Tr. En escritores septentrionales --salvo un hameika (JesBih 390)-- sólo se documenta la forma hameka; en los navarros apaerce ameka . En vizcaíno hay amaka en Micoleta (amaketan ), Añibarro, Ezale, Azkue (BGuzur 123) y Orixe (Tormes ), amaeka en Astarloa y f. Bartolomé, y amaika en los demás (cf. tbn. amakagarren en Bet 16, CatLlo 84 y Akes Ipiñ 9). Lazarraga emplea amaeka. Amaika es la única variante documentada en la tradición guipuzcoana. Hay además ameika en alguna ocasión en Yanzi (100), y amika en un ej. de EEs (1927, 209) y en un refrán alto-navarro recogido por Inza. En DFrec hay 134 ejs. de hamaika y 13 de hameka.
etimologikoa
Etim. Por razones inconsistentes, se ha señalado que (h)amaeka, etc., está relacionado con ind. ant. éka- 'uno'. No se sabe, sin embargo, cual es el último componente del numeral vasco, que podría ser complejo: *(C)e(C)- (que podría ser bed-, cf. bat, bedera ) + -ka, por ej. El índico viene de aika-, atestiguado, a partir de *oiko- . Cf. con distinto sufijo, iran. aiva- (gr. oi(w)o- 'solo'), lat. germ. celt. oi-no- . Como indicó J. Oliver Osín, es una expresión del tipo de ár. mil y una noches : un número redondo aumentado en uno indica una cantidad indefinidamente elevada.
sense-1
I .(Numeral).
azpiadiera-1.1
1.
(V, G, AN, L; Lcc, Lar, Añ(G), Dv(
a- V, G), H(+a- V, G)),
amaeka (LarDVC 155, A),
amaka (V-ple-arrig-oroz; Lar, Añ(V), VocBN(
h-
), H),
hameka (V, AN-5vill-araq-ulz-egüés-erro-ilzarb-olza, L, B, BN, Ae, Sal, S, R; SP, Urt II 385, Lar, Añ(AN).VocBNGèze, Dv, H),
hameika (G-nav, AN-5vill-araq; HtVocGr, H(L, BN, S)),
hamika (AN-ulz; Deen II 288c)
Ref.:
Bon-Ond 153;
A(
amaika, amaka, ameka
);
Lrq(
hameka
);
ContR 515, 523;
IzR 301;
Ulz(
améka
)EAEL 165;
EtxbaEib;
HolmerApuntV;
ElexpBerg
. Once.
(El verbo tiende claramente a concordar en pl.
).v. hamabi."
Amaka, once"TNum 296.
"Onze. Hamekak non dire?, où sont les onze? Hamekek diote, les onze disent. Hameki, hamekari emaitea, donner à onze. Hameketarik aitu dut, j'ai entendu d'onze. Hamekez minzo da, il parle d'onze"SP.
"Endecasílabo, amaika geibetxiduna
"Lar.
"
Matias, ordiazkua, amaika apostoluegaz jarri zan, amabi izan zeittian
"EtxbaEib.
Baina hameka diszipuluak ioan zitezen Galilearát. LçMt 28, 16 (
He, Dv, Echn, Hual, Samper (h)ameka, Ur, Ur (V) amaika
).
Azkenik, elkharrekin iarririk zeudela hamekei ager zekién. LçMc 16, 14.
Amaeka ilabete / neure jauna goza nezan.Lazarraga A25, 1197r.
Eta Cap de Grateraiño badirela hameka portu. INav 111.
Eta hartu zituen bere bi emazteak, eta bere bi neskatoak eta bere hameka haurrak. UrtGen 32, 22.
Iragan zen gero bere hameka Apostoluekin Gethsemani zaritzon lekhu baterat. Lg II 256.
Zerura joan zan, ogei ta iru urte, iru illabete ta amaika egunekin, bagillaren ogei ta bat-garrenean. CbJust 59.
Améka úrte dú ezkondunizála, ta beti bizitunáiz báke ta amório ónean ene konsortearéki. LEMatr1 355.
Alperrik ibiliko az / uxatutzen beti [eulijak] / amaika juango jakoz / amabi etorri. DurPl 79.
Beste amaika apostoluak. MgCC 244.
