Tr. Documentado en textos septentrionales y navarros desde Leiçarraga (que usa la var. biribilgatu ); tbn. lo encontramos en algunos textos guipuzcoanos modernos.
sense-1
1.
(L, BN, S, R ap. A
; Hb, Gèze, Dv, Foix),
biribilgatu (SP, AApend),
bibilkatu (Foix),
beribilkatu (Lecl). Plegar(se) sobre sí mismo; enrollar(se)."S'accroupir"Lecl.
"Envelopper, pelotonner, tourner (S)"Dv.
"Enrouler"Foix.
Gèze traduce "tourner", sin especificar el sentido (cf. tbn. Dv). Eta haren buru gainean izan zen krobitxeta, ez oihalekin ezarria, baina apart biribilgatua lekhu batetara. LçIo 20, 7 (HeH biribilkatu; He, EvS plegatu, TB, IBk, IBe, Ol, Or bildu, Arriand, Ker tolostu).
Almakez ere ezin segura daiteke ez eta hain guti buztana biribilka. Mong 589.
Bibora multsu batzuk biribilkaturik. (182). LE-Ir.
Harrigarrizko mala bat phasta xuriz eta mehez egina ünkhü gisa biribilkatürik. "
Un paquet [...] plié en rouleau"
.ArchGram 70.
Eta arras desgisatua, / Zena biribilkatua, / Maira zabaldu batean / Emaiten da erdi-erdian. "[Il] se niche et se blottit"
.Gy 250.
Barraiatzen hari delarik [galtzak], emazteak gerrian atzematen diote paper biribilkatu bat. HbEgia 19.
Eta zelia bildü zen librü bat biribilkatzen den bezala. IpApoc 6, 14 (TB, Dv biribilkatzen; Lç itzultzen, Ur (G) biribillatzen, Ol, Ker biribiltzen, IBk, IBe biltzen).
Nula, gorrinkua arraultzian bezala, daguen bildürik, biribilkatürik, lürraxalpian [...] Lehen-Sügia. ChahoAztiB 7.
Hezurrak khendu eta biribilka zatzu aratxe zangoak bezala. ECocin 10.
Erdian ibaia arranpotzua biribillka]l[tzen baita suge bat bezala.BOEl 215.
Aithortu behar dut aski goxoki nintzala nere alkain: zangoak biribilkaturik, banindoan junphan bezala. Prop 1880b, 9. Gorphutz bat, lurrean etzana, bilhuzia, zauriz estalia, eta bere gainean biribilkatua. Prop 1887, 285.
Etxekandere xaharra, haurño bat oraino biribilkatua urrumakatzen ari duela. LfMurtuts 52.
Hau etzen mihiseekin, bainan berex, xokho batean biribilkatua. LeonIo 20, 7.
azpiadiera-1.1
Rizar(se). Aita misionestak bizarra biribilkatua dik. Prop 1883, 258.
azpiadiera-1.2
(Fig.).Encogerse, atemorizarse. Den bihurriena ere norapeit biribilkatzen da hiltzerakoan. HUAurp 155.
sense-2
2.(S; Urt, Ht VocGr), bibilkatu,biribilgatu. Ref.: A; Lrq /biibilka/. Recoger, reunir. "Cogere, bildu, biribillkatu" Urt V 294. "Assembler" Ht VocGr 329. "Piller" Ib. 402. "1.º rassembler. 2.º amasser (de l'argent)" Lrq. "Recoger el ganado" A. Arthalde guziak biribillka daitezen arteraño. UrtGen 29, 8 (Ur, Dv, Ol, Bibl bildu, Ker batu).
Eta Iosepek biribillkatu zituen Ejiptuko herrian izatu ziren zazpi urthetako ianhari guziak. Ib. 41,48.
Jerusalem, Jerusalem [...], zenbat aldiz nahi izan ditiñat biribilkatu hire umeak, oillo batek bere xitoak bere hegalen azpirat biltzen dituen bezala. HeMt 23, 37 (Lç, TB, HeH, Dv, Ip, Ur (G), Samper, Ol, Leon, Or, IBk, IBe bildu, Hual biltu, SalabBN bil arazi, Ur (V), Ker batu).
Gure ar'saldua tzakürrek bibilkatzen zien lasterka. GH 1928, 153.
Bizirako bear dutena biribilgatzen dutenenak. OrAitork 68.
azpiadiera-2.1
Recibir. Ezagut ahal dezagun [...] zer kondemnazionea merezitzen eta biribilgatzen dugun egunetik egunera gure buruén gainera. LçIns A, 3r.
sense-3
3.
.
Biribilkatuko zuela Guillen Garro. "Que lo traería a mandamiento"
.(Monreal, 1597)ConTAV 5.2.4, 110.
sense-4
4.Reunirse, juntarse. Igantez han heben lagün zonbaiten etxen bibilka eta bata-bestiari erakasten die. PicochetGH 1930, 8.
sense-5
5.
(Hb, Foix),
burubilkatu (HtVocGr 419). Dar forma redonda, redondear."Ronder"Ht VocGr. "Arrondir" Foix. v. biribildu..
sense-6
6.Recoger(se), retraer(se), concentrar(se).v. bildu (I, 3). Dohatsü da, barreiarzünaren erakharliak apartatzen, eta bere bihotza dolümen saintü batez biribilkatzen ahal diana. "Recolligere"
.Mst I 21, 2 (SP, Leon, Echve, Pi, Ol bildu).
Atsegin dugu, erran gabe doa, jakitea, elizako azken laguntzak harturik hil dela; bainan den bihurriena ere norapeit biribilkatzen da hiltzerakoan. Jainkoak denbora uzten badio, bere baitan sartzeko. HUAurp 155.
sense-7
7.
(Dv, A). Envolver(se).v. bildu (6). Orduan harrak bere baitharik atheratzen du ziriku mota bat; hartan biribilkaturik, hila bezala gelditzen da zortzi egunez. DvLab 294.
Soiñean zaukan gerriko luzeaz lepotik belaunetaraiño biribilkatu zuan, armiarmak ulia josi oi duan antzera. LhYol 44.
Biribilkatu ziñun zoritxar negargarri ta garai-eziñaren miñez. ZaitSof 120.
Artzain-estalgi beroago batean biribilkatuko zuen bere burua. LarreArtzainE 98.
sense-8
8.
(Dv→A). "Gagner par ruse ou adresse"Dv.
v. bildu (I, 10).
sense-9
9."
Gezürra biribilkatü (S; Const), façonner une excuse"Lh s.v.gezür. Behar ükan zian gezür bat biribilkatü bere büriaren garbitzeko. Const 20.