(V, G, AN, L, Ae; HtVocGr 350, Izt 40r; oñ- VP 68v, Lar, Añ(G, AN), Dv(V, G), H(V, G), ZamVoc),
oinhaze (oiñh- L, BN, S; Dv, H(L, BN); oñh- Urt IV 409, H),
oinhase (SP),
oñaza ((det.).Lar),
oñeze (AN-olza),
oinaz (oñ- Dv(V)),
oinatze,
onaze,
oinhazi (VocBN),
unhaze (BN-mix),
uñaze,
uñhazi (H(S))
Ref.:
Bon-Ond 141;
VocPir 308;
A(oiñaze);
Premorena 10;
IzUlz(aundíttu, oñázia);
AspANaf(sortu);
GteErd 58
. Dolor, tormento, sufrimiento; tortura; pena, aflicción."Douleur piquante"SP.
"Cephalea, [...], buru guziari datxekon oñhazea
"Urt IV 409.
"
Oñaza, oñazea, picante, dolor"Lar(s.v. mostaza).
"
Asi zen oñaziaki eztuela denbora aunditz
"Iz Ulz (s.v. aundíttuk). Tr. Documentado al Norte (en suletino únicamente en Inchauspe y Constantin) desde principios del s. XVII. Al Sur se encuentra desde la primera mitad del s. XVIII. La forma mejor documentada es oin(h)aze . Hay oñaz en J.J. Moguel (junto a oñatze ), Uriarte, Arrese Beitia y Aran-Bago (ManMed 244); oñaza en CrIc, y oñaz(a) ambiguo en Moguel (CC ) y Apaolaza. Hay tbn. un ej. de oñeze en GoldSerm (213), oiñhatze en Atheka, onaze (junto a oñaze ) en el Catecismo de Irún (BOEans 645), y uñazia (det.) en Bordel. En DFrec hay 14 ejs. de oinaze, 10 de oiñaze y 1 de oñaze. Su lanboko oñhazetik sarri libra daitenzat. EZMan I 126.
Arimaren erran tugu jeneral oñhazeak. Ib. 102 (59 oiñhaze).
Xirizkaz zaude dolorezko oinhazeak baditxezkitzula. Harb 250.
Hobenen oinhazeak ene baitharik khenzeagatik. Ib. 88.
Eritasunaren oiñhazeak eta heriotzearen tormentak hartuz gero. Ax 217 (V 145).
Dolorez eta oinhazez inguratua. Ib. 596 (V 384).
Pairatu dituztela oinhase, dolore, nekhe handiak. SPPhil 373.
Oñaze itsu garratzak. LarSermAzc 50.
Zere oñaze ta naigabe andiarekin uzten dezu erretzen zere gorputza. MbIArg I 174.
Oñazeak, ikarak, itonaiak ematen didate. CbEg II 91.
Oinhazekin ohe baten gañean zarenean. Mih 111.
Neke, oñaza ta naigabe gatxak dakartzanak eruateko [pazienzia]. CrIc 168.
Betiko naigabeak eta oñaze arrigarriak sufritzera dijoaz Infernuko su eta garretara. Gco I 441.
Heritasunarén oñáze ta naigábeak suabetzekó ta aisatzekó. LEOng 24r.
Eman zioen oñaze izugarriak. AA I 430.
Mundu huntan ditezken oinhaze ta thormenta suerte guziak. Dh 164.
Nork bere uñaziak / beharko sofritu.Bordel 157.
Marijaren zazpi oñaz edo doloriakgaitik. UrMarIl 6 (93 oñazak).
Nik eramango ditudan oñaze eta miñak. Lard 424.
Zirkunzisioaren oñazeak. Ib. 45.
Hainitz herbaltasunek, oinhazek eta deabruak ere hartuak zirenak. HeHMt 4, 24 (Dv edozein gaitz eta oinhazez hartuak zirenak, BiblE edozein gaitz edo oinazek jotakoak).
Sufritzen zituen erdi naizko oñazeak. EchnApoc 12, 2 (BiblE haurgintzako oinazez garrasika).
