Tr. Documentado exclusivamente en autores meridionales.
sense-1
1.
(Añ). Aquí (ahí, allí) mismo (intens. de bertan).
"Aquí, allí mismo, (c.) emen, edo an bertan; berpertan, ementxe, bertantxe
"Añ.
"
Bertantxe itxoingotsut
"Elexp Berg. .
Pago zugatz arro baten gorde bear izan naz, / Gau guztia iragoko bertantxe poz pozik neban. ABAmaE 365.
Erromes bakoitzak, andik pasatzean, bertantxe exeri bear du ta ala egon, Salbe bat esan-bitartean. SMitxAranz 197.
Aspaldidanik Lairen eriotza aldarrikatuz ta induriaka billatzen duzun gizon eraillea, berau, bertantxe duzu. ZaitSof 69.
Adiskide kutun ori! zauden bertantxe gel!Ib. 139.
Bi malko lertzen zekizkidan sudur-barrenaren eta masailaren azpilduran, bertantxe sortu liran gisan. OrQA 176.
Mezaren lenen kanpairako Mattin eliz-atariratu zen eta bertantxe ikusi zun Sebastian. EtxdeJJ 147.
Gure etxetxoa ain lasai eta paketsu gelditzen dan ezkero, bertantxe gelditu genizke. EgutAr 27-1-1957 (ap. DRA
).
Gizajoak, konortea galduta, bertantxe egon bear izan eban zati baten. BilbaoIpuiB 242.
Oin-zolak ukitu, / orpoak laztandu, / belaunak topatu: / Hamabost egunean bertantxe geratu. ArtiMaldanB 229.
Estalpean badago / lasto eta garo, / astoa ta idia / bertantxe jan da lo. Insausti 151.
azpiadiera-1.1
(Sin un referente local, con un valor más bien enfático, en expresiones del tipo bertantxe hil, bertantxe utzi, etc.). Yabeak arre; yabeak ixo; / yabeak yo: ta alperrean, / bertantxe yausi, / arnasak asi / astoa, il da azkenean. ZavFab,
RIEV 1907, 541.
Indarragaz lurrera bertatik jaurtirik, / Geratu zan sei zati bertantxe egiñik. ABAmaE 319.
Au da Uso bat apurka apurka / Zepotzar baten sartzea, / Gura dalako luma bagarik / Gero bertantxe istea. Ib. 84.
Ilko al naiz bertantxe, egia ezpa-diot. ZaitSof 83.
azpiadiera-1.2
Cerca."
Etxetik bertantxe genduan eskolia, Godoiñekua esaten jakon etxe aundi baten
"EtxbaEib.
sense-2
2.+ bertantxen.Inmediatamente. Au entzutean bertantxe Perez zan mututu. ABAmaE 460.
Ta ikuste uts-utsez, bereixko balitz etxe ontatik, / bertantxe nuke zorigaitzaren zastadea. Loram 122.
Aiek ere bertantxe sareak eta aita utzita, yarrai zitzazkion. 'Statim'
.OlMt 4, 22 (Lç bertan, Ur bereala, Dv ordu berean).
Basoko artzañak akartu, / bertantxe gastaiak agertu. "Al punto"
.LauxAB 46.
Gaixorik? Ez ote dago illurren? Eramanazute bertantxe beragana. EtxdeAlosT 49s.
Erantzuna bertantxen eman bear eta nik, Etxahunia ezin utz nezakela erantzun nion. EtxdeJJ 75.
sense-3
3.(Tras sust. más demostrativo en caso ines.).En este (ese, aquel) mismo.Cf. ejs. del tipo egun hartan bertan s.v. 1 bera. Egun artan bertantxe ilko al nintzan!ZaitSof 90.
Gau aretan bertantxe emon eutsen Katamixar Nagusiak zeregiña. BilbaoIpuiB 241.
Toki artan bertantxe, bi egunez lenago, nola suge batek fakir bateri eldu ta ordu beteko gorputz zala. AnabAprika 28.
Une artan bertantxe burutik joan zitzaidan esateko neukan guzia. BerronKijote 223.
azpiadiera-3.1
(Tras tema nudo). Oraiñaldi ontan zoritxar bertantxe ire burua murguldurik izatean. ZaitSof 144.
Opalmai aurrean auzpezturik omen dago, ona etorri baño len, opari-eskeintzan ari nintzan toki bertantxe.Ib. 139.
Bela-Beltzek gerritik sastakaia atera zun une bertantxe [...] Beltranen gorputza zutitu zan. EtxdeAlosT 102.
Egun bertantxe Mauletik etorri banintzan. EtxdeJJ 134.
azpiadiera-3.2
(Tras adv.). Biar bertantxe bear det, gero, Malentxo gaixto, zure erantzuna. TAgUzt 62.