1.
(G-to, AN-gip-5vill, L, B, BN-ciz; SP, Lar, Añ, VocBN , Hb, VocCB, Dv, H)
Ref.:
A;
GteErd 211
. Tullir(se), baldar(se), lisiar(se); debilitar(se); cansar(se), rendir(se) de cansancio."Estropier"SP.
"Se fatiguer jusqu'à perdre toute énergie"VocBN.
"
Ibiliaren ibiliz hebaindua naiz
"H.
"
Ebaindua etorri nauk (AN-gip), ebaindua nago (AN-gip)"GteErd 211 (s.v. lehertuta nago).
v. balditu, elbarritu, ahitu (2), akitu (1). Tr. Documentado en textos septentrionales no suletinos (sí en Oihenart).
Gehiago atsegiñak eztire higunduren / Ezta gozatzeaz ere puxantzak hebainduren. EZMan I 133.
Obra on guztiak [gelditzen dira] hilduak, hebainduak. Ax 541 (V 348).
Aitzinara naiz hebainduko, / Enbaldituko et' ezdeustuko. 'Je suis destiné à devenir impotent, estropié et réduit à néant'
.OPo 48.
[Arima] hurren hebaintzen du eta indargabetzen. SPPhil 466 (He 472 gogortzen, tontotzen).
Gorphutzak [...] behar du izan matutua, flakatua eta hebaindua barurez. HeGudu 114.
Ikhusirik yuduak nekheaz hebainduak zirela. Lg I 138.
Haiñ da hebaiñdu fiñean, / Non akitua, ahitua, / Muturraz lurrean baidago ezindua. Gy 301.
Abiatzen da mendia gora, hebaindua, hor-hemen erorikoka. DvLEd 13.
Gogorki unhatua niz, ebaindua kasik. JEBer 96.
azpiadiera-1.1
(Part. en función de adj. o sust.).Tullido. Mutuak, itsuak, mainguak, hebainduak eta hainitz bertze eri suerte. He Mt 15, 30 (Lç hebain).
sense-2
2.
(G ap. A)
Golpear, moler a palos. "1.º golpear, p. ej. los colchones para hincharlos. [...] 3.º destrozar, hacer trizas" A. "Ebaindu, jo-jo eittia. Eerki ebainduittu artuak (atzoko egualdiyak)" (AN-gip). v. ebaki (I, 7). Morroe gixagaxuok, ebaindduta, umatuta, ziatuta, eiota. Otx 36.
Piarresek, emaztea ebainduta gero, mendira iges egitea erabaki [...] zun. EtxdeJJ 150.
Erroldan sasiko-alen arek ebaindu bait nau, arte gerriaz makilka. "Me ha molido a palos"
.BerronKijote 86.
Gizon aiek zekarzten armak, gu ebaindu giñuztenak alegia. "Con que nos machacaron"
.Ib. 169.
Zizpun aietako bati baketa kenduz, lastaira bezela, aukeran ebaindu nizkin. AtañoTxanKan 54.
Garbi ageri da ez lukeela beste biak ebaintzeko lan astunik izango. MIH 311.
azpisarrera-1
HEBAIN-HEBAIN EGIN.
Golpear, dar una paliza; destrozar. Merezi luke ebañ-ebañ egitia!AlzSTFer 134.
Jo ta ebain-ebain egin zun emaztea espartzu pusketa bailitzan. EtxdeJJ 127.
Pernando gizajoa ebain-ebain eginda utzi zun. EtxdePerPl 55.
Ebain-ebain egingo zuan [...] aren ikaraz biotz-ikutua izan ez bazuan. AnabPoli 115.