Salomon gaiti esaten da, amaeka urte zitubaneko, aita zala. fBIc I 192.
Oraiñ amaika urte / eta oraiñ zortzi, / Donostiya genduben / lenago ikusi.Echag 79.
Eguneko amaika erreal bizi zan arte guztirako. IztC 489.
Baliarriaingo mugape laburrean arkitzen dira amaika iturri onak. Ib. 84.
Hameka apostoliak / beitzütian minzatü. Xarlem 183.
Bainan hameka diszipuluak yoan ziren Galilearat. TBMt 28, 16.
Iduritu zat eguzkiak, illargiak eta amaika izarrek agur egiten zidatela. Lard 48.
Batzuek emezortzi leguan, besteak amaikan bidera irten zitzaiozkan. Ib. 530.
Hameka urthetan irakurtzen nitian aski pulliki [...] liburu Izpiritualean diren othoitz eskuara eta latin guziak. ElzbPAd 36.
Urtero ogei ta bat edo ogei ta amaika bañu artzeko asmuak izaten ditut. SorBar 27s.
Bildu zituan onetarako bere amaika ikasliak eta itzegin zien era onetan: [...]. BvAsL 70.
Jesus hameka Apostoluekin. Lap 241 (V 108).
Hameka metra lüze eta laur metra eta erdi largo. IpHil 137s.
( s. XX)Nere emazte zanek, amaika arrua pixatzen zitun. AlzBern 58.
Amar eskuak (sakeak), atzeak amaika, jaunak. AArdi 139.
Amaika urte gaur dira bete. Enb 34.
Bere lagun ziran amaika ikasle onak. InzaAzalp 75.
Orai hameka urthe. BarbSup VI.
Nahi bezala egin dut tratua, diozt: hameka pezetetan. JEBer 48.
Zortziko aundia edo amaika puntuko bat. LabEEguna 100.
Alabari, amaika urtetara eltzean, gurasoek lur-baxtar bat ematen zioten lioa ereiteko. OrEus 101n.
Amaika arroako arri kuadrua / ez da jasotzen erreza. EusJok 61.
Hamaika urteko haur eme bat. MdeHaurB 59.
Amaika seme-alaba izan zituen: sei seme ta bost alaba. UztSas 336.
Hameka urte inguruan utzi nituen alde bat eskolako alkiak. XaOdol 27.
Amika barako atorran ez sartu; iru t'erdikoa naikoa duzu. (AN-larr). InzaNaEsZarr 309.
Hamaika nobela bidali dituzte sariketara --hamaika esan nahi dut, hamar eta bat gehiago--. MEIG II 49.
v. tbn. AB AmaE 240. Ir YKBiz 540. Kk Ab II 48. Tx B 194. Balad 144 (249 hameka). JAIraz Bizia 44. Etxde JJ 217. Akes Ipiñ 13. Bilbao IpuiB 99. Or in Gazt MusIx 34. Erkiag BatB 19. MAtx Gazt 45. Alzola Atalak 49. Berron Kijote 210. Etxabu Kontu 47. Ataño TxanKan 185. Hameka: Harb 48. EZ Eliç XXVIII. Hb Esk 59. Yanzi 194. Lf Murtuts 46. Zerb IxtS 29. JEtchep 58. Ardoy SFran 146. Etchebarne 21.
azpiadiera-1.1.1
Eta Dotor Sainduek dioten eredura, hirur hogoi eta hameka hitzkuntza hetan nahasia gelditu zen. ES 390.
Uholdea iragan zenetik ehun eta hogoi eta hameka urthe iragan ziren ondoan. Ib. 389.
Laugarren estaziñoa. Urrengora dagoz irurogeta amaka pausu. AñEL1 187.
Ogeita amaika urtean eremuan eta bakardadean biziturik. AA III 506.
Eun da iru izan zirian Friasko zubijan birrindu zitubanak; irurogeta bat Descargan [...] irureun eta amaeka Pozan...Astar II IX.
Kunplitü nütianin hogita hamekak / emaztik egin zeitan, jaunareki bastart. Etch 182.
Ogeita amaiken artean. ArrMay 13.
Bost milla zortzireun eta amaika erreal. UrruzUrz 18.
San Makariok bazuelarik jadanik larogoi eta hameka urthe [...]. JnnSBi 67.
