1.
(G ap. A
; Lar, Añ, H),
adi (Dv, A). Lamentación, gemido."Gemido", "plañido, lamento", "llanto sobre muertos" Lar."Gemir, adiaka egon, adiak egin
"Ib."Plañir, [...]adiak [...] egin
"Ib."Gemido, de animales, (V, G) inziria, (G, AN) adia, oiua, oiuska
"Añ.
"
Zakurraren adia, la plainte du chien (AA)"H.
Duvoisin y Azkue dan adi ("cri", "grito") como variante dialectal de Arizcun; la fuente de ambos es sin duda la versión de Orreaga al habla de esa localidad. Negar da deadar, ai ta adia tristeakin Kapilla Santuan zegoen. CbSIgn 171.
Adia dolorezko deadar triste batzuek aditzen ditut. CbEg II 105.
Ango deadar, ta garraxi triste adiaz beteak.Ib. 123.
Aditzen ditu kateen otsak, ai! eta adia ikaragarria [sic] batzuek. AA III 532.
Aditzen zeudenen negarrak eta adiak. AA II 194.
Begira, zakurraren adia edo ezkillaren ots illuna adituta, esan dezun: laster ilko da norbait. Ib. 21.
-- [Osots orrek] adi bat iduri du [...]. --Egia da, Yauna [...]; erri unek nigar iten du gutaz oroitzen delaik. (B)"Gemido"
.Orreaga 83.
Biotzeko adi, negar eta suspirioakin. ArrOrac 30.
Eritu gixagaisoen adiak pena gogorrez betetzen dute nere biotza. OtagEE 1882c, 413.
Oroitzen zera [...] nere adi txit mingarri onenaz?EE 1885b, 545.
Arkaitzak otso iruditzen zitzaizkola [...] aizearen eretak ilzorikoen adia (gemido).AgG 155s.
Entzun dut, berebat, Aigitoarrak yoputzat darabilten nere erriaren adia. OlEx 6, 5 (Urt nigarauhenak, Ur deadarra, Dv auhena, Ker antzia, Bibl heiagorak, BibE intziriak).
Ez zure adiaz, ezta arrenez ere. ZaitSof 16.
Zer sumatzen illun artan? Jaun auspez eroria! / Belaunez jartzen nakio, entzun nairik adia. OrPoem 542.
sense-2
2."Endechas, canciones fúnebres, adiak, aldiak, erostak
"Lar.
"Endecha, copla"A.
Gure azkeneko fiñaren gañean, Endetxak edo Adiak. CbEg I 343.
sense-3
3.
(Lar, Dv). Balido."Be, de la oveja, bee, ardien adia
"Lar.
Aldizka nabaituko dira ardi edo bildotstxuan be...! (adiak) eta Pilliperen frausuletian soñua. IllPill 3.
sense-4
4."Adieu"Hb.
"
Adiak egin, faire les adieux"Ib.Se trata posiblemente de una acepción debida a una conjetura etimológica. v. adio.
azpisarrera-1
ADIA EGIN.
Gemir. Cf. H: "Zerura adi, zizpuru egin ezkero, ayant poussé des plaints et gémissements vers le ciel (Astar)"; en realidad parece que habría que traducir "atento(s) al cielo, después de suspirar". Jaunzi zaitezte zilizioz: egizue negar eta adia. "Accingite vos cilicio, plangite, et ululate"
.AA III 615.
azpisarrera-2
ADIAZ.
"(AN-gip), gimiendo" A. Zuri deiez gaude Ebaren hume deserrituak: negarrez eta adiaz zugana suspiratzen degu negarrezko ibar onetan. CbCatG 10 (CatV 7 negarrez ta adiaka).
Zuregana gaude suspirioz, adiez ta nigarrez erri nigarrezko onetan. AñCatAN 5.
An daude oñazez lertzen, adiaz eta orroaz. AA I 178.
Agur bildotxak badamakite / agur artzaia iltzera / agur eskatu jaunari adiaz / eraman nediñ zerura. IllPill 22.
Aren aurrez-aurre eseri zan, beraz, adiaz ta negarrez. OlGen 21, 16 (Bibl heiagoraka eta nigarrez).
azpisarrera-3
ADIAZKO.
De gemidos. Uin antzo, bata bestearen ondoren datoz intziri, negar ta garrasiak; galde ta dei, arao ta erantzun, zotin ta adiazko uiol eutsi-eziña dirudi. Onaind( inGaztMusIx 153
). Onaind in Gazt MusIx 153.