(V, G, AN, B, S; Lar, Añ, Gèze, Hb(a-), H, VocB),
har-hesi (S; harhesiSP( A), H),
harrasi (V, L, BN; Dv, H),
arratzi (V-gip),
arriesi (V; Añ, Dv(que cita a Ur)),
harrisi (VocCB.(S)),
harrisu (a- BN-baig),
harrusi (BN),
harrusu,
harresu,
harrasuRef.:
A(arrasi, arresi, arriesi);
Lh(har-hesi, harrusi);
SatrVocP(arrisu);
ElexpBerg(arresi, arratzi);
IzetaBHizt2
. Cerca de piedra, muro; muralla. "Haie" SP. "Harhesiz landa serratua" Ib. "Seto, esia, de piedra, arresia" Lar. "Cerca de piedra", "brocal de pozo, aoputzua, putzuko arresia" Ib. "Seto de piedra" Añ. "Muraille" Gèze. "Harrisia (S), la muralla. Harrisiari huillant adi" VocCB (que lo toma de Archu). "Harhesia, clôture en pierres sèches, soit d'une pièce, soit superposées" H. "Pared que por delante y dos lados se pone al botrino" VocB. "Seto de piedra" A. "(V, AN-5vill, B), pared pequeña metida en los ríos" Ib. "(L, BN, S), toda especie de pared fuera de casa" Ib. s.v. arrasi. "Arriesi (Vc), albarrada, pared sin cal ni barro" Ib. "Arres [sic] (AN-5vill), muro en que se pone el butrino" A Apend. "Seto de piedras que ciertos pescadores tramposos hacen en el río para pescar más fácilmente" Elexp Berg. Cf. IC III 305 (en una explicación etimológica): "Arrezia es corral de ovejas". Tr. Al Sur se emplea gralmente. arresi (hay arriesi en Uriarte y Altuna); entre los septentrionales aparecen tanto harrasi como harresi; hallamos además harrisi en Archu, harrisu en Prop y Zubiri, harrise- en EgunO,harrasu en Eskual,harresu en GH, y harrusu en J. B. Etchepare.
Haideak eta adiskideak urte gutis atzendurik / Ikustetut isuririk, arresi <arreci> guzia deseginik. Amendux 7s.
Molda ezazu harri bizi hori, sar dadintzat Jerusalem zerukoaren harrisetan. EgunO 29.
Harrisiari / Huillant adi. "Mur"
.ArchFab 129.
Ondarrabiak badu inguru harrasi. HbEsk 82.
Bi urthen eskasean mende hamaseia, / Hastean Elizaren lehen harrasia. Ib. 137.
Haren hitz guziek badute indar, eta laguntzen dute elkhar, harrasi bateko xoborrek bezala. HbEgia 90.
Nere usoa, arkaitzezko zuloetan, arriesiko utsunean, erakutsi zadazu zure arpegia. UrCantCS(G) 2, 14 (tbn. arriesi en las vers. V y V-m; Echn pareta idor
).
Ez duzu ikhusten harrasi zokhoetan [...] belhar guziak fauntzen eta eritzen direla?DvLab 72.
Jerusalemeko harrasiak. DvPs 50, 20 (Ol, Or, Ker, BiblE (h)arresi).
Nahiz baratzeko harresiaren kanpoko aldean zen [aran ondoa]. ElzbPAd 39.
Jesus putzuko arresian esertzera joan zan. ArrBearg 67 (ap. DRA).
Egia da bazuela bere egoitza ttikiaren inguruan harresi bat, eta etzela emakumerik sartzen harrasi harren barnerat. JnnSBi 86.
Hekien hiriak etzuela bere inguruan harrasirik. Ib. 89.
Xinako Harrisu handia. Prop 1897, 12.
( s. XX)Erregebidea ureko aldetik puska batean lehertua baitzen, ezarri dute goititurik, harrasu azkar batek datxikala. Eskual 13-3-1908 (ap. DRA
).
Zubi ondoan lengo denboretan arresi aundi bat, andik kilometro batera zegon errota baten presarentzat. Goñi 24.
Buru batean dago errebota, harri pikatuz eginik, harrasi batek zabaltzen duela eta bertze batek goititzen. JEBur 25.