Ahituz banarama nere oinazeak. ElzbPo 180.
Besuan eta oin batean dauzkan oñaziagatik. Bil 162.
Alako min ta oñaz garratzak. ABOlerk 325.
Purgatorijoko oñaz edo pena. JJMgMayatz 201 (202 purgatorijoko oñatzeen aurrian).
[Besua] oñaze aundi batek artuta gogortu zitzaion. BvAsL 95.
Halako oinhaze ikharagarrietan zelarik Jesusen soldadua. JnnSBi 150.
Bertan biziko naiz nere oñazakin eta nere miserian. Apaol 113 (114 oñazari).
Bakean, oinazerik gabe. Lap 282 (V 128).
Ikhara batek eta oiñhaze gaitzek hartü zien haren khorpitza. IpHil 86.
( s. XX)Sufritzen zuen sabeletik, eta, oñaziak ematian, [...]. Iraola 65.
Oñazerik ez, baño ito-bear estuak oiditu. AgG 374.
Garbitokiko oñazeetan ordaindu bear. ArgiDL 32.
Amaren oñazerik gabe jaio da. InzaAzalp 59.
Biotz-muñean nabaitu dizut / oñazearen eztena. JaukolBiozk 68.
Oinhazeetan haren lagun bazira, [...].LeonImit II 12, 2 (SP, Ch, Mst p(h)enetan).
Atara egiala zoritxar eta oñaze areitatik. OrTormes 113 (BM 134 oinhaze).
Josu oñazen erdijan eta / gu atsegiñetan gabiz. Enb 102.
Urdallaren zulatzetik eldu den oñaze handia. FIr 192.
Oñaze edo tormento bixi baten igaro biar ixaten eban egunik geiena. KkAb II 18 (v. tbn. oñaze bizi en Ldi IL 24, Zait Sof 174, Etxde JJ 226, y oiñaze b. en Erkiag Arran 155).
Oinhaze eta auhenen erdian. JEBer 61.
Anka trapuz josiya, len ainbat oñaze. MendaroTx 49.
Gaur poz biar oñaze. LdiBB 88.
Negar ta negar, oiñaze ta min, / geldi zitzaion urtua. OrEus 76.
Oñazetatik zuk atereak. Ib. 413.
Sugar onetan oñaze gaitzak ikusten ditut. (Lc 16, 24). IrYKBiz 308 (HeH hainitz oinhaze dut, Dv oinhaze gaitzetan bainaiz; TB min garratzetan naiz
).
Gurutzean yosiak askotan egun osoak irauten zuten bizirik oñaze izugarrietan. Ib. 511n.
Uriaren buruzki erasota, berau oñazez yo du yainkoren batek. 'Aflije la ciudad'
.ZaitSof 58.
Itzalera edo oiñazera zeramatelarik. OrAitork 141 (28 oñaze).
Maitetasunaren arantza, oiñaze ta atsekabeak!ErkiagArran 152.
Bihotzaren oinaze izugarriaz. MdeHaurB 102.
Herri minen oinazea. XaOdol 295.
Berez zan biotz-bera, eta besteren oiñazetan miñ artzen zuana. BerronKijote 173.
Txongatilla izurratu nuan [...]. Ura miña ta oiñazea! AZink 108s.
Igarokortasunaren oinazeak erdibitzen du Leartzaren bihotza. MIH 335.
Inoren negarrak arinduko ez duen oinaze gordin errukigabea. MEIG I 164.