Irurogeita amaika urtean biziko da. AgSerm 300.
Ill zan larogei ta amaika urterekiñ. UrruzZer 13.
Guardagoa utzi zuelarik Beskoitzen, berrogoi-ta hameka urthe zituen Oxaldek. Ox 193.
azpiadiera-1.2
2.
(V, G, AN, L),
hameka (AN-5vill)
Ref.:
A;
EtxbaEib;
ElexpBerg;
GteErd 196, 221;
ZestErret
. (Con valor indeterminado).Muchos.
(Usado siempre con decl. indet.: en esta acepción el vb. concuerda tanto en pl. como, quizá algo más frecuentemente, en sing.)."Cuántos"A.
"Adv. de cantidad en sentido indefinido. No pocos... Amaika gizon galduta badira surra baño arutzago ikusten ez dabelako
"EtxbaEib.
"
Gixajo aura be amaika lan einddakua zan ba
"ElexpBerg.
"
Ameka aldiz erran nion (AN-5vill), [...] amaika aldiz esan nion (V-gip, G-azp, AN-gip), amaika bider esan nion (G-azp)"GteErd 221.
v. hamaikatxo, bost. Tr. Documentado desde mediados del s. XIX en textos de autores meridionales, incrementándose notablemente su uso en el s. XX. Al Norte sólo lo emplean Zerbitzari y Xalbador.
Ikusirik Josue-ren garaipen miragarriak eta amaika Errege beren lagunak illak, izutu zitezkean; baña etzuten etsitzen. Lard 117.
Amaika ziento karga / iñork bazituan, / kargako errialean / eun dukat zijuan. JanEd I 17.
A. Larramendik eskribatutako amaika gauza eder. AranSIgn 202.
Beok beñepin gure bizkar amaika far egiten dute. SorBar 98.
Amaika modutara bizi da mundu ontan jendia. Ib. 82.
Amaika alegiñ egin zaio bere denboran, baño gelditu zan goiko abe zar ori baño eskola geiago bage. Apaol 48.
Amaika alper ogia jaten / badago emen lurrian. UrruzUrz 43 (v. tbn. 15).
Neska-zarrari zarraren zarrez / illia zaio urdindu / ezkondu nai ta beti bakarrik / amaika negar egin du. Ib. 45.
Amaika aldiz esaten dedan gauza: zurraren poltsak bi zulo. MocDamu 7.
Sufritu du amaika / gose eta gale. Noe 61.
Seme bat nai zuban / nere emaztiak, / amaika lan alperrik / egin du tristiak!Ud 33.
Amaika agura / beste mundura / daroaz katarro zarrak. AzcPB 291.
Amaika zaagi-azal egongo dira ark baño ardo gutxiago barruan iduki dutenak. UrruzZer 82.
Amaika arrañ eder jandakoa da Arranondoko Deizalea!AgKr 39 (v. tbn. AL 38).
Amaika arto erre zenduan ezkondu orduko, goiko kaleko laban!EchtaJos 72.
Amaika zaparrada jausi da ordutik ona. KkAb I 62.
Amaika bider entzun dira Pernandoren gertaera oek. MujPAm 20.
Izkilloa bizkarrean ameka amaren seme badabil ondikoz. AnabUsauri 137 (en boca de un navarro).
Guda onek amaika naigabe ta alegetasun olerkariari iritxi dizka. Aitzol(
inLauxBBa VI
).
Amaika aldiz lurpera gizonek gizonak...LdiBB 100.
Edertasun yaiogorik darioten bertso-mordoak ba-ditu amaika "Biotz-begietan".Aitzol(
inLdiUO 8
).
Zure itsaso berberaren orroak lo-autsia bainazu, neguz, amaika bider. LdiIL 87.
Baziran an ere amaika neskatx apain. Ib. 67.
Amaika lan bearrezkoagoak ba-dizkiagu. LabEEguna 84.
Amaika gezur sortu dute liberalak gertakari ontaz. OrSCruz 81.
Jendiak bazebilkik / amaika armoni, / bañan ez dek neretzat / gerrarik komeni. TxB 81.
Beren denboran pasatu dute / amaika otz eta bero. Zepai(
ib.
230
).
