goiburua
sense-1
1.
(V-ple-arr-oroz-gip, G, L, B, BN, S, R-uzt; Lcc, SP, Lar, Añ, Arch VocGr , VocZeg 286, Gèze, Dv, H, Foix ap. Lh),
gatzai (V-gip, G-azp-nav),
gatzagai,
gatzari (V-gip, B; VocB
),
gatzar (V-gip),
gatzei (V-gip),
gatsei (Ae),
gatxagi (B, BN-baig, Sal),
gatxari (AN, B; VocB
),
gaztagi (R),
gantzagi (V; Lar, Añ, H),
gatzigia (Sal)
Ref.:
A (gatzagi, gatxagi, gatxari, gatzari, gaztagi, gantzagi), Apend (gatzakoi); AEF 1955, 25, 143, 183; AEF 1927, 95; ZMoso 66; Iz ArOñ (gátzai, gátzei), UrrAnz , IzG (gatxarií), Als (gatzaiya); Ond Bac; Satr CEEN 1969, 171; CEEN 1971, 352; Izeta BHizt; Elexp Berg; ZestErret (gatzai)
.
Cuajo.
Gero botatzen zaio kutxare bat gatzagi iru pitxer esneri.
It Dial 86 (Dv e Ip gatzagi; Ur liar).
Eznea iragazi ta gatzagia emandakoan.
Izt C 229.
Uretan beratu bear da gatzagia ta, zapi zuri batean eaulki ondoren, gatzagi baetu ori esneari nastu.
TAg Uzt 89.
Illakaskin asunekin esnea pasau, gatzaia (cuajo) eman.
(V-gip).
AEF
1955, 165.
Ganadu gazteetan, esnea mamitzeko gatzagaia sortzen da.
Oñatibia Baserria 77.
Esnea, gatzagaia edo gantzagia bota, edo berotan luzaro utzi ezkero, mamitu egiten da.
Ib. 95.
sense-2
2.
(Dv, H),
gatxari (B ap. A
; VocB
).
Cuajar, parte del aparato digestivo de algunos animales.
"Caillette"
Dv.
"
Bildotxak saldiko dazkiat, bainan gatxarriak [sic] neretako izatekoz
"
VocB
.
Donostian artutako diruak ere kolkuan, gatzagia bezala, zintzilik zituala.
Urruz Urz 16.
Uda artan bein-bein izan zituten [moxalek] / gatzagiak utsagorik.
Or Eus 332.
Zorroari datxikola, badira bertze hiru sakela handi. Deithuko ditugu beren lerroan "orrazea", "liburua" eta "gatzagia" (frantsesez: le réseau, le feuillet, la caillete).
Herr 1-3-1956 (ap. DRA
).
Aratxeak, sortzean, pantza edo zorroa bezein handi du gatzagia.
Herr 23-6-1960, 4.
sense-3
3.
gantzagi
(V-ger-m ap. A). "Útero de la vaca" A.
sense-4
4.
"
Gatza(g)ixa, se dice también del morcillón que se hace rellenando este (liso) recipiente de la oveja"
Iz ArOñ.
azpisarrera-1
GATZAGI-AZAL.
Membrana del cuajo.
Arantzea etaatzeko gatzagi azala gañen jarri.
(G-goi).
Arin AEF
1980, 64.
azpisarrera-2
GATZAGI-ESNE.
"Gatzagi-ezne (msLond), cuaja-leche (Bot.)" A.
azpisarrera-3
GATZAGI-LEKU.
Cuajar.
Lau alde dauzka [beiaren urdallak]: urdall edo zaku aundia; saretxua; liburua eta gatzailekua.
Oñatibia Baserria 76.
azpisarrera-4
GATZAGI-ONTZI
(gatxariunzi B ap. A; VocB). Vasija en la que se deslíe el cuajo.
azpisarrera-5
GATZAGI-POTO.
"Gatzagipotoa" Izt C 224 (en una lista de útiles de pastores). v. GATZAGI-ONTZI.
azpisarrera-6
GATZAGI-TOKI.
Cuajar.
Gatzagai-tokian, ur-gazi antzeko gatzagai edo "urdall-zukua" sortzen da, janaria bertara irixteaz batera.
Oñatibia Baserria 77.
Gatzagai-tokiko zuku au oso gazia da eta gazitasun onek urdallari ez dio ezer egiten.
Ib. 77.