Tr. Documentado en textos septentrionales desde el s. XVII, y al Sur en Azkue (Ardi 2), Enbeita (199) y Ostolaiz. La forma marhanta se encuentra en Duvoisin, Inchauspe, Althabe, Barbier, J. Echepare (junto a marranta ) y en un ej. de MirS , y marrhanta en Atheka .
sense-1
1.
(G, AN-gip, L, B, BN-ciz-arb-baig, S; Ht VocGr, Lar, Dv, H, VocB),
maranta (SP; -rh- S; VocBN, Gèze, Dv (L, s.v. marranga), H),
barranta (Casve),
parranta (Ae; AApend)
Ref.:
A; A Aezk 297; Lrq (marhanta); Izeta BHizt; Gte Erd 149s, 172, 193. Ronquera, carraspera; constipado, catarro. "Enronquecimiento" Lar. "Ronquera" Ib. "Marranta tzar batek hartua naiz, je suis pris d'un mauvais enrouement" H. "Katarroa hartu dut: [...] marranta daukat (AN-gip), [...] marranta bildu dut (BN-arb, S)" Gte Erd 149s. "Zintzurrian marranta dut (B), [...] eztarrian marranta ederra daukazu (AN-gip), marranta bildu dut (BN-ciz)" Ib. 172. "Bronchite, barranta, marranta" Casve. Cf. VocNav: "Marrantxa, voz ronca (Vera de Bidasoa)". Marhanta denean hartzen da eztia urarekin nahaste. "Quand on a un catarrhe"
.DvDial 11 (Ip marhanta; It kostoma, Ur katarrua).
Osto eta liliak tizana huna egiten dü marhantan eta eztül zahartian. AlthBot 4.
Hogoi egunez mafrundi-marhanta izigarri batekin egon zela Piarres. BarbSup 49.
Nekeak iragaiten ditugu negu hitsean, beti marranta meatxuaren azpian. Zub 121.
Marhanta mardotü zitak. MirS 15-7-1967 (ap. DRA s.v. mardotu
).
Iguzkiz beterik ere, apirila marrant-emaile. EZBB II 14.
Eztarriko aundidurak, miñak, marrantak.Ostolaiz 66.
Eguneroko eztul, sukar, marranta eta mafrundi kasu horiez bestalde. LarreArtzainE 177.
v. tbn. Mde Pr 107.
sense-2
2.(B, BN-arb; Lar, Añ (G), Dv, H), marhanta (S; Gèze, vEys). (Adj.). Ref.: Lrq (marhanta); Izeta BHizt; Gte Erd 172 y 149s.Ronco; constipado, acatarrado."Enrhumé (être), marhanta
"Gèze.
"
Marhanta da, il est enrhumé"vEys.
"
Arront marranta
"IzetaBHizt.
"
Burutik berakoa arrapatu det (V-gip, G-azp, AN-gip), [...] marranta niz (enrhumé) (BN-arb)"GteErd 149s.
"
Eztarria marrantatu zit (AN-gip), marranta niz (BN-arb)"Ib.172. O gizon egin bidera alfer eta beranta, / iabearen laudatzera ez aizela marranta. EZMan II 17.
Bere boz eihar-marrhantarekin. Atheka 51.
Zenbeit ardura marranta dira, marfundi, Getariako aldean dioten bezala. Eztulak kitzikatzen ditu noiztenka. JEMed 12.
Orduan botz gazte marranta batek kantatu zuen illunpetik. MdePr 100.
azpiadiera-2.1
(Fig.). Geroago marhantago doakit ene beribila, dio ezpainak daldaratuz. JEBer 98.
azpisarrera-1
MARRANTA SUHARTU.
"Fluxion de poitrine, marhanta sühartia" Foix.
azpisarrera-2
MARRANTAZ(Estar, etc.) constipado, acatarrado, ronco. Marrantaz datorrela esan liteke. Mintzura berria dakar. AArdi 25.