Amaika amaren seme sartu da / itsasuaren azpiyan!TxB II 48.
Negu txarretan igarotuaz / amaika estillo gorri.Yanzi 128.
Amaika gona dauzka / bolante ta fiñak, / ederki plantxatuta / izeba Joakiñak. (G). AEY IV 382.
Bere denboran amaika saio / egin dio arri ari. EusJok 62.
Ta amaika lan egiña nak, ta amaika burruka geroztik ere bai langilleakin. ABarGoi 23.
Amaika amaren seme on askok / an izango dau ostatu / an izango dau ostatu eta / sarri kaliza goratu. Canc. pop.(
inSMitxAranz 116
).
Amaika berriketa egin zuten.JAIrazBizia 62.
Guri ez otsegiña amaika bider damutuko zaiek. EtxdeAlosT 75 (v. tbn. JJ 98).
Hameka eliza ttipiagorik bada Euskal Herrian. ZerbAzk 43.
Hameka aments gozo eginik badut zure ohantzean!XaOdol 103.
Hameka giristinok lur hunen gainean / gerla egiten dugu zure izenean. Ib. 250.
Amaika bertso kantatu degu / andik onera bitarte.UztSas 173.
Denbora ortan amaika buelta / emango zuan aiziak. Ib. 128.
Amaika ziri egin ondoren amaitu eban.Gerrika 96.
Beste hamaika gai ere aipatu ditugu. MIH 157.
Hamaika zerbitzu on egin duena. MEIG V 32.
v. tbn. Xe 214. AB AmaE 353. A BeinB 64. AzpPr 97. Alz Bern 51. ArgiDL 96. Mok 13. Enb 166. Jaukol Biozk 10. Anab Usauri 8. Markiegi in Ldi IL 8. Otx 68. Laux AB 14. TAg Uzt 147. EA OlBe 60. Zait Sof 68. Lek SClar 103. Txill Let 74. Bilbao IpuiB 32. SM Zirik 37. Osk Kurl 154. And AUzta 104. Erkiag BatB 94. BEnb NereA 42. NEtx LBB 86. Berron Kijote 50. Ataño TxanKan 186.
azpiadiera-1.2.1
(Con sust. elidido).v. HAMAIKA HOLAKO. Bai; amaika ikusten dira orrela. SorBar 54.
Amaika badago pozik kosk elduko liyokena!AlzSTFer 144.
Ai, amaika ilten dira / toki urrunetan / bizi leitekezala / euren errietan!AzcPB 321.
Amaikarentzat azken eguna izan zedin. ABAmaE 184.
Amaikari emana / biotzean pena. EusJok 85.
Kanpoetan ikasiak ezagutzen ditut amaika. AgKr 99.
Amaikak artuko zukean pozik emaztetzat, berak nai izan ezkero. AgG 171.
Amaikari erakutsi diet irakurgaitxo au!AArdi 79.
Ura lako langille bat / artuko zuten amaikak / bere etxean. JaukolBiozk 40.
Edale ta zoroak / dabiltz bide batez, / Euskalerrian beintzat / amaikaren kaltez. JanEd I 112.
Horrelakoak ankabikotan bai ote diran? Bai amaika!Munita 46.
Amaika etorriko uke al balu! NEtxLBB 32.
Bertsotan egin gabe amaika / bizi zirala munduan. UztSas 139.
Mutilzartuta ezkondu nintzan, / ori amaikak esan du. Ib. 206.
Amaikak utzi ziteken bizia. AtañoTxanKan 73.
Amaikak ikasi zuten onekin, batipat neskak. Insausti 77.
Hamaika baziren behar ziren baino h gehiago erabiltzen zituztenak. MEIG IX 54.
v. tbn.
AzpPr 54. Arrantz 26. EusJok 85. Or QA 187. BEnb NereA 27. Etxabu Kontu 37. Hameka: Zerb Azk 64.
azpiadiera-1.2.1.1
"
Amaika ikusteko jaio giñan!
"ElexpBerg.
Txakur bat bazedukan / txit kuriosua, / agradatzen zitzaion / mokaru gozua; / askotan zelebratu / bijili osua, / amaika sufritzeko / jaio zan gaxua. Noe 36.
Emen gagozan arte amaika ikusi bear yoagu. OrTormes 85.