v. tbn. Izt C 86. Prop 1881, 110. Arb Igand 87. Zub 38. JEtchep 75. Arti Ipuin 29. Lasa Poem 98. Lf in Casve SGrazi 9. Oñ-: EvAN Mt 8, 6. Aran SIgn 42. Ud 154. Xe 332. Legaz 17. Otag EE 1882c, 449. RAzk Auspoa 7, 129. AzpPr 51. Goñi 56. Arrantz 123. GMant Goi 55. Laux BBa 22. Otx 90. Sabiag Y 1934, 31. TAg Uzt 128. EAEg 1-6-1937, 1742. EA OlBe 68. Etxde JJ 153. Anab Poli 16. Sorarrain Lili 121. Basarri 107. MAtx Gazt 47. Gazt MusIx 97. NEtx LBB 383. Ker 2 Mach 7, 12 (Ol oiñaze). Ataño TxanKan 175. Oiñaze: Ayerb EEs 1912, 180. Vill in Gand Elorri 10. Vill Jaink 119. Ibiñ Virgil 103. Onaind STeresa 16. Ostolaiz 109. Oinhaze: Mong 590. CatLav 353 (V 171). Lg I 275. Brtc 106. Hb Esk 118. Laph 20. Zby RIEV 1908, 418. CatJauf 10. GH 1924, 154. Oiñh-: Ch II 12, 3. He Phil 377.
azpiadiera-1.1
(Precedido de sintagma con suf. -ko
)."Cephalea, buruko oñhaze
"Urt IV 409.
"Cephalalgia, buruko oñhazea
"Ib.408. Hortzetako oinhase hura. SPPhil 378 (He 382 miñ).
Joaten zaio orzetako miña ta bihotzeko oñazea. MbIArg I 278 (tbn. biotzeko oñaze en AA I 583).
Korputzeko min edo oñazak. MgCC 187.
Gorputzeko beste zati edo mienbro guzietako dolore edo oñaze guztiz andiak. Gco I 359.
Gure biotzetako oiñaz ta sentimentubak. JJMgBasEsc 269.
Saiespeko oñaze eta arri miñ. IztC 103.
Deus guti dira gorphutzeko oinhazeak. DvLEd 128.
Urdalleko miñ gogor eta oñazeakgatik. AranSIgn 76.
Biozparrengo oñazea ezkutatu. TAgUzt 150.
Barruko oiñazearen laguntzaille egoki yako. ErkiagArran 184.
azpiadiera-1.2
(Como primer miembro de comp.). [Bekatuari] darraizkon miñak, oñaze-auzi ta ezdabaida guziak. MbIArg I 238s.
Oñaze-iturri ta arantz zorrotzak / biotzean. JaukolBiozk 81.
Ondo zaindu zaidazan oñaze orduban. LauxBBa 46.
Poz-oñaze-kateak / emen dik etena. 'Cadena de alegría y de dolor'
.LdiBB 92.
Oiñaze-eriotzak nork [lesaieke] ain ditutela urbil?LdiUO 53.
Lurrean egaririk / oinaze-lorren su!"Dolores y tribulaciones"
.OrBM 64.
Gure txakurrak zerbait badu. Orduerdi batez ementxe egon da oñaze-kaliskaz. TAgUzt 142.
Edango al dek / nere oñaze-edontzia? SMitxAranz 130 (34 oñaze-zugaitza).
Oiñaze bezperan begiak jasorik bere Aitagana. "La víspera de la pasión"
.OrPoem 536.
Ni urrunago nindoazun oiñaze-landan barrena. OrAitork 38.
Oiñaze-bideetatik.ErkiagArran 184.
Zuriñe zintzoaren barrua oiñaze-osin mingots egiña egoan. Ib. 179 (v. tbn. oñaze-osiñ en Etxde JJ 247).
Amaren biotza oñaze itxaso. NEtxLBB 316.
Orrelakoen oiñaze-kea gizaldiz-gizaldi gora igoko da. KerApoc 14, 11 (He tormenten khea, TB tormentako khea, BiblE oinazetzen dituen sua).
azpiadiera-1.3
(Como segundo miembro de comp.). Atera zezala bere gaitz-oñazeen atzapar gogor-etik. MbIArg I 186.
Naigaberik zulagarrienetan, gogo-oñaze garaian alegia. TAgUzt 129 (v. tbn. gogo-oñaze en Etxde AlosT 83).
Zeruak erruki euskal-oñazea. SMitxAranz 147.
Kalbarioko mendia, / kristau-oñazeen oindia. Ib. 113.
