3.
(
V-gip, G-goi; H)
Ref.:
Etxba Eib; JMB At; Elexp Berg.
Debilitar(se), decaer.
"Devenir [...] sans courage"
H.
"
Oso moteldua naiz ondoez onekin
"
Etxba Eib.
Etzera moteltzen, zartzen eta iltzen.
AA I 34.
Gizon adiñean sartu bat bere neke, kezka ta egin bearrakin moteldua ta illundua.
AA III 364.
Oso txaldandua, moteldua, gazterik auldua.
Ag G 65s.
Sarritan okertu ta moteldu ta gexotuten dira.
Kk Ab I 21.
Pixkanaka moteldu nindeke, zartu nindeke.
Or QA 176.
Orain ez al gabiltza / naiko motelduta?
Uzt Noiz 119.
Oso moteldu zanean [azaria], txiri bat agin ordotzen barrungo aIdetik jarri ta sokakin ondo lotu.
JAzpiroz 140.
[Osabak] egunean bi buelta egiten zituan, moteldu zan arte.
Ib. 42.
Zu baldin bazabiltza / moteldu antzian.
Ostolaiz 112.
Kea edo azufrearekin erleak moteldu edo il.
Ib. 137.
azpiadiera-3.1
Debilitar(se) (una parte del cuerpo).
Dijestiua nagitu egiten da eta biotza moteldu.
Oñatibia Baserria 18.
Sabela ezeze esku-oñak be guztiz daukaz motelduta.
Bilbao IpuiB 209.
Nere begiak moteldu egin ote-dira?
NEtx LBB 24.
Irurogei ta amar urte arte ez diot [dantzari] utzi. Orain ankak moteldu zaizkit.
BBarand 88.
Luzaroko ixilaldiak ez dio batere etorria urritu ez eztarria moteldu.
MEIG II 105.
azpiadiera-3.2
Txit berotzeraño eta buruak moteltzeraño [...] jan eta edan. Gco I 148. Begiak itxi zaizkit, / burutzar au moteldu. "Se me entontece". Ldi BB 10. Burua asko moteldua daukat. Uzt Sas 20. Burua ark [perlesiak] oso moteldu zidan lenaz gañera. Ib. 21. Burua motelduta. Insausti 130.
azpiadiera-3.3
(
G, AN, L, BN, R ap. A
; H,
VocB
) .
(Ref. al sonido).
"Perder en parte el sonido, eco o vibración"
VocB
.
"Apagarse el sonido de una campana"
A.
Gordin-soiñua moteldu-âla.
Or Eus 91.
Harridurarekin botza moteldurik.
Mde HaurB 20.
azpiadiera-3.3.1
Debilitarse (la voz).
Lengo abots zolijak / Motelduak dabez.
Euzk 1930, 522.
Aisa moteltzen baitzitzaion [mintzoa]
.
"Facillime obtundebatur [vox]"
.
Or Aitork 129.
Udarako bero zapa1ak asten diranean [...], txantxangorria ere moteldu egiten dek.
Ataño TxanKan 20.
azpiadiera-3.4
"Perder sa qualité de volante, en parlant d'une paume"
H.
"
Pelotia moteldu, sake txikia egitera jarri"
Elexp Berg.
"
Pelotia busti ezkero moteldu egiten da
"
Ib.
azpiadiera-3.5
Entristecerse.
Joan zan etxera moteldurik.
Echta Jos 174.
Egualdi onekin eta ik esan bear dituenekin arras motelduko gaitunalakoan nago.
Anab Usauri 89.
azpiadiera-3.6
Mortificar.
Adi elkor, lurreko lizunkeri aientzat, moteldu ditezen.
(Col 3, 5).
Or Aitork 206 (Lç mortifikatu, He hildumatu, Dv y Bibl hilarazi, Ol e IBe ito, IBk hil).
Beren griñak oso moteldurik ez dauzkatelako.
Or (
in
Gazt MusIx 30
).
azpiadiera-3.7
"
Moteldizu argi ori, biziegixa dago ba
"
Etxba Eib.
Zeru-zolako argia, moteltzen asia.
Anab Poli 73.
azpiadiera-3.8
Decaer (la conversación).
"
Oien solasa moteltzen ari da (AN-5vill)"
Gte Erd 177.
Bion ojuak gora bezela besteen jarduna moteldu. Pixkana-pixkana guztion arreta aiekanatu zan.
Anab Usauri 16.
azpiadiera-3.9
Bai aldra batekoak eta bai bestekoak aspertzenago ta moteltzenago yoiazan, banaka banaka isilduaz.Erkiag Arran 141.
azpiadiera-3.10
Garai artan, olak moteltzen asiak nunbait, eta lana gutxitzen asi-edo.
JAzpiroz 15.