Amaika ikusi neban onegaz bere. Ib. 119.
azpiadiera-1.2.1.2
(Con reduplicación intensiva y eta intercalado). Amaika ta amaika aldiz esaten nion nere buruari [...]. AArdi 116.
Zorigaitzez, hameka eta hameka azkaindar bada oraino aise bekatu hortan eror litakenik. ZerbAzk 101.
Ordu luzeetan etengabe aipa daitezkeen beste hamaika eta hamaika.MIH 74.
Hamaika eta hamaika gertakari. MEIG IV 102.
azpiadiera-1.2.2
"
Badaude amaika amaika modutako (G-azp), amaika amaika modutara bizi da munduan (G-azp)"GteErd 196.
Cf. infra HAMAIKA HAMAIKA ETA ERDIKO.
sense-2
II.(Uso sust.).
azpiadiera-2.1
1.(Ref. a la hora)."
Hamekak, onze heures du matin ou du soir"Dv.
"
Hamekak dira, il est onze heures"H.
Amaketan eroadazu saldia palaziora. Mic 14r.
Uste dut hamekek io dutela. Volt 173.
Edertasun andi bat / goizeko amaiketan / zegoan jendezkoa / leku guztiyetan. Echag 49.
Amaiketan bagarik, / ta goixago bear bada. ZavFab,
RIEV 1907, 97.
Amarretako jeikitzen bada / armariyua iriki, / arropak artu, amaiketako / apainduko da ederki. Xe 262.
Domekan artuko dot / neure senarragaz / goizekoak amaiketan / ardao zuriagaz. AzcPB 235.
Goiz beranduan, amaikaak baino lentxuago. Ezale 1897, 19b.
Plaza betean ibiltzen ziñan / amaikak arte bailean. TxB I 36.
"Ze ordu ete da?" [...] "Amarretatik amaiketara" --esan geuntsan. AgKr 90 (v. tbn. G 42).
Bai, amaikak aldera asten da eztulka. Iraola 81.
Goizean zortziretatik amaikakarte, ta arratsaldean ordubietatik bostetararte. EchtaJos 57.
Hameketan bertze xilintxa ukaldi bat. JEBur 172.
Naparrako erritxu baten, goixeko amaikak inguruan, karlisten Durangoko batalloia sartzen da. KkAb I 96.
Hamekak joak izana gatik. JEBer 16.
Olan ibilli giñan amakak arte. OrTormes 65.
Gabeko amaiketan iritxi ziran Aranora. OrSCruz 59.
Amaiketan inguratu zan Dorronsoroko baserrira. TAgUzt 209.
Etsi etsi egin eta ontziruntz, gau artako amaiketan joatekoa zan da. JAIrazBizia 17.
Oraintxe amaikak puntu-puntuan. BilbaoIpuiB 21.
Arratseko hamekak airean. Etchebarne 123.
v. tbn.
DurPl 48. Goñi 22. A Ardi 61 (BGuzur 156 amakak). Altuna 78. Zerb Gerlan 77. Etxde JJ 274. Ugalde Iltz 47. And AUzta 57. Salav 96. Osk Kurl 130. BEnb NereA 59. Hamekak: CatB 21. Noe 117 (AN). Lf Murtuts 23. Izeta DirG 23. Larz Senper 56.
azpiadiera-2.1.1
--Orain amaka ta erdiak edo...Ezale 1897, 19b.
Amaika t'erdietan asteko / lendabiziko banduan. EusJok 93.
Ai! Jesus! Jesus!. zer egin? Eta jadanik hamekak eta erdiak hurbiltzen ari!BarbSup 39.
Joanen gira etxera? hamekak eta erdiak ditugu berehala!Ib. 121.
Amaika ta erdietan / txala jaio ein zan. Noe 98.
Elizpian amaika ta erdietako mezia noz asiko zan begira. KkAb II 103.
Cambo bere aldian loak hartzera deramake, hamekak eta erdia baita. JEBer 102.
Amaika terditan Medellingo katedralean zegon. JAIrazBizia 92.
Orain ameka t'erdiak dira. IzetaDirG 44.
Amaika t'erdiak aldean ixildu zan tiroteoa. Salav 96.
