1.
(Lcc, Urt V 5, Lar, Añ),
peintura,
pintrura (Gèze). Pintura, retrato; dibujo. Tr. Documentado desde principios del s. XVII. No hay ningún testimonio de la primera mitad el s. XX. En DFrec hay 25 ejs. de pintura. Pintura duk begiaren zuhurtzia lasterra / erretaulan kontenpla zak gure bizi ederra. EZMan I 29.
Ordukoa zen oraikoaren seinale bat, pintura bat, eta signifikantza bat. Ax 523 (V 337).
Angoak edo dira pinturok edo Erretratuok. Mic 13r.
[Pausiak peintadoreak] ezpaitzeakien bere peinturaren itzulten [...] bezanbat moldetara. SPPhil b, 4r (He VI pinturako koloreak
).
Gure aitzineko zirenen pinturen ikhuste xoillak. ES 116.
Ekusi zuen ezkondu zen aldiko bere ainzur-pintura; ta pintur, horduko aren apainket eta arrotasun guziak agerzen zituena. MbIArg I 206.
Palazioa apañtzeko, Pintura ta Imajiña asko egin zitzala agindu zion. CbEg II 201.
Komediak, pintura ta soñeko indezenteak. Oe 109s.
Pintura edo figura, eta bertze zer nahi den gauza deshonestei atseginekin behatzen diotenek. Brtc 63s.
Ona emen kontrizinoe oso, ta amorezko damuari garbijaren irudin edo pintura bat. MgCO 55.
Errege onek agindu zion Apelesi, egin zezala beraren anz, edo pintura bat. AA II 216.
Gelaren lau aldeak betetzen dituzula pintura gaiztoz, ta nornai bekatura amilderazeko egokiak diran imajiña zikiñez.AA III 626.
Elexa, altara, edo etxian daukazuzan irudi, pintura, taiju, edo bulto orreek. Astar II 47.
Pintura loi, zikin, eta atsitubai begira daguanak, bada onek bere pekatu mortal egingo dau. Ib. 137.
Pinturan ikusi daijen, irakurri ezin dabeena. Ib. 46.
Au guztia pintura batian para zuen. EchveDev 309.
Jenobebaren gertaerak adirazten zituzten pintura edo estanpak. ArrGB 148.
Pintura edo estanpa batean kolore desberdiñak; bada oekgabe, pinturak zer dan ezagungo ez luke. Ib. 4.
Beronikaren karidadeak / kendu zion izerdia / onaren sari / emanik oni / pinturan bere arpegia. Balad 240.
Doradurak, pinturak, tapizadurak. ElsbFram 156.
Eliza onetako ormetan esegita dagozan pintura gomutagarriak. ArgSerm 522.
( s. XX)Lur-azpiko leize-zuloetan billatutako pintura politetakoak. AnabAprika 48.
Ejiptoko pinturak eta eskulturak. EtxdeEgan 1961 (1-3), 93.
Pinturetan eta zinean ere, ala agiri da. VillJaink 122.
Orduan ikusten ziren pinturak Parisen. Merke baino merkeago gainera. MIH 130.
Zuloagaren pinturek eta zuen, 98koen, idazlanek ba ahal dute zer ikusirik elkarrekin? Ib. 130.
Pintura kaxkarrek, berriz, axaleko fotografiaren kopiak dirudite. MEIG I 110.
v. tbn. Gç 133. Zuzaeta 140s. CatLan 94. AB AmaE 205. Bilbao IpuiB 83.
azpiadiera-1.1
Imagen (representación) humana. Giz-ainzur edo pintur belaunikatu bat. MbIArg I 96.
azpiadiera-1.2
Retrato, descripción. Zure buruaz hartua, pretentzione erhoez bethea, uste izan duzu guziek zor zarotzutela atentzionerik osoena: horra zure pintura naturala. Brtc 219.
sense-2
2.Pintura (arte)."Pintura, arte, pintura, pintakintza
"Lar.
Beste idazlan bat pinturaren gain irakurriko banu. MdePr 191.
Edozein pintura garesti saltzez. PeillenEgan 1958, 62.
Gure egunetako pinturaren ulertzeko. Ib. 62.
Horren kuadruetan gizonik ez dago, ez dire alazere pintura otzak harenak. Ib. 66.
Joera hauek, pintura ta olertian ezezik, musikan ere, borbor ta galgalean bait zebiltzen. ErkiagEgan 1959 (5-6), 156.
Arte zalea, ala be pintura kontuan. SMZirik 16.