Artalde ta beitaldeak [...] elizako arresietan azka ari ziranean. AArdi 23.
Artu bandera ta badijua arresiruntz. JBDei 1919, 191.
Baratz-inguruban arri-esi andija ta sendua eguan. Altuna 13.
Arresi-zirrikittutik umiak baratzera sartuta. Ib. 47.
Lehengo gudu-harresi gaitzak suntsiturik. Zub 91.
Harrisu bati buruz yuan zukan [mandoa]. Ib. 75.
Haizeak arrapostu: / "Zertan naiz ni nausi? / Gelditzale baditut / milaka harresi; / Murruak igortzen nau / gibelat ihesi!".Etcham 115.
Xarlemagnek zuela urrarazia Iruñako hiria zaintzen zuen harresi gora.JEBer 14.
Urrutixko, uri bat ageri da bere alderriekin, arresiz inguratua. OrMi 119.
Huna oraino zipu bat, harresi biribil batek ziloa inguruan ezpaintzen diona goiti; harresi-hegiaren gainean xut, bronzazko bigarren gizairudi bat. Ib. 56.
Eta gero..., juan nuk harresu ixkin baten gainian jartzeat hitaz hobeki pensaketatzeko. GH 1931, 495.
(ap. DRA)Harrusiek eta sasiek gure baratze eta alorrak zaintzen dauzkuten bezala. GH 1932, 387.
Arresi gorri, zubi ausi. LauxAB 100.
Harrasiaren gibelean ziren alemanak. ZerbGerlan 89.
Bideondoko arresiaren gañetik jauzi eginda, sagastira sartu zan. TAgUzt 164.
Kañoiak, jo ta su, / arresia txautu... SMitxAranz 212s.
Paletari lotu nintzaion ostera eta etenik gabe burutu nituen bosgarren, seigarren eta zazpigarren lerroak. Harresia ene bularra berdintsu gora zen orain. MdePr 114.
Barrutia arresi batek inguratzen zun. EtxdeJJ 57.
Bi auzotako aurren artean etzegon adintsuak bereizten zitun izotzezko arresirik. Ib. 227.
Harresi horiek desegin edo lita balite, leihorra uholde izigarri baten irriskuan laiteke. Herr 23-10-1958 (ap. DRA
).
Udako bero handietan suge mandil kalitzen harrusuetan eta holako. JEtchep 16.
Arresiz eta luebakiz babesten zuen berak esana, sofista, errirako kaltegarri bailitzeango ustea zabaldurik. ZaitPlat 117.
Patxi aurrean zoan ibai ondoko harresi gainetik. OskKurl 161.
Ezker-eskuma, beste ortu batzuk zituan, sarratuak oneek bere; arresiak, ormak inguruetan. ErkiagBatB 43.
Errientaren eta ene artean aldiz, frantses hizkuntzak egiten zuen harresi bat ikaragarria. XaOdol 27.
Itxas Aundian iltzen da [Tajo ibaia], Lisboa uriko arresiak laztandu ondorean. BerronKijote 20.
[Arritzarrak] uretan ondoan zimentarritzat ipinten zituen, eta arein gaiñean arresi edo moillea egin.EtxabuKontu 101.
Avila, zaldunen uri ospetsua, arresi bikaiñez ondo inguratutakoa. OnaindSTeresa 19.
Bere mendi gorrituen kolorekoak ditu herriak Vauban minixtro famatuaren harresiak.LarreArtzainE 311.
Txinakoaren antzeko harresiz elkarrengandik bereziak. MIH 230.
v. tbn. Bera EEs 1915, 213. Ir YKBiz 378. JMB ELG 100. Gand Elorri 185. Anab Aprika 34. Vill Jaink 24. Gazt MusIx 197.
azpiadiera-1.1
"(V-m), trinchera natural de peñas en los montes"A.
azpisarrera-1
HARRESI-AITZINEKO(harrasi- Dv A). "Harrasi-aitzineko, antémurale, rempart extérieur" Dv.
azpisarrera-2
HARRESI IDOR(Sc ap. A; harrasi- Lc ap. A). "Albarrada, pared de piedra seca" A.