1.
(G),
kuxkurtu (V-gip, G-azp-bet; <kuis-> Lar y Añ (G))
Ref.:
A;
IzAls(ódaiyá);
ElexpBerg(kuxkurtu);
ZestErret(kuxkurtu) . Encogerse, acurrucarse."Encogerse de hombros de vergüenza"Lar.
"Ovillarse, encogiéndose"Ib."Encogerse arrugando"Añ.
"Agobiarse"A.
"
Negu guztia otzak ziero kuxkurtuta pasau jonat
"ElexpBerg.
Otzak kuxkurtuta. Arr GB 102. Kuxkurtuak zagozila beren etx'ondoetan beha hekien orenak noiz joko zuen. Prop 1904, 150. Arkaitz-zuloan kuxkurtuta. Ag G 152. Nik oe-yantzia emeki emeki tiratzen diet, eta aiek ikara lauorritan kuzkurtu egiten dire. '[Elles] blotissent'. Or Mi 75. Bere txabolan zegoan / eiztaria kuzkurturik. Ir in Onaind MEOE 993. Iñularrerako, ordea, izadi osoa illunbean kuzkurtu zan garaian. TAg Uzt 256. Eta kuzkuzian kuzkurtu zalarik, mijesaik lurrez lagata ikusi leuzan. Arriand Io 20, 5 (Lç beheititu, He beheratu, LE inklinatu, EvS aphaltü, Dv, Ol, Or, Ker, IBe makurtu). Alakoxe zulo batean kuxkurtuta loaren zai. Sorarrain Elezar 14. Aurrak [...] amaren magalean kuskurtzen ziran bildurraren-bildurrez. Etxde JJ 198. Antxe kuxkurtu-ta bildu zan. Berron Kijote 180. Aiñar tarte batean kuxkurtu. Alkain 91. Hari [apoari] begira geratu nintzen kuxkurturik. PPer Harrip 15. Hitzak motx, hotzak kuxkurturik baleude bezala. MIH 355s. En DFrec hay 2 ejs. de kuzkurtu y 1 de kuxkurtu. v. tbn. Txill Let 63. Gand Elorri 188. NEtx LBB 196. MIH 323. Kuxkurtu: In Uzt Noiz 61. Zendoia 70. Insausti 154.
azpiadiera-1.1
+ kuxkortu. (Aux. trans.).Encoger; doblar, recoger. Uropano ofiziale batek naski soinak kuzkur letzake ['se podría encoger de hombros']. Prop 1906, 227s.
Bi eskuetako beatzak kuzkurtuaz. UrruzZer 65.
Belaunak kuxkortu, ta donokiko Ama kutuna bitarteko zuelarik garbitasunezko eskeintza egin ziokan. JZ 1922, 43.
(ap. DRA)
azpiadiera-1.2
Bere esku kuxkurtuarekin taloa nola zabaltzen zuan amonari begiratuta.Alkain 86.
sense-2
2.+ kuxkurtu (G-azp). Acoquinar(se), acobardar(se). "Arrastokoa izan emakumea ta, gizonaren aurrean ez kuxkurtu" Gketx Loiola (s.v. arrastoko). Amaika baserri kixkaldu izango zuten liberalak Gipuzkoan [...] Santa Cruzek kuzkurtu ezpalitu!OrSCruz 11.
Gure buruzagi ura kuxkurtuta ikusita. Alkain 131.
azpiadiera-2.1
(Part. en función de adj.)."Encogido, de poco ánimo, [...] kuxkurtua <kuis->"Lar.
sense-3
3."Humillar, humillarse"AspLeiz.
azpisarrera-1
KUZKUR-KUZKUR EGIN.
Intens. de kuzkurtu. Olloak kotan bezela, kuxkur-kuxkur eginda an egon bear.Alkain 148.