Goizeko amaikak eta erdietatik amabiek artiño. AlzolaAtalak 141.
v. tbn. Iraola 56. Bilbao IpuiB 268. Ugalde Iltz 51.
azpiadiera-2.1.1.1
"
Amaika ta erdiak emongo deuskuzak onek, éste nos ha de fastidiar (V-ger-gip)"AEY III 29.
2.(Ref. al día del mes). Setemeren hamekean. INav 161.
Zemendija amaika / garijak ereiten / beste biarrik soluan / ez dabe egiten. DurPl 70.
Martxuan amaikian / dirade asiyak, / ez ditugu aditu / sermoi itsusiyak. Ud 127.
Uztaren amaikian / juan nitzan goizian. PE 69.
Baranthallaren hamekan. IpHil 208.
Aurtengo otsaillaren amaika ezkeroz. Goñi 80.
Prazuelako pondan / Patxiren etxian, / Martxuaren amaikan / kontuak an zian. TxB I 158.
Berriz bidearen gainean ginen hamekan argiko. ZerbGerlan 111.
Abuztuaren amaika zan. LekSClar 103.
v. tbn. Jnn SBi 107 (hamekan).
azpiadiera-2.3
3.(Aplicado al número de un año). Eta ereiaroaren zazpian mila zazpi ehun eta berrogoi eta hameikan. JesBih 390.
Hamabortz ehun eta hamekan bezala, / Albak eman zioen [Nafarroari] lege española. HbEsk 78.
Mila sei ehun eta berroita hamekan, / Urthubiak Senpere ezarri estekan. Ib. 119.
Mila zortzi ehun eta hiruretan hogoi eta hamekan. ArbIgand 127.
Milla seireun ogeita amaikako urtean. ABAmaE 96.
Siglo berriyan gauden ogei ta / amaika urtetan gera, / Begi-Txikiyen kantan bueltak / oraintxen nua jartzera. TxB I 221.
Gaude milla ta bederatzi eun / ogei ta amaika urtian, / Kristo zerura iyo zanetik / orañdano bitartian. TxB II 90.
azpiadiera-2.4
4.(Número once). Badirudi, nolanahi ere, gu hamaika-n gelditu garela Cantoren kontagai diren azkengabeak aditzera emateko. MEIG VI 82.
azpiadiera-2.4.1
Gipuzkoatarrak sei joku, eta Nafartarrak amar jarri omen ziran amaikarako. IztC 187.
azpisarrera-1
HAMAIKA ALDEKO. "Undecágono, amaikaladekoa
"Lar.
azpisarrera-2
HAMAIKA-HAMABI. Once o doce.
Lenengo mailla edo gradua, amaika-amabi urteko mutiko-neskatoek artzeko moduan. AlzolaAtalak 137.
azpisarrera-3
HAMAIKA HAMAIKA ETA ERDIKO. "
Amaika amaika ta erdiko, cuántos de mala catadura"ABeinB.
I ta ni aren antzekoak izan-orduko, amaika amaika ta erdiko agertuko iakuz uri onetan. ABeinB 45.
Amaika amaika ta erdiko ibili izango ziran or. ErkiagArran 144.
azpisarrerakoSense-3.1
(Interj.). Amaika amaika ta erdiko! ErkiagArran 151.
azpisarrera-4
HAMAIKA AURKEKO. "Endecágono, amaikaurkekoa
"Lar.
azpisarrera-5
HAMAIKA BAT. Unos once.
Hameka bat urtetan ginenean.LarreArtzainE 135.
azpisarrera-6
HAMAIKA EHUN (amaikareunV-gip, AN-5vill, ameka eunBN-baig)
Ref.:
A(
amaikareun
);
AMorf 654;
SatrVocP
. Mil cien.
"Mil y ciento [...] amakaeun, que son once cientos"TNum 298.
v. HAMAIKATAN EHUN. Badiat bai nik ere / hameka ehün amure. Abraham 923.
Bere amari erran zioen: Bazterrerat eman zintuen hameka ehun zilharrezkoak [...]. DvIud 17, 2.
Bakhotxak emanen darozkitzugu hameka ehun zilharrezko. Ib. 16,5.