Zori oinazen artetik doa. Gaixo amaren marruma!Iratz 26.
Zigor-oñazez atarratuko al ditu. ZaitSof 17.
Gorputz-oñazerik ez. OrQA 115.
Nora nindoaken andik, Zuk gerturiko su-oñazeetara. OrAitork 115.
Galen maitasun-oñazeak abestu. IbiñVirgil 62.
OINAZEAREN OINAZEZ.
De puro dolor, de tormento. Ez nitzake luzaro egongo oñazearen oñazez lertu gabe. ArgiDL 31.
Xalbat, sor ta lor gelditu zen oñazearen-oñazez negarrari ezin ertenerazi. EtxdeJJ 263.
Gero ta okerrago, oñazearen oñazez aultzen ari uan. AtañoTxanKan 174.
azpisarrera-4
OINAZE HARTU.
Atormentarse, apenarse. Hartuko dute guztiek damu eta atsekabe, pena eta dolore, min eta oiñhaze. Ax 589 (V 379).
azpisarrerakoSense-4.1
(Con determinantes). Biyotzetikan artu / oñaze samiña. Ud 93.
Zenbat atsegabe eta oinhaze hartu zuen hekientzat. JnnSBi 130.
Usoak zeraman bizikera errukarriagatik oñazerik bizienak artu. EtxdeAlosT 32.
Merezi luketen menperatzaile ohiek menpekotasuna zer zan orai ikastea, lehen ematen zituzten oinhaze guztiak harturik. OskKurl 159.
azpisarrerakoSense-4.2
Gelditzen zaizka ortz artean zenbait aragi zati, gero miñ eta oñaze ar-erazten dienak. MbIArg I 278.
azpisarrera-5
OINAZE EGIN(oñh- Urt V 228; oinh- HeH). Doler, atormentar. "Oinhazezkatzea, oinhaze, min egitea" HeH Voc (s.v. oinhazkatzea).
azpisarrerakoSense-5.1
Eskuko miñak oraindik ere oñazea egiten dit. AnabPoli 118.
Berak ekarritako oñaze zorrotza baretzen ari dek. ABarGoi 70.
[Erio zorian nago] gogora buruak dakarkidan oiñazez. OrPoem 540.
Pozaldi bakoitzak berekin dakarrela oñaze ta nekea. EtxdeJJ 35.
azpisarrera-7
OINAZE-EMAILE(El) que castiga o atormenta. Cf. OINAZE-JASALE. Oinhaze-emaile kankallu alperrak. OskKurl 158.
Jakile izatera heltzen ziran gehienetan oinhaze-emale ta jasaleen hartu-emanetan. Ib. 159.
azpisarrera-8
OINAZE EMAN.
Atormentar, hacer daño, torturar. [Kontzientziaren karguak] denboraren buruan penatzen du, min eta oiñhaze emaiten du. Ax 440 (V 286).
Hekiei bortz hilabethez oinhaze emateko. DvApoc 9, 5 (He tormentatu, Ur (G), Ol oñazetu, Ur (V) min emon, BiblE oinazetu).
Oñaze eman oi ziyon atxaparkada orrek gazte zoragarriari. ElzoEEs 1920, 132.
v. tbn.
BiblE Mt 8, 29 (v. O. EKARRI).
azpisarrerakoSense-8.1
(Con determinantes). Neure bihotzean dolore batek oinhazerik eta narriorik baizen eztarot emaiten. Harb 186 (v. tbn. 304).
Gizonai ozka-egin eta oñaze andiak ematen ziezten. Lard 70.
Zer, horiek horrenbertze oinhaze gogor eman darotzute?DvLEd 83.
Ifernuko suak kondenatueri ematen daben izigarrizko oñazea. Legaz 55.
Ematen dizu zenbait / oñaze eta pena. Xe 328.
Orrek ematen dio / oñaze someña [sic]. EusJok 81.
Oiñazeak emoten eutsoezan. Ker2 Mach 7, 15 (Ol oñazetu zuten
).
v. tbn.
