Tr. Documentado en Haraneder y en autores meridionales desde mediados del s. XIX (aunque no encontramos ejs. vizcaínos hasta aprox. 1930); tbn. lo utilizan en el s. XX los septentrionañes J. Etchepare, Mirande y Xalbador. En cuanto a la distribución de variantes, egiztatu es claramente mayoritaria; egiaztatu sólo se encuentra en Haraneder y en autores posteriores a 1950, alternando generalmente con egizt- . En DFrec hay 24 ejs. de egiaztatu, 12 de egiztatu, y uno de egiztau, todos ellos meridionales.
sense-1
1.
(Lar, Hb),
egiztatu (Lar( Dv), Hb, Añ, H, A(que cita a Lard)). Comprobar."Verificar"Lar.
Cf. ES 102: "Ezen zilhegi bada erraitea gezurtatzea, zergatik ezta erranen egiztatzea? eta handiztatzea?". v. egiaztu, egiatu, baieztu (2). Albista au [...] egiztatu zan. Lard 98.
Etziran egun asko igaro gauza egiztatzera. BvAsL 223.
Baiezten duana egiztatzeko bideak urriak diralako. ZinkCrit 49.
Aditu bezala ditugu hartzen emaztearen erranak, begiz ez baititzazkegu egizta.JEBer 31.
Sartu yakon susmua edo egiztau edo guzurtauteko ustez. Otx 88.
Lendik somatuak zeuden zenbait erru egiztatuak izan diralarik. "Comprobados"
.EAEg 19-2-1937, 1109.
Jendearen esamesok beren begiz egiztatu ahal izan zituzten lenengo egunetik. EtxdeJJ 216.
Ustekizun horiek ez dira egiaztatuak izan. MdePr 248 (319 egizt-).
Atsekabez beterik egiztatu dut, ordea, etzegoela orrelakorik. TxillLet 106.
Ta alaxe zan, geroxeago egiztatu aal izan nuanez. AnabAprika 82.
Ausiki eginen luken zalantzik gabe, hau egiztatzen, bada ezpadan, iñor ezpazan ausartu ere. OskKurl 139.
Ezin egizta ez gezurta daitekeen esaldi batek ez du ezer adierazten. MIH 89.
v. tbn.
Egiztatu: ForuAG 319. Ir YKBiz 198. TAg Uzt 174. Zait Sof 70. Or Aitork 108. Vil Jaink 17. Berron Kijote 147.
azpiadiera-1.1
(H),
egiztatu (Dv, que cita a Izt). Demostrar, probar; confirmar. Eta hortaz egiaztatua izan baida zuen presunetan Jesukristoz irakatsi izan dena. "
Testimonium Christi confirmatum est in vobis"
.He1 Cor 1, 6 (Dv zin atheratu
).
Doai gaiñ gañeko oek guztiak dituzte Gipuzkoatarrak beren berenkiak [...], egiztatu dedan bezala bertan aixa aski.IztC 212.
Baña esanak mirariakin egiztatuta, arrigarrizko aldaketak egiten zituzten. Lard 508.
Bertan arlandu galantean letreruak egiztatzen duen bezela. AranSIgn 85.
Kartetako esan askoz egiztatu giñezake egi au bera. InzaAzalp 38.
Sinisten det [...], ta ori egiztatzearren, milla ta millaka aldiz nere bizia emango nuke. ArgiDL 44.
Elkar-antz aundia dutela egiztatu nai du. ZARIEV 1928, 590.
Olakoa pranko asmatu diote Santa Cruzi, baño ezin egiztatu. OrSCruz 83.
Orixe diñostazun ori egiztau ezpa'daistazu.Otx 42.
Bere lurraldeen yabetza egiztatu dezaken bezela. GoenY 1934, 99.
Ontarako nagusiak bear-bearrezkoa dula etxe edo etxe-zatia egiztatu bearko du."La prueba de la necesidad"
.EAEg 1-11-1936, 187.
Ezarri diranak egiztatutzen dituan argibide bat. Ib. 13-2-1937, 1054.
Lehenik, ordea, egiaztatu behar zion haur emeari osoro eta hura bakarrik nahi izan zuela.MdeHaurB 95.
Iritzi on ori egiztatzeko ejenpluak. AltLB 50.
Kofradi-basoak Ipiñeburun ogetamazortzienak bakarrik zireana etzagunek naikoa argi egizteu eudien.AkesIpiñ 26.
Horregatikan, nik diodana egiaztatzeko, beste persona bat etor dadila eskatzera ausartuko nintzake. ArtiTobera 283.
Filologiak berak egiaztatzen digunez. VillJaink 25 (181 egizt-).
Egiztatzekotz erran zahar horren hitzak. XaOdol 241.
Adimendurik zorrotzenek behin, birritan eta mila bider esan eta egiaztatu dutenaren kontra jokatzea. MEIG IV 99.
v. tbn.
Egiztatu: Ir YKBiz 471. Txill Let 56. Zait Plat 121.
azpiadiera-1.1.1
Ratificar, confirmar (a una persona). Aditzen dagokidan Erregeak ondo daki, eta egiztatu nazake.Lard 527.
sense-2
2.egiztatu (Lar, Añ, H). "Contar, referir" Lar. "Relatar" Lar y Añ. Cf. egiazta.
sense-3
3.Realizar(se), hacer(se) realidad.v. egiazkotu. Urte asko baino len ikusi izan ziran egiztatuak euren asmo zuzen bide onekoak. IztC 3.
Adierazorik eze [...] egiñeraziko zuela [...] kolejio [...] bat, egiztatu zuen bezala berak andik urte askora."Como lo cumplió"
.AranSIgn 66.
Ez dedilla egiztatu eskontza. "Verifique"
.OtagEE 1881b, 87.
Gaur dator asmo ori egiztatzea. EEs 1916, 54.
Udalditarraren agindua egiztatzea. TAgUzt 209.
Eta, a ze nolako aldakuntzak egiztatzen diran olakoetan gizonaren bizitzan. Ib. 312.
Ames ta gurari ori, ostera, azkenez, Madalen-gan egiztau zan. ErkiagArran 176.
Egiztatu zaukuneko amentsik ederrena / [...] / herioak iretsi du gure itxaropena. XaOdol 183.