Hameka ehun libera ukan zituen. LfMurtuts 9.
azpisarrerakoSense-6.1
(Ref. al año). Hameka ehun eta hiru hogoietan, / Baionako eliza zelarik hastetan. HbEsk 128.
azpisarrera-7
HAMAIKA-MAKILA. "Ciempiés"DRA.
Gain eta behere, zokho guzietarik agertzen, airatzen, herrestatzen ikhusi behar ditutzu musker, mustik, zazpi-zango, hameka-makhil, eskorpion, uli distirant eta marmutza xehe larri mota guzietakoak. Prop 1907, 229.
azpisarrera-8
HAMAIKA MILA. Once mil.
Hameka milla birjinek. EZEliç 120.
Amaika milla birjinak.
FórmElg
492.
Behar ziren, egun oroz, Salomonen palazioko hameka milla barrika irin hoberenetik [...]. Lg I 328.
Amaika milla erreal. IztC 171.
Mari txori ta beste amaika milla neska zar. UrruzZer 130.
Amaika mila demoniñok eramango alttek.AEY I 128.
Hamaika mila angeruak, hamar mandamentuak...Balad 160.
azpisarrerakoSense-8.1
Talentu bakoitzak ogeita amaika milla, seieunda larogei erreal bezalatsu balio zituen. Lard 434.
azpisarrera-9
HAMAIKA MILIOI. Once millones.
Amaika milloi zuaitz iru motetik bakarrik!FLab(
inMunita 6
).
azpisarrera-10
HAMAIKA HOLAKO . (Interj.)."
Amaika olako! Zenbat horrelako kasu. Oiñ Roldanen asuntua jakin dda, baiña amaika olako egongo da. Zeldara sartu eta kartak eta liburuak eruan, gaberdixan katxeau, ta amaika olako
"ElexpBerg.
Amaika olako badugu kondairetan zear. BerronKijote 146.
azpisarrerakoSense-10.1
Amaika olako neketasun artu bearkok!EchtaJos 96.
Gure Euskalerrian ere amaika olako oroigarri ba-ditugu, triku-arriak, jentil-baratzak, jentillen sepulturak ta abar. VillJaink 21.
Amaika olako kontu zelebre / goizetikan arratsera / esanda sartu izan giñan gu / lengo tokian atzera. UztSas 96.
azpisarrera-11
HAMAIKA ORDU . (Pl.).Las once.
v. HAMAIKA OREN. Zeñaren etorrera gutxi gora beera izaten dan eguerdiko amaika orduetatik amabietarontz. IztC 503.
azpisarrera-12
HAMAIKA OREN . (Pl.).Las once.
v. HAMAIKA ORDU. Eta hameka orenen inguruan ilkhirik. LçMt 20, 6.
Barur egunetan hameka orenak baño lehen ian dut. EZEliç 160.
Badoha hameka orenetako mugan. Lg II 196.
Hitz-erdi batez aditzera eman zarotan "hameketakoa" zela gauza bat egiten zena, ez bethi xuxen hameka orenetan, bainan ahal zenean. ElzbPAd 30s.
Hamek'orenek jo zuten, han, urrun, herriko elizan. BarbPiar I 242.
Etxekoandere zabal ninduzun / hameka orenak jotzean. Canc. pop.(
inOrEus 118
).
v. tbn. Tt Arima 60 (hameka orenetan). ChantP 236 (hamek'orenetan).
azpisarrera-13
HAMAIKA SARDEKO. "
Amaika-zardeko (AN-gip-5vill), arador (insecto)"A.
azpisarrera-14
HAMAIKATAN,
HAMAIKETAN (SP, H). Once veces.
"Onze fois, les onze fois, à onze heures"H.
azpisarrera-15
HAMAIKATAN EHUN. Mil cien.
v. HAMAIKA EHUN Gehién balio zuena zen sei milla drakmatako, baitirade Franziako kontura hamekatan ehun liberaren ingurua. LçDecl ã 6v.
azpisarrera-16
HAMAIKATAN HOGEI. "
Hameketan hogoi, deux cent vingt"Dv.
azpisarrera-17
HAMAIKATIK HAMARREAN. Diez veces de cada once.
Mendi altu samarrean / otso zarrak marmarrean; / oiek gosiak egoten dira / amaikatik amarrean, / Jaunak aparta animali bat / olakuaren aurrean!UztSas 89.