Oinh-: Osk Kurl 159.
azpiadiera-1.1
Zeatzen [du] zenbait aldiz bere eskuz ta ematen dion oñazez, sabel miñez. MbIArg I 231.
Oek emango duen oñazea. AA III 478.
Gurutzeari itzatua izateak ematen ziozkan oinhaze ikharagarriez bertzalde. JnnSBi 30.
azpisarrera-9
OINAZE-GARRASI.
Grito de dolor. Oñaze-karraxia atera zuan. AnabPoli 16 (v. tbn. TAg Uzt 18 oñaze-karrasia).
Pixtiaren oinaze-garraxia iduri du batzuetan gizonaren deadarrak. MEIG I 110.
OINAZE IZAN(Aux. trans.). Doler, tener dolor, padecer tormento. Zer lizateke bada, baldin gorputz guztian, [...] oinhaze bazendu?Ax 590 (V 379).
Gorputzean izanen duzu min eta oinhase. SPImit II 12, 3 (Ch oiñhaze; Mst dolore, Ip min, Ol, Pi miña).
Idiak almaketan oinhaze duela. Mong 591.
Zango hortan bethi oinhaze ukhanen du. Laph 14.
Gaur atsegin, badukek / biar oiñaze...LdiUO 27.
Donosti, / aurpegietan oiñaze dula / gelditu bear atzeti. OrEus 398.
azpisarrerakoSense-11.1
(En frases negativas, oinazerik
). Nehon minik edo oiñhazerik ezpalu. Ax 579 (V 372).
Emakume parerik gabeko onek etzuen besteak bezalako sumiñik eta oñazerik izan. Lard 367.
Gorputz-antzeko oñazerik etzula izan. OrQA 115.
Oñazerikan / beiñere ez det izandu. UztSas 206.
azpisarrerakoSense-11.2
(Con determinantes)."Clunicus, [...] ixterrean oñhazea duena, ixtarreko oñhazea duena
"Urt V 228.
"
Oñaze aundiak ditu (B)"GteErd 58.
Han izanen du kondenatu on beharrak [...], hortz-haginetan oiñhaze bortitza. Ax 589 (V 379).
Soldadu erietatik bati ere kendu bage zuen oñazea, buruko miña edo sukarra. MbIArg I 189.
Legenar eta giltzurrunetako oinaze portitzak izan oi dituzten aetan. IztC 96.
[Aita] hemen baginu, gutiago oinhaze ginuke!Laph 200.
Banitu bederen martiren tormentak eta oinhazeak!JnnSBi 78s.
Txankarik gabe etzirokian egin ürratsik. Oinaze handirik etzian haatik. Const 36.
Iru egun eta geiagoko oñazea izan neban. OrTormes 13.
Ilda, lurperatu gabe utzi ba-nu, oñaze bizia izango nuke. ZaitSof 173s.
Ipernuan ez yuñate oñaze gutxi izango. OrQA 57.
Oñaze aundiak zitun, nunbait, errukarriak. TAgUzt 142.
v. tbn.
Oinhaze: HeH Lc 16, 24.
azpisarrera-12
OINAZE-JASALE(El) que recibe castigo, tormento. Makal ta ttipiak, oinhaze-jasale gaixuek edozer emanen luketen sendotzeko ta loditzeko. OskKurl 158.
azpisarrera-13
OINAZE-LAGUN.
Compañero de tormento. v. oinazekide. Oñaze lagunak. (tít.). EtxdeJJ 231.
Neure buruarenganako adina neure oinaze-lagunenganako sentitzen nuen urrikiak zapaldua nendukan. MEIG IX 96.
azpisarrera-14
OINAZE-MIN.
Dolor, tormento, sufrimiento. (Hay ejs. tanto de comp. copulativo como de sust. + adj.). v. MIN-OINAZE. Oiñhaze miñ hek trabu handia ibeniko deratzute. Ax 201 (V 135).
Bere oñaze-minarekin [...] asten da negar ta negar. MbIArg I 278.
Zirkunzisioneari zatxeizkon oinhaze minak. Lg II 109.
