1.
(G, B, AN-egüés-ilzarb-olza, Ae, Sal; SP, Lar, Añ, Arch VocGr, Hb (+ -kh-), Dv, H (V, G)),
muku (L-ain, BN-ciz; VocBN, Dv(BN), H, Foix ap. Lh.)
Ref.:
Bon-Ond 139;
VocPir 225;
A(muki, muku);
IzTo
. Moco."Morve"SP y Arch VocGr."Mocos, quitarse los mocos, zintzatu, mukiak kendu
"Lar.
"Morve, mouchure"Dv.
v. 2 muskil, 2 moko. Bati bere gargaxuak, mukiak ta likiskeriak etzaizkio ain okagarri. (184). LE-Ir. Zertaz biziko diren...? [...] Gu eta gure burrasoak bertze orduz bizi izan garen bezala: artoz eta mukuz. (Interpr?). HUZez 73.
Mukua ere mokanesik gabe, erhiekin kentzen dute. ZerbArtho 206.
[Zelulek] halako leka batez dute egina barneko mamia, erran baitzinezake lehenbizian muku lodi bat dela. JEMed 76.
Mutiltxoaren mukien eta zikiñaren nazkarik gabe, mosu mardul bi egotzi ziozkan matail gorrietan. TAgUzt 156.
Mukiak gogortu dizazkidakean otza. Loidi 34.
Barrandaria, muku biltzale. GAlm 1964, 51.
(ap. DRA; la ref. es incorrecta)Muki(r)ik ez, ta pañuloa. (AN-larr). InzaNaEsZarr 471.
[Aur] bati mukiak zintzatu, besteari arpegia garbitu edo espartziñak lotu. AtañoTxanKan 151.
Urrengo egunean / gozoak jakiak: / besteek oillo-jana; / nik, berriz, mukiak.Zendoia 26.
sense-2
2.
(G, L, B, BN-mix, Sal, S; Aq 332 (G, AN), Hb(+ -kh-), H(V, G, S)),
muku (L, BN, S; Gèze, H)
Ref.:
A(muki, muku, mükü)
. "Mèche, mükü, mitxa
"Gèze.
"
Mukua khentzea, mukia kentzea, enlever le lumignon, moucher"H.
"Pábilo, torcida o mecha. Mukia khen (BN), despabilar"A.
El ambiguo "mouchure" de Duvoisin podría tbn. corresponder a esta acepción. v. infra ARGI-MUKI. Eztü hil ürhentüren khe emaiten dian mükia. IpMt 12, 20 (He, TB, Dv, Echn, SalabBN mitxa, Ur, Samper, Or, IBk, IBe metxa, Ol zunda, Leon drunda, Ker argi-aria, BiblE argi-metxa).
Eginen dituzu muketak eta mukiaren hil-tokiak urhe garbienetik. DvEx 25, 38 (Ol mukontziak, Ker autsontziak, BiblE errautsontziak).
Khen zakozu mukia argi horri. Lander(ap. DRA).
v. tbn. Ol Is 42, 3.
sense-3
3."(B), goma, producto resinoso de los árboles"A.
sense-4
4.
(H),
muku (H). Muermo; moquillo; romadizo."
Zaldi mukudunaren mukua gain gainetik lotzen dena, khotsen duena da, la morve d'un cheval morveux [...]; 3. [...]. Ollo horrek mukua du, mukia dauka
"H.
v. mukieri. [Mirikuak] xapelak gorri eta abreak mukhitan, / xelina pelatua, kapa leihoekin. HbEsk 204.
Hiruek baitiaguk gure itzalak, [...]. Nik hazteria, hik mukua, horrek zaragarra. "Tu es un morveux"
.BarbLeg 144.
sense-5
5.+ muku (Lh).(Uso adj.).Mocoso (dicho despectivamente de los niños)."Un morveux, un enfant"Lh.
azpiadiera-5.1
(Ref. a animales). Uli-muki batek haiñ du tormentatzen, / ehun tokitan sistatzen. "Un avorton de mouche"
.Gy 300.
azpisarrera-1
ARGI-MUKI(SP; -khi Hb). "Mèche de chandelle. Argi mukiz lizuntzea" SP. Kea darion argi-mukia eztu itzaliko. (Is 42, 3). IrYKBiz 116 (Ol muki illurrena; Dv mitxa, Ker argizari
).
azpisarrera-2
MUKIA JARIO(Urt III 366, Lar, H (+ mukua)). "Moquear, mukia jario" Lar. "Mukua, mukia dario, la morve lui coule du nez" H. Cf. MUKI-JARIO. Urlia dabillela burutsean, kolkoa salgai, mukia dariola. AA II 93.
Bi sudur ziluetarik mukuia dari. ChantP 86.
Mukua darian, / nigarra begian. Ox 90.
Mukua darion surra ezten lotsa. (AN-erro). InzaEsZarr 169.
azpisarrera-3
MUKIAK JAN.
Besuquear. Gaurko ogi ta bigarko gose / oraingo ezkontz-tratuak, / egun batean muki jaten da / besten dibortziatuak.Ayesta 126.
azpisarrera-4
MUKI-DINDIRRI(Lar H (V, G); mukudindirri H (V, G)). "Moquita, dindirria, muki-dindirria" Lar.
azpisarrera-5
MUKI-INAR.
"Muku-inharra, étincelle que jette un lumignon" H (que cita a Lar, pero no lo encontramos).
azpisarrera-6
MUKI-JARIO.
(-iario H (+ muku-)). a) "Morveux, à qui la morve l'écoule" H (s.v. mukua).
(Uso pred.). Moqueando. Aozabalik gelditu ziran biak muki-jario ta ezpainondoak masusta-ugelduz beztuta. TAg Uzt 156. Mutiko biurri xamarra nintzan ni: igarra, kalpar-tentea, muki-jario... Zendoia 16.
"Muku iarioa, un morveux, un enfant" H (s.v. mukua). b) "Muku-iarioa, muki-iarioa, écoulement de morve" H.
azpisarrera-7
MUKI-KENDU.
"Moucher, mukhukenzea" Ht VocGr 387.
azpisarrera-8
MUKI-ZAPI.
Pañuelo de bolsillo, moquero. Muki-zapiaz begiak igurtziaz. LabSuEm 180.
azpisarrera-9
MUKI-ZILINTZA.
"Muku-zilintzak (BN-baig), los mocos" A.