"Paladear, aficionar, eztitu, zaletu
"Lar.
"Paladear, poner miel al recién nacido para que se aficione a mamar"Ib."
Estitu, suavizar"LEUrtVoc(pero no se encuentra en el orig.).
Cf. tbn. Lar: "Paladeo, eztitzea, zaletzea".
sense-3
(BN, S; SP, Urt III 352, HtVocGr, Lar, VocS, Añ(AN), Gèze, VocBN, Dv, H, VocB)
Ref.:
A;
Lrq;
GteErd 86
. Suavizar(se), aplacar(se), calmar(se), sosegar(se)."Radoucir"VocS.
"Moderar el paso"A.
"
Sobera eztitu du [refiriéndose al tiempo] (BN-arb)"GteErd 86.
Tr. Documentado al Norte desde mediados del s. XVII. Es menos frecuente al Sur, donde se documenta en Mendiburu, Lizarraga, V. Moguel, Iztueta, Iturriaga, Apaolaza y Arrese Beitia, y en el s. XX, en F. Irigaray y algunos pocos autores occidentales cultos. En DFrec hay 5 ejs.
Zeren amorioak manamenduei bere garratztasuna eztitzen [baiteraue]. Ax 487 (V 314).
[Ezta oiñhazerik] ematzen eta eztitzen eztenik. Ib. 600 (V 386).
Kolera eztitzeko. Gç 191.
Amudioak estituko darozkitzute nekhe guziak. Ch I 25, 11.
Penak eta tormentak gutituko edo eztituko. CatLav 73.
(V 45)Ezpañak irriz edo farrez eztiturik. MbIArg II 342.
Eztitzerat eta arintzerat bidegabe edo damu hura. Lg I 243.
Laztarzüna eztitzen. Egiat 256.
Zenbat eztituko ez zan nere biotza irakurri nituenean [...] ipui onak?VMg XI.
Itz labañetan ez eztitu. Ib. 17.Haren haserradura ezti dezakenik. Dh 129.
Egarriaren eztitzeko. JesBih 452.
(v. tbn. Herr 23-10-1958, 1 egarria eztitzen)Eztitzen dira zenbait gizon fier. Bordel 152.
Erraiten dio botza eztiturik. ArchFab 111 (Gy 136 eztituz boza).
Hankürak eztitü behar dira enplastüz. IpDial 79 (It biguindu, Ur bigundu, Dv beratu).
Uhinak eztitzen dire. Laph 223.
Eztitzeko [...] errabia. ElzbPAd 41.
Eztitu ginuen urhatsa. Prop 1888, 39.
(ap. Dv)Jaunaren justizia eztitu beharrez. ZbyRIEV 1908, 289.
Eztitu zuan itz legunakin. Apaol 104.
Ikhusiz Jaun Erretora unthuts eta [...] hirriskuan, eztitu ziren. ElsbFram 73.
Aitaren hasarrea eztitzeagatik. ArbIgand 120.
Eztituz doala etsaia. HUZez 179.
[Berinakiak] eztitzen zuen iguzki ageri zenaren distira. Ib. 96.
Gaixoaren mingoztasunak eztitutera. AgAL 89.
Jaidura gaixtoak eztitzen ditu. CatJauf 114.
Su izigarriaren eztitzera. JEBur 37.
Eztitzen hasi sukarra. Ox 200.
Haritchabaletek bazakian balakatzen eta biltzen: Kapitaina eztitü zen. Const 32.
Beren eztiaz eztitutzeko / Jaunan naigabe mingotza. JaukolBiozk 12.
Sabeleko miñen eztitzeko. FIr 190.
Eremuak zabaltzen eta eztitzen dira. Zub 118.
Eztitzen ditu penak. Etcham 103.
Itsasoa [...] osoki eztitua orai eta baketiar. JEBer 96.
Gure gogaien eztitzeko nor-gere izkuntza degula abaraskarik oberena. LdiIL 127.
Bizitza erti-lanez eztitzen. Ib. 125.
Itsasoa eztitu zen. ZerbIxtS 85.
Ene irakiña arengan ezti-naiez. OrAitork 129.
Arrangurak eztitu. JEtchep 76.
(Idekitzen du eta eztitzen da). Ha, zuek zineztena?LarzSenper 40.
Izialdura [...] eztitu. Lf(
inCasveSGrazi 10
).
Joaldia ezin eztitu ta eskuraturik. OnaindSTeresa 35.
Pottoka hezgaitz aire batekin ginen eskolan sartzen, guritzeko eta eztitzeko nolazbait.LarreArtzainE 22.
v. tbn. Mst III 48, 4. Brtc 156. Jaur 174. It Fab 49. Izt C 24. Hb Esk 23. AB AmaE 157. Ip Hil 127. Lap 51 (V 27). Barb Sup 102. StPierre 28. Jaukol Biozk 12. Iratz 159. LuzKant 103. Etxde JJ 269. Mde HaurB 88. Zait Plat 72. Ardoy SFran 246. EZBB II 110. Etchebarne 117. Estitu: Ag Serm 550.
2.Templar, afinar. Bialtzen dio orotariko musika orri, ari ondo eztitu bat bailitzan bere eiñean. GaztMusIx 70.
sense-6
3.(Part. en función de adj.). Dulce, suave.v. 2 ezti. Jesusen Bihotzaren Debozio eztitua banatzera. MbIArg I 52.
[Nekea] arinzen dio Jangoikoak bere graziaren leunz eztituarekin. Ib. 293.
azpisarrera-1
EZIN EZTITUZKO.
"Qu'on ne peut adoucir, calmer" Dv.
azpisarrera-2
EZTITUXE(Forma con suf. -xe, de valor aprox.). "Un peu adouci" Dv. Uzten zaitut esperantza gozo horrekin. Ez ditu, ez, naski osoki zure nigarrak agorturen, bainan bai eztitukoxe. "
Les rendra moins amères"
.DarthayetManuel 410.