Sukhar batez ahitua edo oinhaze minez ihartua. Brtc 119.
Edaten zutenean, oñaze miñak artzen zituen. Lard 68.
Beatz arrek oñaze miñak emateaz gañera, [...].ArrMay 151 (v. tbn. Lard 29 oñaze miñak ematen zioten).
Oiñhatze miñez hartuak. Atheka 25.
Kalbarioko zure oñaze-miñak. ArgiDL 86.
Aurpegi-illun, maxkal, oñaze miñen batek zedukan lur ontan. OrMi 115.
Harrituak gelditu ziren gazte haren ausardiaz, huskeriatzat baitzituen oinaze-minak. BiblE2 Mach 7, 12 (Ol, Ker o(i)ñazeak
).
v. tbn. Aran SIgn 10 (oñaze-miñakiñ)
azpisarrerakoSense-14.1
Gorputza bat-batetan zauriz bete zion, oñaze miñ-miñak artu zuten. Lard 505.
azpisarrerakoSense-14.2
Oinhazerik minenak jasaiten ditu. Laph 14 (v. tbn. JE Bur 124 oinhazerik minenak
).
Han kausitu emazteki bat oinhaze minenen erdian. Ib. 86.
Ematen dekan ezti-edena / oiñaze miñagoa sortzearren / eskeiñi oi-dek. NEtxLBB 246.
azpisarrera-15
OINAZE-NEKE.
Dolor, tormento. v. NEKE-OINAZE. Oñaze neke asko / arturik bizi zan. Ud 90.
azpisarrera-16
OINAZE-OIHU.
Grito de dolor. Oñaze-oiuak, irri-karkarak. OrMi 76.
azpisarrera-17
OINAZE-OIHUKA.
Gritando de dolor. Lurrean oñaze-oiuka gelditu zan mutilla. TAgUzt 168.
azpisarrera-18
OINAZEPE(En casos locales de decl., en sing.). Bajo tormento, atormentado. Kristauak, beste edozein bezela, gaitz eta oñazepean bizi gaitun, neska. EstonIz 32.
Bildurraren bildurrez ta sukar antzaren oiñazepean, agiñak estututen ditu. ErkiagBatB 190.
Oinhazepean bizi zela ardurenean. EtchebGH 1976, 114.
Gaiztoa auzi-egunerarte oiñazeperako izten. Ker2 Petr 2, 9.
azpisarrera-19
OINAZE-PIRRIL.
Rueda de tormento. Ori esandakoan oñaze-pirrillera arin-arin eraman zuten. Ol2 Mach 6, 28 (Ker oiñazetara
).
azpisarrera-20
OINAZETAN(Estar, etc.) atormentado, afligido. "Oñazetan dagola antzematen zaio (G-azp)" Gte Erd 58. v. OINAZEAN, OINAZEZ. Debruak oinhazetan zerabilkan hura. DvMc 5, 15 (5, 16 TB debrustatua, Leon debrudun ohia).
Menderen mende nahi dute beren oinhazetan bizi. DvLEd 232.
Ni hemen oinazetan utzirik. HUAurp 184.
Gogoeta sainduetan eta bethiereko oinhazetan [...] bizi eta saindutu zen. JnnSBi 82.
Beti-betiko oñazetan dauden lekua da inpernua. KIkG 27.
(KIkV 41 oñazetan)Sulezean oñazetan zegoelarik. (Lc 16, 23). IrYKBiz 308 (BiblE oinazez; HeH, Dv, Leon oinhazeen erdian
).
Amona gaixoa ziaro ezinduta eta oñazetan euki zun. EtxdeJJ 232 (264 oñazetan murgildurik).
Pozetan zegok, eta i oñazetan. OrQA 56.
Ainbeste gizakume ta gizarte-mordo oiñazetan ta bidegabean zapaltzeko.VillJaink 183.
