(Sal, R, -th- L, BN-ciz, S; Lar, O VocPo (S); -th- SP, VocBN , Hb, Gèze, Dv, H),
kotor (B, Sal)
Ref.:
A(gothor, kotor);
Lrq(gothor)
. Firme, consistente, sólido; corpulento, robusto."Fier, altier"OVocPo.
"Grave", "membrudo" Lar."Fort, diminutif du mot azkar, ce qui n'est point faible"VocBN.
"Fort, aux formes développées"Gèze.
"
Makhila gothor bat, un gros bâton"Dv.
"
Muthil gazte gothorra, jeune garçon solide, robuste, solidement bâti"H.
"1.º persona o animal de cuerpo bien desarrollado. Etxe hortan haur gothorrak dituzte (L-côte), [...] niños corpulentos, bien formados. 2.º constante, fiel (Dv)"A.
"
Kotor [...]: 3.º altivo, robusto, bien desarrollado"Ib. Tr. Documentado desde la primera mitad del s. XVII en autores septentrionales de todas las épocas. Al Sur se atestigua por primera vez en la primera mitad del s. XX, y a partir de esta época su uso se hace relativamente frecuente en autores de léxico cuidado. Got(h)or (con aspiración en la mayoría de los autores septentrionales) es casi la única forma documentada en los textos (sólo hallamos kotor en Lhande). En DFrec hay 13 ejs. de gotor .
Zeruetan othoi zaren ene habe gothorra. EZMan II 119.
Gotor eta gor izatez / galdu nahi n'aien batez. OPo 20 (v. tbn. 28).
Xismistak eta hodoiak / lauda hain Iaun gothorra. Hm 93 (v. tbn. 88).
Tantaia gothor <-tt-> bat. Mih 71.
Eta gothor izanen dira zure etxea eta zure erresuma. Dv2 Sam 7, 16 (Ker betiko iraungo dabe
).
Haur gotor. HUZez 71.
Haitz [...] zabal eta gotor. Ib. 117.
Herritar gotor zenbeitek. JEBur 31.
Bekoki kotor orren mamian, gogo zuzen eta zurra. LhYol 9.
[Zakurraren] matrail gotorrak. Ib. 19.
Madrile arte hartan guzian ez zen halako herri gothorrik. BarbSup 37 (v. tbn. Arb Igand 101, JE Bur 201 herri got(h)or).
Atheraldi gotorra! Irriño bat jauzarazten dauku bertze bazkaltiarrei. JEBer 30.
[Paretak] ez dute gisuaren xuria [...]. Gotorragoa da xuri hura. Ib. 62.
Herrixka bildu batzu, harri gotorrez eginak. Ib. 19.
Euskaldunek sekula ez daukate beren burua aski gotor. "Ne se croient jamais assez forts"
.JEMed 52.
Mikel Igarategi [...] / ezpalez gotorra. "Fornido de cuerpo"
.OrEus 20.
Mendi gotor. "Montes enormes"
.OrPoem 525.
Haien azalpenek egiantzeko eta gotor xamar iduri zuten. MdePr 343.
Burua harri gotor bati kontra joaz. Ib. 165.
Etzen kapera ttipi bat, bainan eliza gotor bat, erderaz basilique erraiten ziotena. ZerbAzk 43.
Erreka gotorrena. Ib. 47.
Egi gotorrari oraiño atxiki gabe. "Soliditati veritatis"
.OrAitork 94.
Siñeste gotorrez. "Fide solida"
.Ib. 146.
Hastean elgarri hurbiletik jarraikitzen ziren [pilotariak], [...] bainan gero gaztek hartu dute abantail gothorra. Herr 2-1-1958, 3.
Liburu gothor bat athera zuen jakintsun batek. Herr 26-3-1959, 3.
[Intzaur-ondo] gotorra, lodi eta gora. JEtchep 47.
Mutil bat gotorra hartu zuen bere zerbitzuko. Ib. 60.
Badira lege gotor batzuk. VillJaink 172.
Ez nabil literatura utsa egiten, gai gotor eta giartsu bat azaltzen baizik. Ib. 11.
Giza-banakoak [...] badu berez balio berezi eta gotorra. Ib. 174.
Irudimenez gotor eta gogoz arin. ZaitPlat 54.
Atenairekin lotzen zuen txibistarik gotorrena autsita zegoen. Ib. 12.
Gurutzeko Joan deunak, Karmeldar Lagundia len-erara biurtu zun gizaki gotorrak. Onaind( inGaztMusIx 149
).
[Olerkariak] lipar gordiñenak [...] adierazi dizkigu alegi gartsu gotorrez. Ib. 152s.
Nafarroako harrokak bezain azkar eta gotor. ArdoySFran 96.
Amatxirenganik ukan zuen etxe gotorrari. "Robuste maison"
.Ib. 84.
Madari ondo gotorrak. IbiñVirgil 110.
Liburu gotor hau eskaintzen digula. Larre( inXaOdol 11
). Dogma gotortzat finkaturik baitauka. MIH 383.
Babesle gotorrak dituen eritzi zabalak. (In MEIG VI 29
).
v. tbn.
In Xa Odol 90. Etchebarne 25. MEIG IX 117 (en colab. con NEtx).
azpiadiera-1.1
(Uso adv.).Firmemente, con firmeza. Bere okerrean gotor kokatzen ez dana, gizon [...] zurra da. ZaitSof 189.
Gotorrago itsatsia. OrAitork 71.
Egonen naiz gotor Zugan. Ib. 336.
Yosek, an ziran guzien aurrean gotor iraun ezinda [...]. OlGen 45, 1 (Ker bere adoreari eutsi ezinda).
Tinko ta gotor dagoan egia. VillJaink 183.
[Senari] gotorrago eutsi. ZaitPlat 34 (v. tbn. 137, 60, 16).
Harri habez / dügü gothor süstengatü. CasveSGrazi 70.
azpisarrera-1
GOTORRETIK EGIN.
Tratar duramente, severamente. Azkue, basándose en el ej. de Oihenart, infiere erróneamente un adjetivo gotorreti: "Gotorreti, duro?, altivo?". Cf. Harriet, que cita el ej. de Oihenart: "Gothor, au fig., rigide, infléxible, sévère". Hanbat beti / gotorreti / egiten derautazu, / baninz bezain / zenbait betzain / edo ilhagin zarpazu. 'Vous vous montrez toujours aussi fière'
.OPo 4.
azpisarrera-2
GOTORXEAGO.
"Gothorxigo, un peu plus grand et plus vigoureux" Lrq. Bi aneia arreba biritxi, adin bereko [...] nahiz muttikoa gotorxago. JEBur 77.
azpisarrera-3
GOTORXEN.
"Gothorxén, à peu près le plus grand et le plus vigoureux" Lrq.
azpisarrera-4
GOTTOR(Forma con palat. expresiva). Bortz urthetan joaiten ginen eskolarat, larruzko kartablea bizkarrean, laphitzez, tupa batez eta kukumarraka gottor batzuez hanpatua. Herr 7-10-1965, 1.