1.
(G-goi-nav, AN-olza, Ae, Sal; Lar, Añ, A Apend),
muxer (AN-ulz-egüés-ilzarb, Sal),
musar (V, G, AN-5vill, L; Dv(G)),
muixar,
mixar (V; Lar <-is->, Añ, Dv (V), H),
mixer,
misar (H),
mozarro (BN-lab),
bixar (AN-olza),
bisar (B, BN-baig)
Ref.:
Bon-Ond 143;
VocPir 392;
A(muxar , bisar , musar, mixar);
AApend(mixar); Broussain (mozarro , sg. DRA); Garbiz Lezo 45; Iz ArOñ (míxar), Ulz (muxérra); Etxba Eib (mixar); JMB At. Lirón; tbn. se emplea para algunos otros mamíferos. "Marmota" Lar, Añ, A e Iz ArOñ. "Marmotte" Dv y H. "Lirón" A Apend, Iz Ulz y JMB At. "Bisar (B, BN-baig), gato montés muy pequeño" A (que da la misma trad. para muxar (Sal)). "Mozarro, lirón (BN-lab)" Broussain ms. (ap. DRA). "Variedad de ardilla" Etxba Eib. Cf. Or Eus 78n: "Muxarra erderaz "marmota" da, zenbaitek oker "lirón" esaten badio ere". Sin embargo, la marmota es un animal inexistente en el país; las trad. "marmota" y "marmotte", si no son extensiones de sdo., están seguramente por 'lirón'. Cf. VocNav s.v. musarra, musherra y micharro, y LzG s.v. micharro, siempre con el significado de "lirón". Aphurtto bat musar-iduria naiz, eta hori gabe orain-orobat sei orenetan ohean ninteke. "Marmotte"
.Birjin 135.
Au berau gertatzen da sugeakin, musarrakin eta beste asko animalirekin. "Marmotas"
.ItDial 29 (Dv musar, Ur mixar; Ip marmota).
Gipuzkoako mendietan ezagutu izan diran abere basati edo lar-abreak dira katamotza, [...] muixarra. IztC 191.
Eztute esaten abere ta pistien artean muxarra dala lotiena?AArdi 30.
Muxarra baño ariñago igo zen zugatzera. 'Loir'
.OrMi 18.
[Idazle] labur-zaleak agiriko azala gogorra dute. [...] Muxarraren ortzak bear estalkia urraturik mami-biotza jotzeko. TAgY 1933, 21.
Atzeman ditu bi muxar eder. OrEus 81.
Gaztain arteko pagoa duzu / aberatsa muxarretan. Ib. 79.
Muxar-eizea. Ib. 87.
Muxarra pago-zuloetan sartzen baldin bada, ego-aizea. (AN-larr)"El lirón"
.AEY IV 213.
Ez du muxarrak orren salto abilla. PLoidi(
inOnaindMEOE 1012
).
Muxarrak, gabean edo alban. (V-m). EZBB II 64.
Muxarra bezin zauli igo niñun aritzaren buru-adarrera. AtañoTxanKan 68.
Bat muxarra dugu. Bestea, katagorria. Ostolaiz 29.
sense-2
2.(Uso adj.).Dormilón, perezoso. Lasonar oien gogo muxarra / beti lo egon ez dedin. EATxindor 112.
Zergatik zu, ordea, ez berdin ziñaken, / adimen muxar onek ez dit arrapatzen. Loram 150.
sense-3
3."
Muxarra, delgado"GarateCont,
RIEV 1933, 100.
Puzkar bat botatzeko / indarrik ez dute, / ai zer muxar-kuadrilla / juntatzen zerate!MendaroTx 199.