Aizta biak etxian bertan dauke pintura erakusteko sala bat [...], akademi bat legez. Gerrika 290.
Literatura, pintura, musika. MIH 88.
--Ba ahal da euskal pinturarik? -- Ez dut uste. Neretzat, pintura, joan den mendeko azken urteetakoa, frantses inpresionistena. MIH 130.
Euskal pintatzaileak, bai; euskal pinturarik, ez. MEIG I 67.
Pintura abstraktu hori da gure aldiari dagokiona. Ib. 66.
Pintura berri hau ere onetsiko duela noizpait jendeak. Ib. 67.
v. tbn. Vill Jaink 41.
azpiadiera-2.1
Baziran naski Klasikuen pintura ezagule argiak, hauek Edesti-pintura zuten atseginenik. Peillen Egan 1958, 61.
sense-3
3.
(V-arr, G-azp, AN-gip-5vill, S),
pinture (B ap. Gte),
pintxura (V-gip),
pinttura (V-gip)
Ref.:
EtxbaEib(pintxura);
ElexpBerg(pinttura);
GteErd 125
. Pintura, material para pintar, maquillarse, etc. "Etxia dotoretzeko, pintxuria erosi dabe" Etxba Eib. "Pintura berriaren usaina (G-azp, AN-gip-5vill), [...], pinture berriein useiña (B), pintüra berriaren ürrin da heben (S), pintura emon berrien usine (V-arr)" Gte Erd 125. Eztira eurenez zur, ol, arri, urre, zirar, miesa, paper, edo pintura zati bat baño. Astar II 47.
Liñaziarekin egiten dan olioak du txit usai gaiztoa eta pinturetarako bakarrik da ona. ItDial 103 (Ur pinturarako, Ip pintrürako; Dv pintatzekotzat).
Ezpadegu jetxi nai / betiko infernura, / aienatu gugandik / moda ta pintura. Xe 332.
Pinturaz aurrenengo neuke polituko. ABAmaE 215.
Pintura baltz pote bategaz. KkAb II 150.
Bibote-pintureak buruko miña sortuten dauala. Ib. 20.
Ni berriz oso arriturikan / neskatx ezpaiñ gorriakin [...] / garbitasuna ez leike izan / pintura zikin oiekin. Auspoa 107, 89.
Pintura piska bat. In. PArtUstez 11.
Auts ta pinturan gastatzen dute [neska zarrak] / Aste guztiko jornala. Auspoa 39, 56.
Pintur'urdiña eman / behar begietan. Mattin 138.
Pinturaren usaiak halako buruko horditzea sortzen zidan. MEIG IX 140.
Aratza izanik, pinturak sendoro biribiltzen zituena. MEIG I 67.
v. tbn. Iraola 90. In Etxabu Kontu 101 (1928). Anab Poli 54.
azpiadiera-3.1
Egingo ete-dausku Ayaldek gaur agoz-ago dabillen entzute aundiko gizon onen irudi bat oleo-pinturaz? Alzola Atalak 85.
azpiadiera-3.2
Amodioa ezta juzkatzen / presunaren kolorian, / pintura beltza izanagatik / ohitua da lanian. Mattin 140 (se ref. a una mujer de raza negra).
azpisarrera-1
PINTURA-ANTZ.
Ikuskai-diran gaietan, berriz, badakizute, urruti-gabe an izaten dala, erderaz "lo pintoresco" esan oi dana; "lo pintoresco" pinturatasuna, pintura-antza? Lek SClar 133.
azpisarrera-2
PINTURA-EGILE.
Pintor. Pintura sailean, orduko gobernuak pentsatu zuan, gogo onez, pintura egileei laguntzea. PeillenEgan 1958, 60.
azpisarrera-3
PINTURA-ESKOLA.
Escuela de pintura. Eun bat urte joan dire, "Académisme" itza, orduko frantses pintura-eskolari egotzi diotenetik. Peillen Egan 1958, 60.
azpisarrera-4
PINTURA-SALTZAILE.
Vendedor de cuadros. Inpresionisteen mixeriak soreraziko mito berri bat, zeinek urte askorentzat pintura saltzaleen sakelak beteko dituan. PeillenEgan 1958, 62.
azpisarrera-5
PINTURAZKO.
De pintura, pintado. Paretan ipiñia dago pinturazko Santu beraren iduri aundi bat. AranSIgn 84.
Pinturazko lorakaz politu. ABAmaE 214.
Pinturazko kuadru politak be baegozan gelako ormetan. AlzolaAtalak 63.