1.
(H),
galtzaila,
galtzale (Lar s.v. galera),
galzale . (Precedido de gen.).(El) que pierde (algo o a otro); corruptor."Qui gâte, qui corrompt"H.
v. 1 galgarri. Bere ta berzeen galzalea. LEProg 124.
Ni neure galzále: ori nere salbazále. LEOng 138r.
Miin gaistua izatia adiskidetasunaren ta bake onaren galzaillia. fBIc II 206.
Jesusen galtzalle oiek lekuko edo testiguak billatu zituzten. Lard 446.
Etxagun andi gazte zoroak, / diru ta lurren galtzailak. AzcPB 362.
Siniste santuaren galtzalleak eta herejeak. ItzAzald 83.
v. tbn. NEtx LBB 84. MEIG IX 122 (en colab. con NEtx).
azpiadiera-1.1
(Como segundo miembro de comp.)."Aborsus venter, emasabel haur galtzailea
"Urt I 37.
"
Gari-galtzalea, destruidor del trigo"Lar s.v.gorgojo. v. ARIMA-GALTZAILE, ETXE-GALTZAILE. Adiskiden saltzallea dala bere buru galtzallea. VMg 51.
Zu zera Frantziako / enperadorea, / eta mundu guztiko / endredadorea, / kristandade galtzalle, / billau, traidorea. FrantzesB I 139.
Enbusterubaren, adiskide galzailliaren ta bake on galzailliaren berbetia. fBIc II 211.
Oillo ta axuri galtzalle onek [azariak] / zerbait geiago nai luke. OrEus 160.
Diru-galtzaille, mozkorti galdu bat zala. BilbaoIpuiB 145.
v. tbn. JJMg Maiatz 106 (galzalla). Lacombe Voc (galtzaleak, ap. DRA).
sense-2
2.(galzalle VP), galtzale (Lar, Añ), galdutzaile (Añ).Perdulario, pródigo, perdido; corruptor; perverso; nocivo, perjudicial."Desperdiciador"VP 34v.
"(A padre) allegador, hijo expendedor, aita biltzalle, seme galtzalle
"Lar,
Añ.
"Pródigo"Añ.
Cf. RG B 3n: "llaman galzailea al perdedor" (glosando etsagalzaigarri). Ongi da dágon bakarrik gizóna, etzógula emán galzalebát bera bekalákoa. LEMatr2 81.
Obeko dozu jan, ta bakian itxi alango ordi galtzalla bati. MgPAb 64.
Zeure oñetan parkeska seme gaisto galtzalle au. AñEL1 146.
Jende galduak eta galtzalleak. LEUrt 192 (ms. 68v galzáleak).
Bata da alperra, bestia da galzailia. fBIc III 372s.
Diabrubaren asmo galtzalla bat. JJMgMayatz 150.
Auña ondo azia ta otso <osto> galtzallea. ZavFab,
RIEV 1909, 32.
Arratoi eta sagu galtzaileak ehizatu yoataz. OrTormes 59.
sense-3
3.Exterminador.
Eta zuten bere gaiñeko erregetzat Leze hosiñeko Aingerua, hebraikoz daritzana Abadon, grekez berriz Apollion, erran nahi baida Galtzaillea. HeApoc 9, 11 (Lç desegile
).
Aingeru galtzalleak. InzaAzalp 17.
sense-4
4.(V-gip, G; Dv, H), galtzaila (V), galtzale (G-nav, S), galdutzaile (V-gip), galzale. Ref.: A (galtzailla); Lrq (galtzale); Etxba Eib (galtzallia, galdutzallia); Elexp Berg (galtzaille).Perdedor."
Gerran, galtzalliak ez dau iñoiz errezoirik
"EtxbaEib.
"
Beti izan da galtzaille txarra Andrex
"ElexpBerg.
Etzedilla izan iñor, ez irabazdun, eta ez galtzalle. IztD 170.
Kintze galtze bakhotxak galtzaile histuren. HbEsk 214.
[Irabazi zuenaren] trufak eta ihakintzak galzaleak ezin yasanez. Zub 23.
Galtzaleak aurrenak abiatu dira; gero irabazleak. AnabUsauri 3.
Jokari beti galtzale. Egunaria 4-4-1960 (ap. DRA
).
Burruka irabazle eta burruka galtzailena. OskKurl 157.
Jokuan norbait irabazle, geienak galtzaille.EZBB II 20.
Galtzalleak ordaindu bearko eban.EtxabuKontu 180.
Beste aldekoak, ezkerrak, irabazi ziteken. Baña galtzalleen biotzetan alako naigabe ixil bat geratu uan.AtañoTxanKan 217.
Gerla galtzalearen ahalgearekin. LarreArtzainE 136.
Apeza ez da hortan beti galtzale. Ib. 289.
Burlarik egin gabe irabaztunak galtzalleari. Albeniz 190.
v. tbn. PE 43. Ag G 127. Ag EEs 1917, 171. EusJok II 123. Tx B II 177. Basarri 91. Berron Kijote 196. MEIG IX 28.