Tr. Más frecuente al Sur; no está documentado en suletino. Galdara, ya en Moguel, es la forma preferida por los autores meridionales del s. XX; kaldera es la única variante atestiguada al Norte (khaldera en Jauretche 386 y Prop ) y se encuentra tbn. en autores meridionales, gralmte. populares, ya desde Micoleta. Hay además kaldara en msOñ y Anduaga y galdera en Bilbao. En DFrec hay 3 ejs. de galdara .
sense-1
1.
(V; -ea (det.) Lar, Añ, H),
kaldera (V-gip, G-azp; Lcc (-ea, det.), Urt I 322 y III 433),
kaldara (V-gip; LarDVC 198 (-ea, det.)),
goldara (-ea (det.) Onaind EEs 1931, 57),
galderaRef.:
AUrkia EEs 1930, 8; Iz ArOñ (kaldá(r)a), UrrAnz (gáldaria); Etxba Eib (galdaria); Elexp Berg; Garm LexEV 279; Holmer ApuntV (galdare , mal deducido de galdarie). Caldera, caldero. "Caldera de cobre" Lcc. "Kaldara. Abereentzat janariak egosteko ta ontziak garbitzeko ura berotzeko ontzi aundia (V-gip)" Urkia EEs 1930, 8. "Sugáiñe(r)a kaldária" Iz ArOñ s.v. subúrura. "Galdara aundi bat morokilla ta esnia eizu" Etxba Eib. "Galdara haundi baten egosten zan artua ta esnia" Elexp Berg. Cf. Deen II 22: "Kalldura, kietell, Kessel, caldera". Cf. LexBi galderapeco y calderapeco 'sirviente'. Cf. erregaldara. Ekarzu kaldera bete ur. Mic 14v.
Kaldera irakituak. Brtc 150.
Suzko kaldara goritubetan bizi bizirik eta pillosik erretan eta kiskarketan. msOñ 159r.
Topinak galdariari, ipur balz. MgPAb 123 (recogido tbn. en Rollo 24T).
Gathanborak eginez saski hustuekin / eta aphaleko boz, kaldera tzarrekin. HbEsk 230.
Gosaltzen, galdara ori bat esnez betea aurrean zutela. Apaol 51.
Or da emen, burdiñazko topiñ da galdarak (maskelua, pertza, burni-pertza). AgAL 60.
Galdarea irakitten ipiñi. Altuna 84 (cf. ib. galdara bat).
Kendu dabe galdaria laratzutik. KkAb II 35 (cf. ib. galdara bat).
Barritan, galbaian be ura; zarretan, barriz, galdaran b'ez.EZBB I 59.
Gertu eban galdera bat ur bero. BilbaoIpuiB 214.
Doniñe goisien, euskijen urtetean, Maruelexan urteten dau lurretik galdarie. (V-ger). JMBMund I 15.
Aragillia aizto zorrotzakin eta emaztia galdara aundixagaz eldu ziran txarri-kortara. EtxbaIbilt 462.
Len be asite nenguen neure egin biarrekiñ: morokil galarie [sic, tal vez errata por gald-] garbitu, iturriko ura ekarri, olloei txabolara jana eruan.Gerrika 19.
v. tbn.
Noe 95. And AUzta 81. Kaldera: Echag 145. Alz STFer 112. Tx B II 116. MendaroTx 136. Kaldara: And AUzta 54.
sense-2
2.Caldera (de vapor). Aita Remik ere, bikari jeneralgoa utzirik, untziko khalderak hartu zituen; kautergoan hasi zen. Prop 1899, 189.
Galdarien erreparasiñue biar eideu oiñ be baforak. OrtOroig 114.
"Akulamendi" bezelako ontzietan ezin izaten da pasa aurreko aldetik atzeko aldera [...], tartean galdarak eta makinak egon oi diralako. AnabPoli 62.
azpisarrera-1
BURDIN-GALDARA.
v. burdina.
azpisarrera-2
GALDARA-KONPONTZAILE.
Calderero. v. galdaragin. Galdara-konpontzaille bat etorri zan etxera eta latoi kaskoa ebaki eban galdaria maniatzeko. AndAUzta 81.