoari egiten dioen bidegabea. Ax 556 (V 355; Añ GGero 353 alan ibilte atan
).
Jaunaren aurrean jartze ta ibiltze au ongi egiteko. AA III 327.
Ezin aitu dot nik, zelan dan ondo ibilte au. fBOlg 194.
Bitxi iduritu zitzaion eske ibiltze hori mutikoari. HUZez 37.
Gure bizia ezpaita besterik: eriotzari buruz ibiltze bat, joanaldi bat. VillJaink 111.
Ez eban negar gitxi egin gerora, arriskuan ibilte ori zala-ta. OnaindSTeresa 24.
Berandu ibiltze hori, beraz, nik esango nuke lanetan beretan eta horietaz egin diren istudioetan ezaugarri aski nabarmena dela. MEIG IV 60.
sense-2
2.+ ibilte.Paso, modo de andar.v. ibilera (2). Soiñeko arropetan, irrian eta ibiltzean da ezagun nolakoa eta zertako den bat bedera. Ax 415 (V 270).
[Zaldi arroa] jabea ganean / eukala yoian ibilte galantez / bere bidean. ZavFab,
RIEV 1907, 94.
v. tbn.
Noe 68 (ibilte).
azpiadiera-2.1
Modo de moverse Dantzan e arritzen gaitu / zure ibiltziak; / mugida biziyakin / zango-gurutziak. Yanzi 88.
sense-3
3.+ ibilte,ebilte.Capacidad de andar."
Zertan zirezte? Ibiltzea badugu, comment vous portez-vous? Ça va..."Lh.
Urte askotan zeuek dozu / osasunaren faltea, / Jaunak dizula ebiltea. BBizk 38.
Bi ontzitegi zabal erosoak, zeintzubetan egiten diraden ontzi eder ibilte andiko guztiz naierarakoak. IztC 128.
sense-4
4.Uso, empleo. Aizkoraren ibiltzea / Kortak ondo badaki. Yanzi 173.