Tr. No hallamos ejs. seguros con -a constitutiva (pero cf. ezaxolaki, ezaxoalkeria, etc.).
sense-1
1.ezaxol (L, BN, S; Gèze, Dv),
ezazol (BN-baig)
Ref.:
A (ezaxol); Lrq /esašól/; Satr VocP (ezazol). (Adj.).Despreocupado, descuidado, negligente."Insouciant, négligent, indifférent"Dv.
"
Ezaxolak dakharke gabezia (S), el descuidado traerá la indigencia"A.
"Sin sentido"SatrVocP.
v. axolagabe. Tr. Documentado desde finales del s. XVIII en autores septentrionales. Al Sur encontramos algunos ejs. de Iraizoz, Orixe, Zaitegi y Gaztelu.
Gauza ororen gañan indiferent edo ez-axol [izan]. AR 185.
Nor da ez-axola gauza batetako, segur da ez-axola dela hanitzetako. DvLab 141.
Jendea ez axola khausitzen dut salbamenduko urrhatsaren gainean. Laph 149s.
Behar diren egien ikhastera ezaxol izatez. CatS 42.
[Muthiko gazte] lazoak, ezaxolak, osoki barreiatuak. ArbIgand 100.
Hek [...] ezaxol izanen baitire, eta amodiorik gabe beren haurreko mintzairarentzat. RIEV 1908, 352.
Gu bethi berak; bethi gaizo; bethi ezazol ><-zal> edo itsu. Eskual 27-11-1908, 1.
Zure gogo-bihotzen zaintzerat hain ezazol. LeonImit IV 7, 2.
Gauza txikietan zintzo, andietan ezaxola. IrYKBiz 401n.
Hain arin, arrai eta ezaxol zarezte. Iratz 68.
Zoazi kantuz, ezaxol, ttiru ta ttiruri. Ib. 119.
Begi ezaxolez ez itzazu begiratu. ZaitSof 98.
Ezaxolek eta funts-gabekoek. MdePr 207.
Gizakien oñazengatik ezaxol. GaztMusIx 67.
azpiadiera-1.1
(Uso pred.). Bihotzean bero zuen muthil gazteak; eta ezazol hantxet egoiten zen hotzaren asiki guzieri. BarbPiar II 51.
Dudarik gabe sadiko bat --erantzun zuen ez-axol. MdePr 155.
sense-2
2.ezaxol (Dv, H),
ezaizol.(Sust.). Desinterés; negligencia, descuido. "Insouciance, négligence, indifférence, manque de vergogne" Dv. v. ezaxolakeria. Nahia ta ezaxola batetan. Egiat 217.
O zoramendua! [...] bertze egiteko guziez kontu handi daukate; salbamendua da bakharra ez-axolarekin behatzen diotena. Dh 206 (v. tbn. 126).
Aberen gaitzetarik haboruenak ez-axoletik jin ohi dira. IpDial 59 (Dv artha eskasetik, It arduragabetik, Ur ardurabagatasunetik).
Beñolako "zugatza" / alda zan "arbola" / lengo uzkur gizena / biurtu txikola / ganbera ortan bide / zala ezaizola. "Siendo nuestro descuido la causa de su decadencia"
.AtutxaMugarra 50.
Deus kaltegarririk, are hilgarririk, baldin bada hizkuntzarentzat, antsikabekeria da, arduragabekeria, ezaxola. MIH 226.
azpisarrera-1
EZAXOLA-BELAR(BN ap. A; Dv). "Herbe de sans-souci, plante imaginaire. On dit à une personne qui se plaint d'un bobo: Min hori ezaxola-belharraz behar da lothu" Dv.
azpisarrera-2
EZAXOLA EGIN.
Fingir desinteres. Bere etxera etorriko ote zan? Ura zoramena orduan. Etorrita ez-ajola egingo zion Mirelek [...], emakumeak alakoxeak oi dira. AnabUsauri 83.
azpisarrera-3
EZAXOLIK EGON.
Estar despreocupado. Betaren pakean / ez-axolik nago otoitza noiz utzi. "No me trae cuenta cuando termina la oración"
.OrPoem 556.