1.
(Lar, Añ) . (Adj.)."Eterno"Lar.
"Censo perpetuo, zenso betirauna, iraugeldi betikoa
"Ib."Perpetuo"Lar, Añ.
"Perenne"Añ.
Horra bada gure lothura ongi zimendatua, eta Jainkoak berak egin duenaz geroz, badut espartzu bethirauna izanen dela. Birjin 86.
Esanik dala gustiz alsu edo poderosua, dinogu dala beti betikua; betirauna edo eternua, neurrialeza edo neurtu ezin leitekiana. Astar I 33.
sense-2
2.
(Añ, A),
beti-iraun. (Sust.). Eternidad."Perpetuidad"Añ.
"(V), eternidad"A(cuya fuente son seguramente textos literarios vizcaínos).
Cf. Ur Carta a Bon BAP 1954, 264 (15-1-1858): "Creo, pues, que deberá en el bascuence de Guipuzcoa y Vizcaya [decir] de uno de estos modos: "in saecula", betiraunetan, o betiko iraunetan, o gizaldietan o gizaldien gizaldietan. Creo que el primero, que es betiraunetan, corresponde mejor a mendeetan". Tr. Documentado desde principios del s. XIX en textos vizcaínos; en el s. XX tbn. lo emplean algunos autores guipuzcoanos. En DFrec hay un 1 ej.
O memento ikaragarria, zeinetarik dago eskegirik dindilaka betiraun guztia!AñEL1 28.
Erreko nabe laba gori onetan betiraun guztian. Ib. 57 (EL2 65 beti ta beti erretan eukiko nabe).
Aurrez aur ifinten jako betirauna edo eternidadea. Ib. 26.
Opa deusku sekulako gloria [...] ta betiraun guztiko bere laguntzan gu eukitea. AñMisE 43.
Juan zan betiraun guztirako. UrMarIl 12.
Betiraun edo eternidadiagaz neurtu ezkero denporia. Ib. 23.
Ze pena andija izango litzatekian ementxe belaunikoturik egotia beti iraun edo eternidade guztijan!Ib. 43.
Jatsi zan infernura, nun eukiko daben bere bizileku zoritxarrekoa betiraun guztian. ItzBerb I 135.
Orduan emoniko epaia da aldatuezingarria, beti iraunekoa. ItzAzald 37.
Orrelako gozotasunetan sartua zegonak, egonaldi aietatik nekez edo negarrez ere, eta bertan betiraunerako bizitzeko goguarekin irtetzia, ezta arritzeko gauza. JBDei 1919, 269.
Ona, betiraun naiez, Jainko gosez nabil!LauxBBa 128.
Atzo ta gaur-ik, naiz gerokorik, / ez du zeruak bereizten. / Betiraunetik une berean / nabari dizut dena-den. SMitxAranz 169.
Zelaia pozarren. Elorri ondua, / zokondo latzeko betiraun laburtxu gozotan. GandElorri 111.
Elurpean lo / dagoen lurra, / illobi aundia ote? / Ire ezurrak betirauneko / arnasez iraun-azteko / maindirepea dala uste. NEtxLBB 263.
Gau ilunaren begian, / odol urteen buruan, / betiraunaren atean, / gudarien adar galdua / zurintzen dago lurrean. AzurmHitzB 38.
Uste dot badogula / betiraungo lana, / batzuk illagaitikan / libre beste dana. Ayesta 113.
sense-3
3.
(Añ),
betirain (Casve) . (Verbo)."Subsistir, permanecer: (c.) iraun, betiraun
"Añ.
"Perpétuer (se)"Casve.
v. betiraundu. Asia, Afrika, Europak, badaramate erromatar uztarria, baño Hispaniako bazter urrutietan, berari zor diona pagatu eta eman gabe, dierri txiki bat batek bakarrik betirauten du. CampEE 1882a, 35.