Ikusten nin emazte maitea estu, oñazetan, arnasa ezin arturik. AtañoTxanKan 174.
v. tbn. Inza Azalp 117 (oñazetan iduki). Zait Sof 36 (oñazetan izan).
azpisarrera-21
OINAZE-TOKI,
OINAZEZKO TOKI.
Ebanjeliko aberats galduak oñazezko tokia deitzen zuan. InzaAzalp 116 (ref. al infierno).
Gaztiga dezaiela, berak ere oñaze-toki ontara etorri ez ditezen. (Lc 16, 28). IrYKBiz 308 (Ol oñaze toki, Ker oiñaze toki, BiblE oinaze-toki; Dv oinhazezko toki; He tormentetako lekhu, TB auhenezko lekhu, Leon atsegabezko leku
).
azpisarrera-22
OINAZE-TXIRRINGA.
v. OINAZE-PIRRIL. Eta ori al-da makillatuba ixatia baño, oñaze-txirringean lotutea baño, [...] ta sutan erretia baño txarrago?'Aver della fune'
.Otx 73s.
azpisarrera-23
OINAZEZ(oñ- G-goi ap. Gte Erd 58; oñh- Urt). Sufriendo, (estar, etc.) atormentado, afligido. "Clunicus, [...] ixterrean oñhazea duena, ixtarreko oñhazea duena, ixterretik oñhazez dagoena" Urt V 228. v. OINAZETAN. Cf. Zub 58: "Baztango 'Oinazez' abestiaren parekoa da". Sukarrez ta oñazez daduka gaisoak bere gorputza. MbOtGai III 335.
Egarriz, negarrez, oñazez, odolusturik il zan. InzaAzalp 68.
Oñazez ta zizpuruka yeiki zen. OrMi 121.
Heriotzeko orduan, eritasunez eta oinhazez zaudenean. FIr 186.
Minberaturik / dagoz oñazez / larri ta estu / Ama-Semien bijotzak. Enb 101.
Oñazez eta miñez. Otx 59.
Beti oiñazez, il bage. OrEus 255.
Oñazez dauden guzi-guziei laguntzea.EAEg 31-5-1937, 1732.
Penitentziz ta oñazez. SMitxAranz 123.
Oñazez erdiko aiz. OlGen 3, 16 (Urt nekerekiñ, Bibl minetan, BiblE saminez).
Oiñazez ta armiñez ubel ta kolorga egoan. ErkiagArran 170.
Gau itsuan barne-min, atsekabe, oiñaze ta eiagoraz egiten dana. GaztMusIx 148.
Oñazez erdi illik utzi. NEtxLBB 367.
Naiz bera oñazez egon, beti prest bertsua botatzeko. Auspoa 77-78, 16.
v. tbn. Iratz 151. Oñ-: Xe 156. Auspoa 7, 91. Ag G 335. Jaukol Biozk 9. Laux BBa 124. AZink 182. Oiñ-: Gand Elorri 198. Ostolaiz 67.
azpisarrerakoSense-23.1
(Con compl. en gen.). Neure bekhatuen oinhazez ezin nihon sosegatuz. Harb 340.
Ilberri baten oñazez dagon etxean. EtxdeJJ 49.
azpisarrerakoSense-23.2
Ori ik eztakin!... --ekin zion samin-oiñazez Piarresek--. EtxdeJJ 198.
Maiz gaixo, barne-oñazez beti. GaztMusIx 60.
azpisarrera-24
OINAZEZKO(oinh- Dv A). Doloroso, tormentoso. "Oinhazezko eguna, jour de souffrance. Oinhazezko marraska, cri de douleur" Dv. Dolorosoak halaber / gauza oñhazezkoak. EZEliç 399.
Ifernua da oinhazezko eta tormentazko lekhu bat. CatLav 71.
(V 44)Nigatik odolezko izerdiak eta oinhazezko nigarrak ixuri zintuen. DvLEd 147.
Oinhazezko eta atsekabezko itsaso uher batean. Ib. 277.
Ola-kebide bakar bat ez, ortziaren aratza izerdizko, nekezko, oñazezko lurrun-gandor zikiñaz lardazten. LdiIL 47.